India in actie tegen achteruitgang bodemkwaliteit

De kwaliteit van landbouwgronden is in India afgelopen decennia hard achteruit gegaan. Met onder andere bodemgezondheidskaarten neemt de overheid maatregelen om bodems te verbeteren. Nederlandse bedrijven en NGO’s dragen in India bij aan bodemverbetering door het leveren van betere inputs en kennis over productiemethoden.

Vijfduizend jaar geleden ploegden Indiase boeren hun gronden al. In de 14e eeuw wisten ze hun bodem gezond en productief te houden door deze te bevloeien, te bemesten, braak te laten liggen en de keuze van hun gewassen hierop af te stemmen. Tegenwoordig heeft India te maken met een alarmerende achteruitgang in bodemkwaliteit.

Lees verder onder foto

Landbouw in India
Beeld: ©Dinesh Khanna | Laudes Foundation
India heeft te maken met een alarmerende achteruitgang in bodemkwaliteit.

Watererosie en verzilting

In 2015 werd 44 project van het totale landoppervlak (80 procent van het landbouwareaal) geclassificeerd als gedegradeerde bodem of woestijn. Watererosie is het voornaamste probleem, die op zo’n 75 miljoen hectare zorgt voor verlies van de bovengrond. Bijna een miljoen hectare heeft te maken met overstroming.

Een kwart van de landbouwgrond heeft te kampen met verwoestijning, 30 procent is aangetast door een te hoge zuurgraad en 20 miljoen hectare door verzilting. Winderosie is een probleem op zo’n 12 miljoen hectare in het westen van India. De bodemvruchtbaarheid daalt ook. Doordat het landoppervlak in verhouding tot het hoge bevolkingsaantal relatief beperkt is, worden ook marginale gronden in gebruik genomen.

Dit alles leidt tot verminderde productiviteit, een lager gehalte aan voedingstoffen in voedsel, een zwakkere gezondheid voor gewassen – waardoor ze vatbaarder zijn voor plagen en ziekten – en verlies van landbouwgrond. Al met al worden de verliezen in de Indiase landbouwsector door bodemdegradatie tussen 5 en 11 miljard dollar per jaar geschat.

'India onttrekt meer grondwater dan de VS en China samen'

Onjuist gebruik van kunstmest

Door subsidie op kunstmest zoals ureum is de voedselproductie in India de afgelopen 65 jaar met 400 procent gestegen. Onjuist gebruik van meststoffen in combinatie met intensieve grondbewerking heeft echter ook geleid tot aantasting van de bodemvruchtbaarheid, vooral in gebieden waar voedselgranen worden geproduceerd.

Dit heeft geleid tot een tekort aan micronutriënten in de bodem, wat de productiviteit belemmert en de menselijke gezondheid negatief beïnvloedt. Zo wordt een tekort aan zink in de bodem weerspiegeld in het gewas en kan dit vervolgens leiden tot groeiachterstand bij zuigelingen.

Bovendien heeft subsidie op elektriciteit geleid tot overexploitatie van grondwater; India onttrekt meer grondwater dan de VS en China samen. In combinatie met slecht beheer van oppervlaktewater heeft dit geleid tot een toename van het zoutgehalte en arsenicum in water en bodems.

Lees verder onder foto

Landbouw in India
Beeld: ©Dinesh Khanna | Laudes Foundation
De Indiase regering biedt een set van landbouwpraktijken met als doel de directe kosten van boeren te verlagen.

Programma’s om bodem te beschermen

India wil in 2030 ‘landdegradatie-neutraal’ zijn: toename in landdegradatie wordt in dit scenario gecompenseerd door gelijkwaardige winst in bodemherstel. Zowel de centrale regering als de deelstaatoverheden hebben in het verleden programma's op het gebied van bodembescherming geïnitieerd. Deze programma’s waren bijvoorbeeld gericht op het ontwikkelen van landbouwgrond en op droogtegevoelige gebieden en woestijnen.

Bodemgezondheidskaarten

In 2014 heeft de regering van India een ‘nationale missie voor duurzame landbouw’ (National Mission on Sustainable Agriculture, NMSA) opgezet. Een van de doelstellingen van de missie is het uitgeven van bodemgezondheidskaarten (soil health cards, SHC's) die de status van de bodem van het bedrijf weergeven met betrekking tot 12 parameters. Deze kaarten geven ook aanbevelingen voor bemesting en bodembeheer. Volgens een studie van de National Productivity Council hebben de SHC’s bijgedragen aan het verhogen van het inkomen van boeren.

Het SHC-programma heeft wereldwijde aandacht getrokken. Zo helpt India Nepal bij het opzetten van bodemtestfaciliteiten en capaciteitsopbouw voor geïntegreerd nutriëntenbeheer en gecertificeerde biologische landbouw.

