Blog: "Niet Japan heeft een landbouwprobleem, maar juist Nederland!", Jos Verstegen (24 July 2017)
Door: Jos Verstegen · 24 juli 2017
Categorie: Agrodebat 2017, Geen categorie
Waarom denk ik dat niet Japan, maar Nederland een landbouwprobleem heeft? Laat ik bij het begin beginnen met mijn uitleg. Ik schrijf dit blog in alle vroegte in de Limousine Bus onderweg van Tokyo naar de internationale luchthaven Narita. Over een uurtje of 16 hoop ik weer voet op Nederlandse bodem te zetten na een klein weekje Japan. Als visiting professor bij de Miyazaki Sangyo-keiei University is het alweer de vierde keer sinds november 2015 dat ik het land van de rijzende zon mocht bezoeken. Ondertussen heb ik al zeker tien delegaties van Japanners in Wageningen mogen ontvangen, variërende van onderzoekers, journalisten en vertegenwoordigers van allerlei bedrijven. Ook hebben we bij Wageningen Economic Research momenteel voor een half jaar een gastmedewerker uit Japan. En in oktober komt er nog één bij, om te bestuderen hoe de Nederlandse land- en tuinbouw in elkaar steekt.
Jaloers op Nederland
Je kunt dus wel stellen dat de Japanners, meer nog dan vele andere buitenlanders, mega-geïnteresseerd zijn in, zelfs jaloers zijn op, ons Nederlandse land- en tuinbouwmodel. Vanuit Japan volgde ik het Nederlandse nieuws, en dan met name het emotionele veehouderij-debat bij de Provincie Brabant, en dan lijkt het alsof de Nederlandse agrosector met haar megastallen, ammoniakemissie en Q-koorts niks goed kan doen, maar internationaal wordt daar dus met heel andere ogen naar gekeken.
Japanse landbouw in diep dal
Maar even terug naar Japan. Als je daar de opsomming van problemen hoort en naar wat statistieken kijkt, dan snap je wel waarom de Japanners alles van Nederland, de op de USA na grootste exporteur van agrarische producten ter wereld, willen weten. Japan moet ongeveer 60% van haar voedsel voor haar 124 miljoen inwoners importeren. De landbouw in Japan zelf is erg versnipperd en verouderd. Boeren hebben vaak minder dan 2 hectare waarop ze hun producten verbouwen en de productiviteit is ook nog eens erg laag. De gemiddelde boer en tuinder is 65 jaar oud en er is nauwelijks nog jeugd te interesseren voor een toekomst in de landbouw. En dat laatste is ook niet zo gek want de meeste boeren en tuinders zijn erg arm en leven van overheidssubsidies en de producten die ze van hun eigen land oogsten en binnen de dorpen onderling ruilen. In de grote steden daarentegen is er veel perspectief op goede banen voor de, doorgaans hoogopgeleide, jeugd bij de bedrijven die wij allemaal kennen (Toyota, Nokia, Honda, Fujitsu, Panasonic, Mitsubishi, Yamaha, Kubota (o.a. Kvaerneland), Oryx (o.a. Robeco), Kyocera, etcetera). Het overgrootste deel van de jeugd die in de grote miljoenensteden zoals Tokyo, Osaka en Fukuoka gaat studeren, keert daarna nooit meer terug naar de geboortegrond. Het platteland verpaupert daardoor snel. Het areaal landbouwgrond loopt sterk terug, niet zoals in Nederland door stads- of natuurontwikkeling, maar simpelweg omdat de sterk vergrijsde plattelandsbevolking niet meer in staat is om het zware werk op m.n. de karakteristieke rijstterrassen uit te voeren.