Voedselverlies in Colombia en Peru niet eenvoudig oplosbaar
De verliezen in de voedselketen in Colombia en Peru zijn enorm. Recent is geïnventariseerd in welke schakels van de keten en in productcategorieën de grootste verliezen optreden. In dit artikel staan de belangrijkste conclusies op een rij.
Eerst even enkele harde cijfers:
Colombia
- inwoneraantal 49 miljoen,
- 60 jaar intern gewapend conflict met verstrekkende gevolgen voor specifieke regio’s en bevolkingsgroepen,
- 8 miljoen mensen op drift,
- bijna 2 miljoen Venezolaanse vluchtelingen,
- een derde van de voedselproductie wordt verspild of gaat verloren.
Peru
- inwoneraantal 31 miljoen,
- een kwart van de bevolking heeft weinig of geen toegang tot goede voeding,
- 13% van de kinderen onder de 5 is chronisch ondervoed,
- de helft van de voedselproductie wordt verspild of gaat verloren.
Er is weinig informatie beschikbaar over verliezen en verspilling van voedsel in Latijns-Amerika, inclusief Colombia en Peru. Pas recent is een poging gedaan om dit te kwantificeren. Om gericht actie te ondernemen, is het immers belangrijk om te weten waar de grootste verliezen optreden.
tekst gaat onder foto verder
Dat de verliezen en verspilling groot zijn in beide landen staat buiten kijf. Dat is natuurlijk extra pijnlijk in landen waar veel mensen nog steeds ondervoed zijn of onder de armoedegrens leven. Colombia en zeker Peru waren op de goede weg. Maar door de COVID-19 pandemie en de economische malaise die dat als gevolg heeft, neemt het aantal mensen dat in armoede leeft of ondervoed is weer fors toe.
Inkomensongelijkheid
Hoewel Colombia een zogeheten upper middle income land is, staat het qua inkomensongelijkheid op de tweede plaats in de regio en op de zevende plaats in de wereld. Extreme armoede komt regionaal en onder bepaalde bevolkingsgroepen nog steeds voor. Vooral indianen en afro-Colombiaanse gemeenschappen in de vroegere conflictzones hebben het moeilijk. Ondervoeding komt vooral in de kuststreken voor. Toegang tot rurale gebieden is door het interne gewapende conflict lange tijd niet mogelijk geweest. Veel gemeenschappen zijn daardoor lang van hulp verstoken gebleven. Doel is om in 2025 chronische ondervoeding te hebben beëindigd.
Armoede afgenomen
De laatste 10 jaar zijn zowel armoede als honger in Peru sterk afgenomen. Peru was hard op weg om als een van de eerste landen SDG 2 te halen en een einde te maken aan honger en alle vormen van ondervoeding. Chronische ondervoeding van kinderen is gehalveerd en bedraagt nu – gemiddeld - 13%.
In sommige regio’s is een op de drie kinderen echter chronisch ondervoed. En onder de inheemse bevolking in de Amazone en de Andes is dwerggroei onder kinderen niet afgenomen. Nog een kwart van de bevolking leeft onder de armoedegrens en met name op het platteland is er sprake van voedselonzekerheid.
‘Hoe groter het aandeel import hoe groter de verspilling’
Colombia: 10 miljoen ton voedselverlies
In Colombia wordt jaarlijks 28,5 miljoen ton voedsel geproduceerd. De jaarlijkse verliezen en verspilling bedragen bijna 10 miljoen ton, dat is een derde van het geproduceerde voedsel. Ofwel: van elke 3 ton voedsel dat wordt geproduceerd, gaat 1 ton verloren. 54% door verliezen bij productie, naoogst, opslag en distributie en 46% door verspilling.
Met deze hoeveelheid voedsel zou heel Bogota, een stad met meer dan 8 miljoen inwoners, van voedsel kunnen worden voorzien. Jaarlijks gooit de Colombiaan 32 kilo voedsel weg. Dat is minder dan gemiddeld in Latijns-Amerika.
tekst gaat onder foto verder
Verliezen per schakel en product
De grootste verliezen in de keten treden op bij de productie en vervolgens ook bij de naoogst en opslag van vooral groenten en fruit, gevolgd door wortel en knolgewassen. Maar ook in de daaropvolgende schakel van de keten, de distributie & retail, zijn de verliezen in deze productcategorieën erg hoog. Opvallende bevinding is de positieve relatie die gevonden is tussen import van voedingsmiddelen en verspilling; hoe groter het aandeel import hoe groter de verspilling (vis en granen).
tekst gaat onder grafieken verder
Kritische consumenten
Van het fruit en de groenten die worden geproduceerd, gaat maar liefst 61% verloren. Dat komt ook omdat de Colombiaanse consument geen producten koopt die er niet goed uitzien. Om die reden komen bananen, avocado’s, sinaasappels en passievrucht dus voor in de top-10 van vruchten waar de grootste verliezen optreden. Bovendien wordt versheid en kwaliteit van deze producten natuurlijk sterk beïnvloed door externe factoren als temperatuur en zonlicht. De inadequate logistieke infrastructuur is, samen met de complexe geografie van Colombia, hiervoor in belangrijke mate verantwoordelijk.
