Beschermde tuinbouw in Mexico groeit 1.500 hectare per jaar
De bedekte teelt in Mexico maakt de afgelopen 20 jaar een enorme groei door. Nederlandse bedrijven dragen daar aan bij. Alfredo Díaz Belmontes, algemeen directeur van de Mexicaanse beschermde tuinbouw-associatie AMHPAC, ziet nog veel mogelijkheden voor Nederlandse bedrijven in vooral de kasautomatisering, energieopwekking, agro-logistiek en zaadproductie.
Het landbouwteam van de Nederlandse ambassade in Mexico sprak met Díaz Belmontes over de ontwikkelingen in de sector. Hij is sinds 2013 algemeen directeur van AMHPAC, een organisatie met 402 leden die gezamenlijk goed zijn voor 10.770 ha beschermde tuinbouw, 1,5 miljard ton groenten, een omzet van $1,4 miljard en meer dan 100.000 banen.
Hoe omschrijft u de huidige stand van de beschermde tuinbouwsector in Mexico?
“Het is een sterke sector die belangrijk is voor de Mexicaanse economie. Dit corona-jaar is het zelfs de enige sector in Mexico die is blijven groeien. De afgelopen jaren is de sector met gemiddeld 13%, ongeveer 1.500 ha, per jaar gegroeid. In 2000 had Mexico minder dan 300 ha beschermde tuinbouw. Eind 2019 was dat 54.150 ha.”
Lees verder onder foto
Wat is de belangrijkste afzetmarkt voor Mexicaanse beschermde tuinbouwproducten?
“Mexico exporteert al meer dan 100 jaar tomaten naar de VS en we beheersen deze business goed. Grofweg 96% van onze export gaat dan ook naar de VS; de resterende 4% gaat vooral naar Canada.
Het nieuwe Noord-Amerikaanse vrijhandelsverdrag USMCA speelt hierin een belangrijke rol. Vóór de inwerkingtreding van het NAFTA-verdrag (de voorloper van het USMCA-verdrag) in 1994 exporteerde Mexico nog geen $ 2 miljard aan landbouwproducten naar de Verenigde Staten. In 2019 behaalde de sector een handelsoverschot van $ 14 tot 15 miljard.
We zouden overigens het USMCA nog beter kunnen benutten. Zo zijn er interessante segmenten op de Amerikaanse markt waar we momenteel nog niet goed genoeg op inspelen, zoals het biologische marktsegment, of de markt voor voedingssupplementen en halal-producten.”
'Het is duidelijk dat we té afhankelijk zijn van de Noord-Amerikaanse markt en dus moeten we op zoek naar andere afzetmarkten'
Wat zijn de belangrijkste trends in de Mexicaanse beschermde tuinbouwsector?
“De belangrijkste trend is dat de export naar de VS blijft groeien. Daarnaast stappen steeds meer Mexicaanse telers over van open naar bedekte teelt. Deze ontwikkeling wordt gestimuleerd door de stijgende vraag uit Amerika naar groenten uit de bedekte teelt. Deze hebben een gezond imago onder de Amerikaanse consumenten. Zo was in 2011 70% van de in Amerika geconsumeerde tomaten afkomstig uit de open teelt, en slechts 30% uit de bedekte teelt. Nu is dat volledig omgedraaid: 80% komt tegenwoordig uit de bedekte teelt. In de toekomst koopt de Amerikaanse consument naar verwachting alleen nog maar tomaten uit de bedekte teelt.
Deze stijgende vraag leidt er in Mexico onder meer toe dat telers uit het hete noordwesten uitwijken naar staten als Jalisco en Querétaro, met een meer gematigd klimaat, waar zij het hele jaar door kunnen telen en aan hun Amerikaanse klanten leveren. Gewasdiversificatie is ook een trend: inspelend op de Amerikaanse vraag worden nu behalve de traditionele tomaten, paprika’s en komkommers, ook steeds meer chilipepers, selderij, sla, broccoli, en ui geteeld. Tenslotte neemt de vraag naar gezond voedsel toe. Deze trend is door COVID-19 alleen maar versterkt.”
Lees verder onder foto
Voor welke uitdagingen staat de sector?
“De Mexicaanse producent moet zich beschermen tegen klimaatverandering: intensieve droogte komt in Mexico bijvoorbeeld steeds vaker voor. Als gevolg van klimaatverandering neemt ook de ziektedruk toe. Producenten stappen hierdoor eerder over naar beschermde teelt.
Verder is protectionisme in de VS ook een bedreiging voor de sector. Mexico wordt regelmatig beschuldigd van dumppraktijken, en Amerikaanse telers oefenen druk uit op hun politici om zogeheten seizoensmaatregelen in te stellen, die hen moeten beschermen tegen goedkope import uit Mexico. We weten nog niet hoe de nieuwe Biden-regering met deze druk omgaat. Maar het is duidelijk dat we té afhankelijk zijn van de Noord-Amerikaanse markt en dus moeten we op zoek naar andere afzetmarkten. Mexico heeft 13 vrijhandelsovereenkomsten met 52 verschillende landen waar we op dit moment nauwelijks gebruik van maken.
