Waterbesparing kernmotief voor groei bedekte teelt in Saoedi-Arabië
In het waterschaarse Saoedi-Arabië kan bedekte teelt – door waterbesparende teeltmethoden – bijdragen aan een meer duurzame landbouw. Bovendien is bedekte teelt een manier om zelf meer voedsel te produceren en zo minder afhankelijk te worden van import. De vraag naar Nederlandse kennis in de Golfstaten groeit, evenals de bereidheid om te investeren en, wat betreft de overheid, te subsidiëren.
Recent is de bouw van een turn-key kassenproject door een Nederlands tuinbouwbedrijf in Al-Kharj (dichtbij de hoofdstad Riyadh) in Saoedi-Arabië begonnen. Het moderne project van 44 ha moet een van de meest duurzame, efficiënte en technologisch geavanceerde kassen in Saoedi-Arabië worden. Daarnaast zijn diverse Nederlandse leveranciers van kastechnologieën in onderhandeling met Saoedische partners over moderne tuinbouwprojecten in het koninkrijk.
Lees verder onder foto
Bereidheid om te investeren groeit
Het landbouwteam van de Nederlandse ambassade en Nederlandse bedrijven ontvangen steeds meer handelsaanvragen van Saoedische bedrijven en investeerders. Betrokkenen in de landbouwsector lijken ervan overtuigd te raken dat hogere kwaliteit van landbouwtechnologieën, apparatuur en kennis leiden tot duurzame opbrengsten, betere kwaliteit van producten en een hoger rendement op de lange termijn. Dat ook hier geldt dat de kosten voor de baten uitgaan, en in eerste instantie relatief hoge kapitaalinvesteringen nodig zijn, nemen zij voor lief. Belanghebbenden zijn bereid meer te investeren om zo minder afhankelijk van voedselimporten te worden én om volledige uitputting van natuurlijke waterbronnen te voorkomen.
Deze nieuwe trend is in lijn met de strategie van het Saoedische Ministry of Environment, Water and Agriculture (MEWA) om een duurzame tuinbouwsector te creëren. Het ministerie steunt plannen om nieuwe waterbesparende technologieën toe te passen. Zo kan het verdienmodel verbeteren van investeerders, voor wie het normaal gesproken aantrekkelijker is om in sectoren zoals petrochemie en bouw te investeren.
'Zoetwater staat voor het ministerie aan de basis van elk argument in de discussie over milieu en klimaatverandering'
Hoewel veel Nederlandse tuinbouwbedrijven zelf al actief zijn, zet het landbouwteam in de Golfregio zich in om duurzame bedekte voedingstuinbouw in Saoedi-Arabië naar een hoger peil te brengen door Nederlandse expertise onder de aandacht te brengen bij de overheid en private sector. Voorbeelden zijn:
- Verspreiding van de resultaten van het onderzoek van de WUR in Estidamah, waaruit het belang van waterbesparing, kropverbetering en rendement blijkt.
- De Nederlandse tuinbouwsector informeren over projecten en kansen in de Saoedische tuinbouwsector, waarin de afgelopen maanden een sterke toename aan projecten heeft plaatsgevonden.
- Het organiseren van (digitale) matchmaking voor Nederlandse bedrijven met spelers in de Saoedische tuinbouwsector, bijvoorbeeld over de ‘megaprojecten’ in Saoedi-Arabië waarbij volledig nieuwe steden worden gerealiseerd.
- Het mede organiseren van webinars met organisatoren van de Saudi Agriculture Exhibition over innovaties in de land- en tuinbouw, zoals Greenhouse farming.
- Seminar over kringlooplandbouw met Saoedisch Ministry of Environment, Water, and Agriculture.
Waterbesparing is cruciaal
Waterbesparing is het meest cruciale – of zelfs het enige - motief achter MEWA’s strategie om een duurzame landbouwsector te ontwikkelen. Zoetwater staat voor het ministerie aan de basis van elk argument in de discussie over milieu en klimaatverandering. Het United Nations Development Programme (UNDP) schat dat zo’n 89% van het zoetwater in Saoedi-Arabië verbruikt wordt door de landbouwsector, waarvan liefst 57% afkomstig is van niet-hernieuwbare, natuurlijke bronnen. Waterbesparing in de landbouw is daarom de maatstaf waarmee MEWA alle argumenten voor nieuwe initiatieven, subsidies en leningen afweegt, zoals het beschermen van lokale producenten door het verhogen van de tarieven op het importeren van producten.
Binnenlandse productie groeit
Tegelijkertijd onderneemt MEWA in rap tempo stappen om de binnenlandse productie te laten groeien, waarbij watergebrek een uitdaging is. Om die reden ontwikkelde het ministerie onder andere programma’s om investeringen in geavanceerde bedekte teelt te stimuleren en subsidiëren. MEWA verstrekt bijvoorbeeld subsidies om telers van water-intensieve gewassen (zoals veevoeder) te laten investeren in geavanceerde kassen, om op die manier bij te dragen aan voedselzekerheid.
Saoedische telers, kleine en middelgrote boeren en nieuwe investeerders die gebruik willen maken van dit soort steun en subsidies, dienen aantoonbaar bereid te zijn hun investeringsplannen aan te passen, bijvoorbeeld door over te stappen op modernere kassen. Dit is op de lange termijn ook in hun eigen belang. Het ministerie wil namelijk in toenemende mate de druk uitoefenen op telers van gewassen met inefficiënt watergebruik.
