De Belgische wijnsector is nog jong, maar kwalitatief al opvallend goed, met enkele toppers zoals ‘le Chant d’Eole’. Dat de klimaatverandering de Belgische wijnbouwsector niet alleen kansen biedt, maar ook voor de nodige uitdagingen zorgt, bleek afgelopen jaar wel. De productie daalde in 2024 fors, waarmee de productiewinsten van de topjaren 2022 en 2023 volledig teniet werden gedaan. Desondanks ziet de sector de toekomst met optimisme tegemoet, maar professionaliteit zal wel steeds bepalender voor het succes van de sector worden.
Beeld: © Canva
Belgische wijnproductie
Volgens de federale overheidsdienst Economie bedroeg de Belgische wijnproductie in 2024 slechts 1.225.747 liter, of te wel een daling van 64% t.o.v. het jaar 2023. Vooral de segmenten mousserende roséwijn (-78 %) en rode wijn (-76%) werden hard getroffen. Het jaar 2024 was daarmee een uitzonderlijk slecht wijnjaar en wel als gevolg van de slechte weersomstandigheden: vorst eind april en overvloedige regenval in het voorjaar en in de zomer, waardoor de schimmeldruk hoog was, wat vooral de biologische wijnboeren voor grote problemen stelde. In totaal heeft 20% van de wijnbouwers zijn totale oogst verloren zien gaan in 2024.
Hoewel de productiecijfers in 2024 een aanzienlijke daling vertonen, laten de Belgische cijfers sinds 2006 een constante stijging zien, met af en toe een terugval (in 2012, 2016, 2019, 2021 en nu dus weer in 2024). Dit wijst op een veerkrachtige sector in België, een jong wijnland, dat ook jaren met ongunstige weersomstandigheden weet te overleven.
Figuur 1: Totale wijnproductie in België, 2006-2024
Bron: F.O.D. Economie
In termen van productievolumes was Wallonië in 2023 goed voor 54% van de Belgische productie van 3,4 miljoen liter en in het rampzalige jaar 2024 voor 45%. De provincie Henegouwen was in 2023 goed voor 26% van de Belgische productie, gevolgd door de provincies Limburg met 17% en Luik met 13%.
Figuur 2: Wijnproductie per provincie in België, 2023
Bron: F.O.D. Economie
Belgische wijnproductie en areaal wijngaarden in detail
In termen van areaal is de wijnbouw redelijk evenwichtig over Vlaanderen en Wallonië verdeeld: van de 891 ha in 2023 bevond 51% zich in Vlaanderen en 49% in Wallonië. De provincies met het grootste aangeplante areaal wijnstokken waren: Limburg (143 ha), Henegouwen (136 ha), Luik (129 ha) en West-Vlaanderen (121 ha).
Tabel 1: Areaal beplante wijngaarden in België en per gewest (2018-2024)
Bron: F.O.D. Economie
In 2024 breidde het areaal wijngaarden zich verder uit met 67 ha tot 958 ha. Ook het aantal wijnbouwers steeg met 31 tot een totaal van 321, waarvan 19 nieuwe wijnbouwers in Vlaanderen en 12 in Wallonië. Over het algemeen zijn de wijndomeinen in Vlaanderen kleiner dan in Wallonië, maar talrijker (199 in Vlaanderen tegenover 122 in Wallonië). Een ander verschil tussen de twee regio’s is dat wijnbouwers in Vlaanderen vaker de activiteit in bijberoep uitoefenen, terwijl dat in Wallonië meer als hoofdberoep wordt gedaan.
Het populairste druivenras was in 2023 ‘by far’ de Chardonnay met 288 ha, gevolgd door Pinot Noir (110 ha) en Johanniter met 69 ha.
Toekomstverwachtingen
De Belgische wijnsector is zoals eerder gezegd nog jong, maar dankzij de klimaatverandering en de gunstige ‘terroir’-omstandigheden veelbelovend. De sector verwacht dat het uitzonderlijk slechte jaar 2024 de huidige en aspirant wijnbouwers doet beseffen dat vakmanschap onmisbaar is voor de toekomst van de Belgische wijnbouw.
Enige ondersteuning voor de wijnsector komt er ook uit Europese hoek: de Europese Commissie heeft een voorstel gedaan om de hele Europese wijnsector veerkrachtiger en toekomstbestendiger te maken. Zo moet het wetgevingsvoorstel het rooien van overtollige wijnstokken, het vroegtijdig plukken van onrijpe druiven en het afstemmen van de aanplantvergunningen aan de eigen behoeftes mogelijk maken. Ook voorziet het voorstel van de Europese Commissie in financiële middelen om het wijntoerisme en de ontwikkeling van alcoholvrije en -arme wijnen te stimuleren.