Iraanse champignonsector steunt op Nederlandse technologie
De teelt van champignons zit in Iran in de lift. In grote overdekte klimaatgecontroleerde hallen wordt jaarlijks ruim 90.0000 ton geproduceerd. De grootste producenten maken gebruik van kennis en technologie uit Nederland.
Het grootste deel van de in Iran geteelde champignons is bestemd voor de lokale markt, een klein deel wordt geëxporteerd. Nederland, zelf een van de grootste producenten ter wereld, heeft aan de basis gestaan van de hedendaagse champignonteelt in Iran. Drie van de vier grootste producenten hebben hun technologie en kennis uit Nederland betrokken.
De technologie is op redelijk hoog niveau. Iraanse telers zijn goed bekend met Nederlandse leveranciers van technologie en kennis in deze sector. Kan het Nederlands bedrijfsleven opnieuw aansluiten?
Lees verder onder foto
Zakelijke kansen in Iran
De huidige recessie maakt het Iraanse producenten niet gemakkelijk. Zo is door inflatie de euro flink duurder geworden. Daarnaast is het zakendoen met Iran lastiger geworden door de Amerikaanse sancties die het doen van financiële transacties moeilijker maken.
Er wordt in Iran daarom steeds meer gekeken naar lokale leveranciers, die een vergelijkbare kwaliteit kunnen leveren. Dat is in veel gevallen mogelijk, maar niet altijd. Qua kennis en innovatie loopt Nederland in de champignonteelt nog steeds voorop.
Vraag naar kennis en training
De grote producenten in Iran zijn vooral geïnteresseerd in consultancy en training. Daarnaast is er vraag naar ketenorganisatie en logistiek. Ook qua diversiteit aan eetbare paddenstoelen op de Iraanse markt is er nog een wereld te winnen. Door de recente verkiezingen in de VS is de hoop dat de sancties in 2021 langzamerhand worden afgebouwd. Er ontstaan dan nieuwe kansen voor Nederlandse investeerders.
Voor markttoegang en zakelijke ondersteuning kunnen Nederlandse bedrijven terecht bij de landbouwraad in Teheran. Zo is onlangs een bedrijf in substraatteelt voor champignons geïnformeerd over de fytosanitaire eisen voor export naar Iran.
Markttrends
In tien jaar tijd is de champignonteelt in Iran gestegen van 48.500 ton naar 82.000 ton. China, VS, Polen, Nederland en Frankrijk zijn de grootste producenten ter wereld. China neemt circa 70% van de wereldproductie voor zijn rekening. Iran staat op de tiende plaats, maar stijgt snel in de rangorde. De sector wil doorgroeien naar een jaarproductie van 150.000 ton, in lijn met de wereldwijde groei van de champignonmarkt.
Duizend telers, zevenduizend arbeidsplaatsen
Het telen van champignons is een arbeidsintensief proces. Gebaseerd op de laatste statistieken zijn er 1.045 champignonbedrijven in Iran, wat meer dan 7.000 banen oplevert. Momenteel is vrijwel de volledige productie bestemd voor de lokale markt. Iran exporteert minder dan 2% van de productie naar buurlanden zoals Irak en Qatar, maar wil de uitvoer vergroten.
Een van de problemen bij de export van champignons uit Iran is het gebrek aan transportinfrastructuur. Omdat verse champignons bederfelijke producten zijn, moeten ze op de juiste manier worden vervoerd om kwaliteitsverlies te voorkomen. Bovendien leiden administratieve en bureaucratische procedures aan de grens met buurlanden tot productverlies.
'Van de ruim twintig typen paddenstoelen die wereldwijd commercieel worden geteeld, bestaat de productie in Iran bijna uitsluitend uit de witte (button) champignons'
Consumptie
Champignons zijn gewild in de Iraanse keuken. Toch bedraagt de consumptie per inwoner slechts 1 tot 1,2 kilo per jaar, wat minder is dan het wereldgemiddelde van circa 2 kilo. Het gemiddelde in Europa ligt op 3 kilo. Er liggen dus ook op de lokale markt nog groeimogelijkheden. Consumenten zijn zich ook steeds meer bewust van de goede voedings-en gezondheidsaspecten van champignons in hun dieet: weinig suiker en vet, en veel eiwit. Daarnaast is men overtuigd van de medicinale werking van champignons.
Van de ruim twintig typen paddenstoelen die wereldwijd commercieel worden geteeld, bestaat de productie in Iran bijna uitsluitend uit de witte (button) champignons. Deze worden vers geplukt en verpakt en vinden vervolgens hun weg naar de consument via de vele kleine en grote supermarkten in het land. Slechts enkele tientallen producenten houden zich bezig met de teelt van andere soorten eetbare paddenstoelen, zoals oesterzwammen en Shiitake. Een paar telers richt zich op de productie van medicinale paddenstoelen.