Lees verder onder foto
Saoedische kassen in cijfers
Volgens MEWA heeft Saoedi-Arabië zo'n 73.500 kassen op 3.295 ha grond. De kassenteelt is met name geconcentreerd in Al-Kharj, Al-Qassim, de Oostelijke Provincie en de Westelijke regio (Medina, Tabuk en Asir). De meerderheid van de kassen in Saoedi-Arabië zijn low-tech plastic tunnels (polycarbonaat of polyethyleen). Er wordt geen gebruik gemaakt van hydroponics-technologie. In deze kassen wordt het klimaat slechts gecontroleerd door ventilators, die niet geautomatiseerd zijn. Er worden simpele druppel-irrigatiesystemen gebruikt.
Mid-tech kassen in Saoedi-Arabië, die wellicht niet helemaal overeenkomen met de Nederlandse definitie van mid-tech - maken gebruik van hydroponics en basale climate control management. Ze worden gekoeld door pad & fansystemen. Het landbouwteam van de Nederlandse ambassade schat dat het totaaloppervlakte aan mid-tech greenhouses in Saoedi-Arabië niet meer dan 200 ha bedraagt.
Saoedische kassen produceren zo’n 260.000 ton aan groenten, wat gelijk staat aan zo’n 16% van de totale groenteproductie (1.6 miljoen ton) in het land en zo’n 60% van de zelfvoorziening in groenten. In ongeveer een derde van de kassen worden tomaten geteeld, in een derde komkommers en paprika´s en in het overige deel aubergine, courgette, chili peper en andere groenten.
Vertical farming nog weinig toegepast
Vertical farming en urban farming zijn nog geen veelvoorkomend fenomeen, vooral omdat grond in Saoedi-Arabië (nog) goedkoop is. Toch stelde het ministerie MEWA liefst €22,8 miljoen beschikbaar om deze teelttechnieken te stimuleren.
De Saoedische minister van Milieu, Water en Landbouw gaf afgelopen zomer tijdens een digitale meeting nog aan dat er wereldwijd snelle ontwikkelingen plaatsvinden in land- en tuinbouwtechnologieën. En dat MEWA graag samenwerkt met internationale partners, bedrijven en kennisinstellingen om veelbelovende moderne technologieën te introduceren. Hij benadrukte hierbij dat de adoptie van dit soort technologie uitdagingen met zich meebrengt, vooral voor de gewassoorten. Hij vroeg zich ook af of urban farming daadwerkelijk bijdraagt aan de voedselzekerheid in Saoedi-Arabië.
Enkele jaren geleden is in de tuinbouwsector op onderzoeksgebied een samenwerking op touw gezet tussen Nederland en Saoedi-Arabië in de vorm van het Saudi National Research and Development Center for Sustainable Agriculture (Estidamah). Doel van de samenwerking is een balans te vinden tussen waterbesparing en een grotere productie op efficiënte, maar duurzame wijze. Dit onderzoekscentrum is gefinancierd door de Saoedische overheid en uitgevoerd door Nederlandse tuinbouwbedrijven.
Lees verder onder foto
30% waterbesparing
Het centrum deed onderzoek naar bedekte tuinbouw in Estidamah, in samenwerking met experts van Wageningen University & Research. Uit dit onderzoek bleek dat maar liefst 30% water kan worden bespaard door over te stappen naar mid-tech kassen. Voor high-tech kassen geldt dat maar liefst 90% water kan worden bespaard.
Het onderzoek laat bovendien zien dat het haalbaar is om tomaten te telen in Saoedi-Arabië met een zeer beperkte hoeveelheid water. Dat is een gigantische stap voorwaarts in het streven naar waterbesparing. De uitdaging is echter hoe deze kennis om te zetten naar de praktijk en de telers ervan te overtuigen in deze technologie te investeren. Nederlandse expertise en technologieën staan in ieder geval in een uitstekend daglicht op dit cruciale overgangsmoment in de Saoedische tuinbouwsector.
Vooruitzichten zijn goed
Het is te verwachten dat in Saoedi-Arabië de vraag naar lokale, hoge kwaliteit versproducten blijft toenemen. Dit wordt versterkt door een groeiende jonge bevolking, die meer en meer belangstelling heeft voor gezond voedsel en de 'dining out'-trend in stand houdt. Een boost in de horecasector is niet alleen te verwachten na afloop van de COVID-19 pandemie, maar ook door toename van het toerisme.
Bovendien streeft de Saoedische overheid naar meer voedselzekerheid door investeringen in alternatieve, duurzame productiemethodes te stimuleren, zoals kastuinbouw en de teelt van fruit en groenten via geavanceerde irrigatietechnieken.
Veel potentie
Sinds het begin van de COVID-19 pandemie investeert Saoedi-Arabië flink in de lokale en internationale voedselproductiesector om voedselvoorraden veilig te stellen. Waar andere Saoedische overheidsinstellingen te kampen hadden met flinke bezuinigingen wegens de lage olieprijzen, zijn de budgetten van MEWA’s Agricultural Development Fund en andere initiatieven flink gegroeid. Nederlandse tuinbouwbedrijven hebben daarbij een sterke positie en veel potentie in het realiseren van duurzame bedekte teelt-initiatieven in Saoedi-Arabië.
Landbouwteam Golfstaten
E-mail: riy-lnv@minbuza.nl
Twitter: @NLAgrofoodGCC
December 2020