Verlies in begin van Koreaanse voedselketen is groot

Zuid-Korea heeft een goed logistiek systeem voor verwerkt voedsel, vlees, zuivel- en visserijproducten, met weinig verlies en verspilling. De vooral door e-commercebedrijven geleide keten is gemoderniseerd en erg efficiënt. De andere delen van de voedselketen, met name in groenten en fruit, laat echter veel te wensen over.

Vooral de kleine schaal zorgt voor veel naoogstverliezen en vertragingen in de koelketen. De Zuid-Koreaanse regering zet in op structurele hervormingen. Een van de kerndoelen is om de voedselverspilling in huishoudens omlaag te brengen.

Tekst gaat onder foto verder

eenpersoonsmaaltijd met 'banchan' (zijgerechten) web
Eenpersoonsmaaltijd met 'banchan' (zijgerechten).

Het vergroten van het publieke bewustzijn en het veranderen van de eetcultuur, vooral de verspillingsrijke diners met veel zijgerechten (Banchan), zijn grote uitdagingen. Volgens de UNEP Food Waste Index 2021 genereren Koreanen elk jaar ongeveer 71 kilo voedselverspilling, meer dan gemiddeld in Oost-Azië (64 kilo) en West-Europa (65 kilo).

Voedselverliezen na de oogst  

Anders dan in de Nederlandse voedselketen is de Koreaanse primaire landbouwsector gescheiden van de voedselverwerkende industrie. De modernisering van de primaire landbouw in Korea verloopt traag omdat de Koreaanse conglomeraten, genaamd "Chaebol", de grote motor achter de ontwikkeling van de Koreaanse economie, als gevolg van de tegenstand onder boeren en politici nauwelijks een rol spelen bij de ontwikkeling van de landbouw.

In tegenstelling tot de primaire sector zijn de conglomeraten wel betrokken bij de voedingsmiddelenindustrie. Deze sector kent daarom dezelfde goede ontwikkeling als andere industrieën.

Koreaanse voedingsbedrijven hebben goede systemen voor de gekoelde keten, verpakkingen, kwaliteitscontrole en transport. Korea is een geïndustrialiseerd land met voldoende kennis over koelen, logistiek en opslag. Voedselverlies is daarom bij de productie van bewerkte voedingsproducten beperkt.

Bij primaire landbouwproducten ligt dat anders vanwege technische beperkingen in oogsttechnieken, opslag- en koeling, en dan vooral voorkoeling. Volgens een studie wordt slechts een kleine 10% van de groenten en fruit voorgekoeld na de oogst.

‘Slechts 10% van de groenten en fruit wordt gekoeld na de oogst’

Introductie van voorkoeling vraagt om schaalvergroting. Het gemiddelde areaal per agrarisch bedrijf in Korea is ongeveer 1,5 hectare. De bedrijven zijn te klein om te investeren in voorkoelinstallaties. De oplossing ligt bij schaalvergroting van de marketingcoöperaties die landbouwproducten collectief distribueren onder consumenten.

Voor de meeste vlees- en visserijproducten bestaan juist wel koelketenfaciliteiten, gereguleerd door de Koreaanse overheid. Fruit en groenten voor export worden ook direct na de oogst voorgekoeld om de versheid te behouden.

Voedselverspilling in de logistiek

Voor verwerkte voedingsproducten (inclusief zuivelproducten) bestaan eenvoudige en goede logistieke systemen met rechtstreekse distributie naar supermarkten of consumenten. De logistieke keten voor landbouwproducten zoals vlees, vis, fruit en groenten is juist erg complex.

Voor groenten en fruit is er een groot contrast tussen de onderontwikkelde koude keten in de primaire sector (van boer tot groothandelsmarkt) en de relatief moderne gekoelde keten in de secundaire sector (retailers en consumenten). Slechts 7% van de groenten en fruit wordt via een gekoelde keten gedistribueerd vanwege de hoge kosten voor de lokale distributeurs en groothandelaren. Dit vergroot het voedselverlies, vooral in het zomerseizoen.

Wat vlees en visserijproducten betreft, lijkt het systeem min of meer op dat van groenten en fruit. Het verschil is dat de rol van coöperaties sterker is in de logistieke keten. Circa 98% van de vleesproducten en 80% van de visserijproducten worden vervoerd via de gekoelde keten, in overeenstemming met de Koreaanse eisen met betrekking tot voedselveiligheid.