Lees verder onder foto
Productie van compost
De grotere producenten hebben ook de productie van compost en broed (mycelium) in eigen hand. Het broed wordt gebruikt om met de compost te mengen, zodat deze gebruiksklaar is voor de teelt. Voor de compostproductie is gespecialiseerde technologie en kennis nodig. De kwaliteit van compost, die goed moet worden gedesinfecteerd, is erg belangrijk voor een efficiënte productie.
De grotere telers produceren en verkopen compost onder eigen merknaam. Een bekende naam in Iran is Javeneh Compost, geproduceerd door Ramand Majar Agro-industries. Dit product wordt door zo’n 40% van de Iraanse champignontelers gebruikt. Tot voor kort werd compost geëxporteerd, maar vanwege de grotere vraag in Iran en de meer lucratieve exportmarkt voor verse champignons, is dat stopgezet.
Gebruik van paardenmest
In Iran worden bij de professionele telers redelijke productieniveaus gerealiseerd van wel 24 kilo per vierkante meter. In Nederland worden producties tot 34 kilo gehaald. Door gebruik van paardenmest bij de bereiding van compost zijn hogere productieniveaus haalbaar, en is Nederlands substraat een gewild artikel in veel landen.
In Iran zijn er tussenpersonen die goedkope, ondermaatse compost kopen en verkopen aan kleine, onervaren producenten. Dit vermindert de efficiëntie van de champignonteelt aanzienlijk. Door betere organisatie en logistiek kan de efficiëntie worden vergroot.
| Naam bedrijf | Locatie, in productie sinds | Compost (ton) | Champignon (ton) | Broed (kg) | Vaste Werknemers | Technologie uit |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Yekta Sepahan Mushroom | Esfahan, 2003 | 80.000 | 4.000 | 1.000 | 400 | NL |
| Mallard | Karja, 1985 | 65.000 | Geen data | V | Geen data | UK |
| Ramand Majar Agro-industry | Teheran, 2005 | 100.000 | Geen data | V | 200 | NL |
| Jolgeh Dez Agro-industry | Dezful/ Khuzestan, 1993 | 25.000 | 3.000 | 600 | Geen data | NL |
Prijsontwikkeling
Vraag en aanbod bepalen in Iran de prijs van champignons. In het verleden werd de champignonmarkt gecontroleerd door tussenpersonen. Daardoor deden zich grote prijsschommelingen voor. Sinds 2018 is er een champignonbeurs geïntroduceerd door de Iraanse Champignon Telers Associatie (ASGI: Anjoman Senfi Gharch Iran). Doel van de beurs is om de prijzen te stabiliseren.
Niet alle producenten brengen hun producten naar de beurs. De regering beweert geen controle te hebben over de prijs. De enorme inflatie in de afgelopen twee jaar (meer dan 500%) heeft geleid tot bijzonder lage prijzen op de huidige markt. Zo ligt de prijs voor gangbare witte champignons op de lokale markt op ongeveer €1,00 per kilo. Voor export naar buurlanden wordt ongeveer €1,60 per kilo betaald, terwijl de prijs wereldwijd op ongeveer €2,10 per kilo ligt. Door de lage prijs in Iran is de import van champignon beperkt tot exotische soorten. De prijs van exportkwaliteit van in Iran gemaakte compost bedraagt ongeveer €200 per ton (2020). Lokaal kunnen de prijzen sterk verschillen, van €40 tot €200 per ton.
Investeringsrisico’s
Bij de start van een champignonbedrijf is veel kapitaal nodig, ook in Iran. Dit startkapitaal is nodig voor de opbouw van klimaat-gecontroleerde tunnels, verpakkingsunits, laboratoria en machines en opslag voor de productie van compost. De soms extreem hoge temperaturen in Iran leiden ertoe dat hoge eisen worden gesteld aan de klimaatcontrole. Daarom geniet buitenlandse technologie, zoals uit Nederland, nog steeds de voorkeur voor sleutel technologie, maar co-creatie wordt voorgestaan. Specialistische kennis is noodzakelijk voor beheersing van de teelt. Ervaren technisch personeel is nodig om het productieproces in goede banen te leiden en kwalitatief hoogwaardige compost en champignons te produceren. Nederlandse bedrijven kunnen hier goed op inspelen.
Landbouwteam Iran & Irak
E-mail: TEH-lnv@minbuza.nl
Twitter: @AgroTeheran, @AgroIrak
December 2020