Zero Budget Natural Farming

Het concept ‘Zero Budget Natural Farming’ (ZBNF) krijgt in India steeds meer aandacht. Het wordt door premier Modi omarmd als middel om het inkomen van boeren te verdubbelen. ZBNF is een set van landbouwpraktijken met als doel om de directe kosten van boeren te verlagen ("zero-budget"), terwijl de opbrengsten en de gezondheid van de gewassen worden gestimuleerd door het gebruik van niet-synthetische, lokaal geproduceerde inputs ("natuurlijke landbouw").

De interesse in ZBNF is niet verrassend, gezien het feit dat veel Indiase boeren schulden hebben. Het doel van ZBNF is in lijn met de Nederlandse doelstelling om de landbouw circulair te maken. Meer onderzoek naar ZBNF lijkt echter nodig, omdat sommige aspecten een beperkte wetenschappelijke onderbouwing hebben, bijvoorbeeld het gebruik van koeienmest en urine van slechts één inheems koeienras. In het kader van het NMSA-programma voor bodemgezondheidsbeheer worden de komende jaren experimenten uitgevoerd naar de voordelen van ZBNF.

Lees verder onder foto

Landbouwer in India
Beeld: ©Dinesh Khanna | Laudes Foundation
Verspreiding van kennis onder boeren is de sleutel tot een beter gebruik van inputs.

Rol van Nederlandse bedrijven

Diverse bedrijven en organisaties uit Nederland dragen actief bij aan bodemverbetering in India. Koppert Biological heeft bijvoorbeeld een productiefaciliteit in India voor biostimulants, natuurlijke botanische producten en microbiële stoffen voor de bestrijding van ziekten en plagen. Een tweede voorbeeld is C&A, dat samen met de Organic Cotton Accelerator en het Vasudha Farms Initiative biologische of ‘Better Cotton Initiative’-methoden promoot.

Sensortechnologie voor bodemonderzoek kan een rijke toekomst hebben in India, maar bedrijven die zich op deze markt willen begeven, moeten er rekening mee houden dat India niet toestaat dat bodemmonsters of -gegevens het land verlaten, dus moet het onderzoek lokaal worden uitgevoerd.

NGO’s zijn ook actief

Ook niet-gouvernementele organisaties spelen een actieve rol. Zo ondersteunt Solidaridad (met financiële steun van RVO) een waterefficiënt suikerrietprogramma in de regio Karnataka en Telangana. Onlangs zijn Commonland, IKEA Foundation en The Nature Conservancy India een landschapsherstelproject gestart in centraal India waarbij agroforestry wordt ingezet als een oplossing voor monocultuur en houtkap. Dit zal de bodem regenereren, bossen beschermen, de waterretentiecapaciteit vergroten en de biodiversiteit terugbrengen.

Verspreiding van kennis onder boeren is de sleutel tot een beter gebruik van inputs. Nederland is via PUM Netherlands Senior Experts betrokken bij het opleiden van boeren in zogeheten Centers of Excellence. De regering van Gujarat heeft een MoU met Nederland om kennis over zilte landbouw uit te wisselen.

Dit jaar richten NWO en de Indiase ministeries van Biotechnologie (DBT) en Wetenschap en Technologie (DST) zich op de relatie tussen organische stof in de bodem en koolstofopslag, waterretentie en de weerstand tegen ziekten en plagen.

'De door zout aangetaste bodems in de Noord-Indiase deelstaten zijn verbeterd door de toepassing van gips en pyriet'

Innovaties om bodems te verbeteren

Er worden in India verschillende technieken toegepast om de bodem te verbeteren. Zo kunnen op verzuurde gronden geschikte grondbewerkingsmethoden worden gecombineerd met bijvoorbeeld kalkslib van papierfabrieken. De door zout aangetaste bodems in de Noord-Indiase deelstaten zijn verbeterd door de toepassing van gips en pyriet, gelijktijdig gebruik van oppervlakte- en grondwater van zowel goed als brak water, en een geschikte gewaskeuze.

Digitale technologieën hebben ook veel potentie. Beslissingsondersteunende systemen (DSS) voor realtime monitoring en besluitvorming met input van remote sensing kunnen bijvoorbeeld bijdragen aan een efficiënt gebruik van inputs en toepassing van precisielandbouwtechnieken. Lokale kenniscentra met ICT-ondersteuning kunnen hierbij een centrale rol spelen.

Om de samenwerking en kennisuitwisseling over innovaties in bodem- en waterbeheer te vergroten, komt dit jaar de eerste agrarische innovatiemissie over klimaatslimme landbouw naar India.

Landbouwteam India
nde-lnv@minbuza.nl
Twitter: @NLagro_india

Mei 2020

Deze bijdrage maakt deel uit van de Agrospecial Bodemverbetering. Via onderstaande link kunt u alle overige bijdragen lezen over dit thema.