Oekraïne: Newsbulletin medio juli

Nieuwsbericht | 18-07-2022 | 08:26

Een overzicht van de voornaamste recente ontwikkelingen in de Oekraïense landbouwsector.

Overheid en beleid

Het volledige herstelstelplan voor Oekraïne, zoals gepresenteerd in Lugano, wordt geschat op 750 miljard dollar. Een overzicht van projecten voor “grow value adding sectors of the economy”, waaronder die voor de landbouwsector is hier te vinden.
De totale verliezen van de oorlog voor de Oekraïense landbouwsector tot dusver worden geschat op $ 4,3 miljard.

Op 1 juli is het precies een jaar geleden dat de Oekraïense landmarkt is geopend. Ondanks het uitbreken van de oorlog gaat de verdere liberalisering gewoon door. Per juli 2022 ligt het totale aantal afgesloten landovereenkomsten op 107.464 waarbij een oppervlak van ongeveer 250.000 ha gemoeid is (dit is ongeveer 1% van de totale 32 miljoen ha).
Dit aantal is lager als oorspronkelijk gepland doordat de landregisters door de oorlog drie maanden gesloten waren.
De Oekraïense regering heeft staatssteunprogramma's voor tuin- en glastuinbouw geopend met behulp van EU steun (zie kopje internationale steun). Het betreft microsubsidies tot 7.500 EUR, een eigen bijdrage van de aanvrager is ook vereist.

Sectoren

Het Oekraïense Ministerie van Landbouw verwacht dat er voldoende groenten, bessen en fruit beschikbaar zullen zijn. In de zuidelijke regio’s is de groenteproductie als gevolg van de Russische bezetting stilgevallen. Om dit verlies te compenseren zijn in alle andere regio’s van Oekraïne grotere hoeveelheden groenten geplant. Zo is de productie in de vijf centrale regio’s van Oekraïne 2-3 keer zo hoog als voorheen en daarmee verantwoordelijk voor 34,22% van de oogst dit jaar. Watermeloenen uit Kherson kunnen moeilijk worden vervangen.
De Oekraïense zuivelsector verloor tot dusver 50.000 koeien als gevolg van directe gevechtshandelingen, onvoldoende voeding en afwezigheid van veterinaire hulp. Dit aantal zal naar verwachting oplopen tot 70.000 – 100.000 (het totale aantal koeien bedraagt 2,7 miljoen. De dit jaar geproduceerde melk voor verdere verwerking wordt geraamd op 2 miljoen ton. In 2021 was dit 2,7 nog miljoen ton.

Logistiek en handelsbelemmeringen

De Oekraïense spoorwegen hebben het tarief voor transport van granen met 70% verhoogd. Als gevolg hiervan is de verkoopprijs voor boeren erg laag. Voor gerst bijvoorbeeld geldt dat de inkoopprijs slechts 1/3 van de gemaakte kosten compenseert. Hoewel brancheverenigingen waarschuwen voor de prijsverhoging, bestaat het risico dat veel boeren niet meer zullen planten voor volgend jaar.
Na de bevrijding van het slangeneiland in de regio Odessa, is de doorgang van schepen door het Donau-Zwarte Zeekanaal geopend voor het in- en uitvaren van schepen die landbouwproducten vervoeren. Deze doorgang vormt een aanvulling op het transport dat plaatsvindt via het Sulinakanaal, dat onvoldoende capaciteit had. Op 12 juli passeerden er al 16 schepen Bystre, dat aan de monding van het Donau-Zwarte Zeekanaal ligt.
Het vierlanden overleg over hervatting van export van Oekraïense granen in het kader van het VN-initiatief staat gepland voor 13 juli. Besproken is om de graanexport via drie Oekraïense havens te hervatten.
Van de oogst van vorig jaar is tot dusver 18 miljoen ton granen niet geëxporteerd. Voor dit jaar wordt uitgegaan van een oogst 60 miljoen ton. Met 1/3 van de opslagcapaciteit nog vol verwacht het Oekraïense Ministerie van Landbouw tegen eind september een tekort aan opslagcapaciteit van 5 miljoen ton, een tekort dat tegen eind oktober verder zal zijn opgelopen tot 15 miljoen. Vice- Minister Dmytrasevich stelt derhalve dat in de komende drie maanden met alle macht zal moeten worden gewerkt aan de bouw van flexibele graanopslag.