De Koreaanse overheid zet overigens in toenemende mate koelketensystemen op voor alle agrovoedingsproducten, met subsidieprogramma's voor de ontwikkeling van de koude-ketenfaciliteiten.

Voedselverspilling in retail

Gezien de hoge eisen van de Koreaanse consument, is de foodservice- en detailhandel in Korea volledig gemoderniseerd. De bedrijven hebben hun eigen logistieke systemen ontwikkeld om de versheid te behouden en voedselverlies te voorkomen.

‘Bedrijven ontwikkelden hun eigen logistieke systemen om versheid te behouden en voedselverlies te voorkomen’

De COVID-19 pandemie heeft gezorgd voor de integratie van de toeleveringsketen, waarbij nieuwe e-commerce spelers zoals Coupang en Market Kurly met nieuwe systemen binnen een dag verse landbouwproducten rechtstreeks van de boer naar de consument transporteren. Dit draagt bij aan de ontwikkeling van de koelketen in de hele voedingssector. Grote retailers zoals Lotte en Shinsegae treden ook toe tot deze nieuwe e-commercemarkt. Dit betekent dat e-commerce bedrijven de hele supply chain voor eigen rekening nemen.

In 2020 bedroeg de totale verkoop van online winkelen €134 miljoen. Agrifood was goed voor 12,4% van de totale online-verkoop, een stijging van 48,3% op jaarbasis. Foodservice was goed voor 10,8% van de totale online-verkoop, een stijging van 78,6% op jaarbasis.

Voedselverspilling in huishoudens

In verband met het bergachtige landschap, extreme klimaat en onregelmatige regenval is Korea minder geschikt voor landbouw. Daarom bestaat het traditionele Koreaans voedsel uit grove ingrediënten, die in veel andere landen over het algemeen als oneetbaar worden beschouwd, inclusief dierlijke bijproducten, plantaardige bijproducten, paddenstoelen en zeewier. Dit aspect van de Koreaanse eetcultuur voorkomt voedselverspilling, terwijl het culturele concept van "Banchan", met een verscheidenheid aan zijgerechten bij elke maaltijd, juist zorgt voor een aanzienlijke hoeveelheid van voedselresten.

De Koreaanse regering heeft stevige maatregelen genomen om voedselverspilling tegen te gaan en ervoor te zorgen dat voedselresten worden gerecycled. In 2005 werd het storten van voedsel op de vuilnisbelt verboden. In 2013 voerde de overheid verplichte recycling van voedselafval in met behulp van speciale biologisch afbreekbare zakken. Door deze regeling is de hoeveelheid aangeboden voedselafval voor recyclen toegenomen van 2% in 1995 tot 95% dit jaar. Het gerecycled organisch afval wordt gebruikt als meststof, diervoeder en biogas.

Tekst gaat onder foto verder

Machine
Afvalpunt met weegschaal en radiofrequentie-identificatie.

Grote steden zoals Seoul hebben geautomatiseerde bakken geïntroduceerd die zijn uitgerust met een weegschaal en radiofrequentie-identificatie om voedselverspilling te wegen. Koreaanse huishoudens proberen de hoeveelheid voedselverspilling te verminderen door bijvoorbeeld voedsel te maken van restjes en door zelfcompostering.

Tekst gaat onder afbeelding verder

VOLUME-BASED FOOD WASTE DISPOSAL SYSTEM WEB

Ondanks de inspanningen is het bewustzijn over voedselverspilling beperkt. De Koreaanse bevolking benadert voedselverspilling vooral vanuit economisch oogpunt. Sommige Koreaanse experts benadrukken het belang van bewustwording en stellen voor dat de Koreanen hun eetgewoonten aanpassen (vooral de vele zijgerechten) om zo de verspilling van voedsel verder tegen te gaan.

Landbouwteam Zuid-Korea
Email:  seo-lnv@minbuza.nl
Twitter: @AgroZuidKorea

Juni 2021

Deze bijdrage maakt deel uit van de Agrospecial Mondiale aanpak van voedselverliezen. Via onderstaande link kunt u alle overige bijdragen lezen over dit thema.