OESO-paper over de relatie milieubeleid en concurrentievermogen
In veel OESO-landen streven overheden naar hogere milieudoelstellingen voor de agrifoodsector. Maar doordat landen handel met elkaar drijven, kunnen hogere milieudoelstellingen in een land ervoor zorgen dat de concurrentiepositie van producenten in dat land sterk afneemt. Daarnaast kunnen deze maatregelen leiden tot een toename van de milieuvervuiling in andere landen.
De OESO onderzocht deze uitdaging en heeft het effect van twee soorten milieubeleid, namelijk klimaat- en gewasbeschermingsbeleid. In het onderzoek wordt gekeken naar het effect van dit beleid op milieuprestaties, concurrentievermogen en de weglekeffecten van dit beleid naar andere landen.
De OESO komt tot de conclusie dat de verandering van concurrentievermogen en weglekeffecten als gevolg van beleid blijkt af te hangen van:
- de marktomstandigheden,
- verschillen in vervuilingsintensiteit van de betrokken sectoren en
- het type milieubeleid dat in een land wordt gevoerd.
De OESO onderscheidt twee beleidsopties om het milieubeleid te verbeteren, weglekeffecten te minimaliseren en niet af te dingen op het concurrentievermogen van het agrobedrijfsleven. De eerste optie is gebaseerd op "direct" milieubeleid, zoals markt gebaseerde instrumenten of regelgeving, die snel effectief zijn in het beperken van milieueffecten maar waarvoor aanvullend beleid nodig kan zijn om hun potentiële concurrentie- en weglekeffecten te beperken. De meest voor de hand liggende manier om de internationale milieu- en handelgerelateerde effecten van heterogeen binnenlandse milieubeleidsmaatregelen te beperken, is internationale samenwerkingsverbanden. Bijvoorbeeld door de gedeeltelijke vervanging van nationale regelgevende bevoegdheden door supranationale wetgeving en instellingen. Zoals bijvoorbeeld EU-richtlijnen en de gezamenlijke voedselnormen van Australië en Nieuw-Zeeland (FSANZ).
De tweede beleidsoptie omvat maatregelen die inwerken op het aanbod in de landbouw, de vraag of de betrokkenheid van de particuliere sector, die de concurrentie- en weglekeffecten beperken, maar die tijd kosten om effectief te zijn voor het milieu.
OECD FOOD, AGRICULTURE AND FISHERIES PAPER N°193 (oecd-ilibrary.org)