Harvesting Dnipropetrovsk region — A farmer collects harvest on a field ten kilometers from the front line where fierce battle is going in the Dnipropetrovsk region, Ukraine, Monday, July 4, 2022. (Photo/Efrem Lukatsky)

Externe gewasmonitoring

NASA-satellieten tonen dat 22% van de Oekraïense landbouwgrond wordt gecontroleerd door het Russische leger. Er wordt wintertarwe, gerst en maïs verbouwd. Verder is een deel van de Oekraïense landbouwgrond (nog niet exact vastgesteld) onbruikbaar als gevolg van mijnen.
De Wereldbank heeft onlangs de resultaten gepubliceerd van een speciaal gewasmonitoringproject "kwantificering van door oorlog veroorzaakte oogstverliezen in Oekraïne in bijna real-time om de lokale en wereldwijde voedselzekerheid te versterken".

De Belangrijkste conclusie van het onderzoek is dat hoewel de directe vernietigingseffecten relatief bescheiden zijn, ze in het niet vallen bij de indirecte effecten: door de oorlog is het areaal met wintergewassen met wel 0,755 miljoen ha verminderd, waarvan 88,4% als gevolg van indirecte effecten.

Internationale steun

FAO is samen met Japan een project gestart voor dat zich richt op het herstel van opslagcapaciteit voor granen en verbetering van logistieke ketens in Oekraïne. Het budget is 17 miljoen Euro;
Het Zwitserse project "handelsontwikkeling in de biologische en zuivelsector met toegevoegde waarde" zal worden gecontinueerd met de financiering van sectorevenementen, trainingen over de veiligheid van de zuivelproductie en levering van diergeneesmiddelen aan de getroffen boeren in de bevrijde regio’s Kyiv, Chernihiv en Sumy.
De EU-raad heeft het voorstel van de Europese Commissie goedgekeurd om een eerste tranche van 1 miljard euro macro-financiële hulp aan Oekraïne te verstrekken. Dit is het eerste deel van een speciaal macro-financieel bijstandspakket van maximaal 9 miljard euro, welke is aangekondigd door de Commissie op 18 mei 2022 en is goedgekeurd door de Europese Raad tijdens de top van 23-24 juni 2022.
Om in aanmerking te komen voor financiële steun moeten Oekraïense boeren zich laten registreren in een farmer registry, dat door de Oekraïense overheid wordt bijgehouden.
Op dinsdag 12 juli ontving de Oekraïense staatsbegroting een subsidie van 1,7 miljard dollar van de Verenigde Staten, meldde het ministerie van Financiën. "Deze fondsen zijn verstrekt uit het Single-Donor Trust Fund, dat is opgericht door de International Bank for Reconstruction and Development [IBRD], de International Development Association (IDA) en het United States Agency for International Development [USAID]".

Internationale handel

Bessen worden geëxporteerd vanuit Oekraïne. Het Nederlandse bedrijf SVZ heeft ondanks de oorlog haar doelstellingen ten aanzien van de import van bessen uit Oekraïne gehaald.
Oekraïense zuivelverwerkers verkennen de EU-markt, vijf nieuwe bedrijven werden toegevoegd aan de door de EU erkende bedrijven (nu in totaal 33). Hieruit blijkt een snelle reactie van de EU om Oekraïne te steunen. In juni nam de export van zuivelproducten toe tot 23,9 miljoen USD, meer dan in dezelfde periode vorig jaar en 44% meer dan in februari 2022. De voornaamste bestemmingen zijn Polen, Moldavië, Kazachstan.
De export van eieren uit Oekraïne is in de eerste helft van 2022 met 42% gedaald ten opzichte van dezelfde periode in 2021 tot 228 miljoen stuks, aldus de Oekraïense pluimvee associatie. De daling van de export van eieren wordt veroorzaakt door een daling van de productie die het gevolg is van de Russische bezetting van een deel van het grondgebied van Oekraïense en de vernietiging van pluimveebedrijven door Russen. De grootste importeurs van Oekraïense eieren in de eerste helft van 2022 waren de EU, Singapore, de VAE en Israël.
De tot dusver door de Oekraïense overheid gehanteerde “lijst van kritische import” is bij besluit van het Kabinet van Ministers geschrapt. Volgens deze lijst konden de importeurs alleen valuta kopen en voor geïmporteerde producten betalen als deze producten waren opgenomen in de "lijst van kritieke import". Sinds het begin van de oorlog werd deze lijst voortdurend bijgewerkt, maar het vormde een ernstige belemmering voor de invoer.
Bedrijven klagen dat het geld dat via de Oekraïense banken wordt overgemaakt niet bij hun ontvangers terechtkomt en wordt geblokkeerd door de Nederlandse bank.