Peru: 13 miljoen ton voedselverlies
In Peru wordt jaarlijks 26,8 miljoen ton voedsel geproduceerd. De voedselverliezen en verspilling zijn in Peru helaas nog groter dan in Colombia: bijna 13 miljoen ton, ofwel 50% van de nationale voedselvoorziening. Per inwoner hebben we het dan over 427 kilo voedsel. Dat is het hoogste in heel Latijns-Amerika. Gemiddeld gooit een Peruaan jaarlijks 67 kilo voedsel weg (25 kilo in Latijns-Amerika). Peru is daarmee waarschijnlijk het land met de grootste voedselverliezen in Latijns-Amerika.
Diversiteit aanvoerkanalen
Oorzaken van voedselverliezen zijn de klimatologische omstandigheden in de hooglanden, de enorme diversiteit van aanvoerkanalen zowel in formele als informele voedselketens (vooral zuivel en granen), gebrek aan cold chain logistiek (vooral in visserij en visteelt), het wegennet op het platteland en de ongelijkwaardige relaties tussen ketenpartijen.
tekst gaat onder grafieken verder
Ook in Peru treden aan het begin van de keten, bij productie en naoogst behandeling en opslag, de grootste verliezen op bij groenten en fruit en wortel & knolgewassen, vooral aardappels. Bij distributie en consumptie treden de grootste verliezen op bij granen en groenten en fruit. Bij vis gaat het vooral om verliezen bij verwerking en verpakking.
Harde noten om te kraken
Er gaat in deze landen meer voedsel verloren in de keten dan dat er wordt verspild; in Colombia is dat 63% bij productie, naoogst en opslag en verwerking versus 37% bij distributie, retail en consumptie en in Peru 71% versus 29%.
De problemen die ten grondslag liggen aan de omvang van de voedselverliezen en verspilling zijn legio en niet snel of gemakkelijk op te lossen. Inefficiënte productiesystemen, klimaat en –verandering, gebrekkige logistiek en technologie, ontoereikende infrastructuur en capaciteit, slechte distributiekanalen, complexe lange ketens, aankoop en consumptiegedrag en gebrekkige coördinatie van de publieke en private sector. De uitdagingen zijn dan ook groot. Eigenlijk moet het hele voedselsysteem op zijn kop.
‘Eigenlijk moet het hele voedselsysteem op zijn kop’
In Colombia zou, aan de hand van bovenstaande inventarisatie, de aandacht in eerste instantie moeten uitgaan naar vooral primaire productie en distributie & retail en de productgroepen groenten & fruit en wortel en knolgewassen. In Peru naar verwerking en verpakking en primaire productie en eveneens de productgroepen groenten & fruit en wortel en knolgewassen.
RVO-instrumenten
Zowel Colombia als Peru zijn middle income countries. Vanuit Nederland is er dan ook geen ontwikkelingshulp beschikbaar. Er is wel een breed pallet aan RVO-instrumenten beschikbaar. Kansen voor Nederlandse bedrijven zijn er onder meer op het gebied van innovaties in korte ketens en efficiëntere werking van markten, toevoegen van waarde aan afvalstoffen van de verwerkende industrie, optimalisering van supply chains, verbetering van cold chains en intelligente logistiek en planning. Ook op gebied van een meer efficiënte en duurzame landbouwproductie en een betere infrastructuur op het platteland valt nog heel veel winst te behalen.
Tuinbouwmissie naar Peru
In november 2021 organiseert het landbouwteam Bogota een (virtuele) tuinbouwmissie naar Peru, waarbij toelevering aan de exportgeoriënteerde groente- en fruitsector in Peru centraal staat. Wilt u hiervan op de hoogte worden gehouden of heeft u belangstelling om deel te nemen, stuurt u dan een e-mail naar LIM-LNV@minbuza.nl
Landbouwteam Colombia en Peru
Email: lim-lnv@minbuza.nl
Twitter: @AgriColombiaNL
Juni 2021