Geodata helpen Iran met efficiënt watergebruik

Naast de maatregelen die zijn gericht op wateraanvoer is er in Iran dringend behoefte om de watervraag te laten dalen. Vooral in de landbouw kan hier grote winst worden behaald, door systemen efficiënter te maken en de productiviteit te verhogen. Een schrijnend watertekort en verzilting van de grond zijn tekenen dat de grenzen aan grondgebonden landbouwproductie in Iran zijn bereikt.

Grote risico’s

Ook klimaatverandering knaagt aan het agrarisch productievermogen. In een onlangs verschenen Wereldbankrapport ‘Beyond Scarcity’ (‘Voorbij schaarste’, 2017) wordt aangegeven dat ongebreideld waterverbruik en klimaatverandering grote risico’s vormen voor de voedselzekerheid in het gehele MENA-gebied (de regio Midden-Oosten en Noord-Afrika). De Iraanse overheid zal belangrijke strategische keuzes moeten maken om de bevolking bewuster met water te laten omgaan en de effecten van klimaatverandering te verminderen.

Geodata-projecten

Twee lopende projecten, uitgevoerd met medewerking van Nederlandse bedrijven en kennisinstituten, beogen een aanpak van deze problematiek op basis van geodata. Ruimtelijke informatie afkomstig van satellieten en simulatiemodellen biedt een unieke kijk op waterbeschikbaarheid, watervraag en watergebruik. Dit maakt het mogelijk voor overheden, waterbeheerders en boeren om beter geïnformeerde beslissingen te nemen over bijvoorbeeld gewaskeuzes, beregening en waterallocatie. In projecten rond het Urmia-meer en in het stroomgebied Mashhad wordt deze technologie in samenwerking met Iraanse partners toegepast om instrumenten te ontwikkelen die productiever watergebruik en efficiënter waterbeheer mogelijk maken.

Urmia-meer ernstig gekrompen

Het Urmia-meer in Noordwest-Iran is een van de grootste ziltwaterbekkens in de wereld met een omvang van 5.200 km² en bevolking van circa vijf miljoen inwoners. Eeuwenlang bestond er een goede balans tussen waterinloop en waterverbruik. Het meer bevatte voldoende water om zelfs scheepvaart mogelijk te maken. Door klimaatverandering, indamming van de bovenloop, intensivering van de landbouw en industrialisering is het meer de afgelopen decennia sterk in omvang afgenomen. Daardoor is het ecosysteem ernstig aangetast. De overheid is er veel aan gelegen om het watersysteem duurzaam te herstellen.

Duurzaam waterbeheer

In samenwerking met de VN-voedsel- en landbouworganisatie FAO en gefinancierd door Japan is een meerjarig geïntegreerd project URLP (Urmia Lake Restoration Program) opgesteld voor duurzaam waterbeheer in het Urmia-meerbekken. Doel hiervan is instrumenten te ontwikkelen voor een beter waterbeheer en om de kennis van belanghebbenden over duurzaam waterbeheer te versterken, zowel bij beleidsmakers als bij boeren en bedrijven. Ook wordt beoogd bij te dragen aan de ontwikkeling van duurzame landbouwoplossingen om boeren een leefbaar bestaan te bieden.

Waterbalans

Een van de belangrijkste onderdelen van het project is een snelle beoordeling van de balans van inkomend en uitgaand water (WA-systeem) in het Urmia-bekken. Het Nederlandse kennisinstituut IHE-Delft ontwikkelt een set van satellietkaarten voor het stroomgebied. Ook worden trainingen verzorgd aan waterspecialisten van de universiteiten en plaatselijke overheden in onder andere Tabriz en Urmia om de kennis van WA-systemen te vergroten.

SMART-WADI project in Masshad

Het stroomgebied Mashhad, waarin zich de tweede stad van Iran bevindt, is een belangrijke economisch centrum van toerisme en industrie. De economische groei van de stad wordt sterk bedreigd door watertekorten en ongereguleerde grondwateronttrekkingen. De situatie is kritisch en de overheid overweegt drastische infrastructurele maatregelen zoals ontzilting en wateraanvoer vanuit het de Zee van Oman.

Satelliettechnologie en dronebeelden

Het project SMART-WADI (SMART Water Decisions for Iran), uitgevoerd door een consortium van FutureWater, IHE Delft, en lokale partner EWERI, richt zich op boeren die hun gewas irrigeren met grondwater. Het doel is om actuele informatie en advies te verstrekken over de waterproductiviteit, irrigatie en farmmanagement. Het project combineert de laatste satelliettechnologie voor het kwantificeren van waterverbruik en -productiviteit, met hoge-resolutie flying sensor (drone-)beelden om de gesteldheid van het gewas te monitoren.

Door deze informatie te gebruiken in een gewasgroeimodel kan de potentie voor het verbeteren van landbouwmethoden worden vastgesteld. Zo kan een hogere gewasopbrengst (voedselproductie) en waterproductiviteit worden gerealiseerd. Uiteindelijk ontvangen de boeren deze informatie in combinatie met aanbevelingen betreffende irrigatieplanning via een online-portal of mobiele app.

Opschalen

SMART-WADI is nu in de fase van een haalbaarheidsproject, waarin de marktcontext en technische aspecten worden getest. Dit wordt ondersteund door het Partners voor Waterprogramma van RVO.nl, met cofinanciering van de uitvoerende projectpartners. Op basis van de eerste signalen en de ervaringen van FutureWater en IHE Delft in soortgelijke projecten, wordt geschat dat deze informatiedienst een groot potentieel heeft om te worden opgeschaald naar andere gebieden in Iran.