Ook gewasdiversificatie is nodig. Op dit moment zijn we té afhankelijk van de export van tomaten, paprika en komkommer. Tenslotte zullen we behalve verse producten, ook meer toegevoegde waarde moeten gaan exporteren.”
En wat houdt de sector tegen bij deze diversificatie?
“De wil om te veranderen en diversificeren ontbreekt vaak in Mexico, vooral bij de oudere telers. De nieuwe generatie Mexicaanse telers is gelukkig meer bereid tot verandering en het nemen van risico’s.”
Hoe heeft COVID-19 de sector geraakt?
“De vraag naar onze producten is niet gedaald. Integendeel: in maart en april steeg de vraag juist als gevolg van paniekaankopen in de VS. In mei en juni daalde deze vraag om tenslotte te stabiliseren in de maanden daarna. Ook het aanbod is niet afgenomen en de prijzen zijn erg goed geweest dit jaar.”
Lees verder onder foto
Hoe ziet de toekomst van de Mexicaanse tuinbouwsector eruit?
“Zolang de wereldbevolking groeit, blijft de vraag naar voedsel toenemen. Daarnaast vraagt de consument steeds vaker gezonder en veiliger voedsel, waardoor de vraag naar onze producten groeit. Tenslotte leidt ook klimaatsverandering ertoe dat de beschermde tuinbouwsector blijft groeien. Al met al verwacht ik daarom dat ook de komende jaren het areaal aan beschermde tuinbouwoppervlakte in Mexico met zo’n 1.500 ha per jaar blijft toenemen.”
Hoe duurzaam is de tuinbouwsector in Mexico?
“Met de groei van bedekte tuinbouw is de duurzaamheid toegenomen: beschermde tuinbouw is immers een stuk duurzamer dan vollegrondstuinbouw: er wordt veel minder water, meststoffen en pesticiden gebruikt. Ook het gebruik van plastic is lager.
Het bewustzijn van Mexicaanse telers over duurzaamheid neemt toe. Bij sommige telers is dat vanwege de steeds hogere duurzaamheidseisen van hun klant, maar bij anderen komt dit ook voort uit eigen overtuiging.
Toch is er nog veel meer bewustwording, informatie en kennis nodig op dit gebied. De overheid zou hier een grotere rol in moeten spelen, bijvoorbeeld door informatievoorziening en beleid dat verplichtingen schept en zo nodig sancties oplegt. Als AMHPAC dragen wij ons steentje bij, bijvoorbeeld door training, webinars en congressen te organiseren over duurzaamheid.”
En op sociaal gebied?
“De leden van AMHPAC zijn steeds meer geïnteresseerd in hun maatschappelijke verantwoordelijkheid op dit vlak en AMHPAC promoot MVO actief onder haar leden. Zo organiseren we in maart 2021 voor de tweede keer ons nationale MVO-congres om telers vooruit te helpen op dit gebied. Voor ons is het niet alleen een morele verplichting om de minder bedeelden te helpen, ook vanuit concurrentie-oogpunt zijn we hiertoe genoodzaakt: arbeidskrachten zijn in Mexico steeds schaarser en zullen uiteindelijk naar die bedrijven gaan waar zij de beste voorwaarden krijgen. USMCA en de Amerikaanse detailhandel eisen sociale duurzaamheid overigens ook en worden hierin steeds strenger.”
'Wellicht kunnen Nederlandse bedrijven meer onderzoek in Mexico uitvoeren, zodat hun technologie nog beter is aangepast aan de Mexicaanse context'
Tot slot, hoe kunnen Nederlandse bedrijven bijdragen aan de ontwikkeling van de sector in Mexico?
“Nederland heeft al veel bijgedragen aan, en baat gehad bij, de ontwikkeling van de sector. Zolang de sector blijft groeien, blijven ook de kansen groeien. Zo zie ik nog veel mogelijkheden in de kasautomatisering, energieopwekking, agro-logistiek en zaadproductie. Wellicht kunnen Nederlandse bedrijven meer onderzoek in Mexico uitvoeren, zodat hun technologie nog beter is aangepast aan de Mexicaanse context. Of meer joint ventures met Mexicaanse bedrijven aangaan.
Ook de sierteelt biedt nog veel groeipotentieel. Ondertussen zijn er ook bedrijven uit andere landen die hun oog hebben laten vallen op deze sector. Nederland, vanouds een voorloper in de sierteelt, mag deze kansen niet laten liggen.”
Landbouwteam Mexico
E-mail: mex-lnv@minbuza.nl
Twitter: @AgriMexico
December 2020