Grote stappen voorwaarts met verbeterde groenterassen

De groente in Myanmar worden overwegend geproduceerd in de open grond door kleinschalige telers. In veel gevallen wordt het groentegewas verbouwd op minder dan een kwart hectare. De groentetelers in Myanmar maken nog maar beperkt gebruik van kwalitatief goed zaaizaad en verbeterde groentecultivars. Geleidelijk aan komen de commerciële groenterassen wel beschikbaar bij de agro-winkels in de dorpen en steden. Het gebruik van verbeterd zaaizaad is de start voor een goed gewas en het is nu dus zaak dat de groentetelers in Myanmar ook meer kennis en ervaring gaan opdoen met het telen van verbeterde cultivars.

Voortouw bij Nederland

De hoog productieve verbeterde cultivars voor groentegewassen worden geproduceerd door wereldspelers in de veredelingsindustrie. Daarin neemt Nederland het voortouw als het gaat om technologie, kwaliteit en variabiliteit. De verschillende Nederlandse groentezaadbedrijven zijn voor een belangrijk deel complementair voor de klant. In de groenteteelt is de voorziening van zaaizaad voor de boer onomstotelijk een zaak van de private sector. De veredelingsbedrijven hebben toegang tot genetische bronnen en hebben de knowhow en voorsprong om steeds weer met nieuwe rassen te komen. Het ontwikkelen van rassen is een constant proces, maar het duurt al gauw een jaar of vijf tot zeven voordat er een nieuwe F1 cultivar op de markt gebracht kan worden. Het is een zaak van verregaande biotechnologische ontwikkeling, met oog voor de agronomie, handel en consument.

Rassen voor verschillende groeiomstandigheden

Het doel van veredeling en dus het maken van een verbeterd ras is te komen tot een hogere productiviteit en kwaliteit. Daarbij speelt de tolerantie voor of de resistentie tegen ziekten, plagen en droogte een belangrijke rol. Daarnaast worden rassen ontwikkeld voor hele specifieke groeiomstandigheden. Zo zijn er rassen voor hoogland, laagland, korte dag, lange dag, meer aride streken, kasteelt, et cetera.

In veel gevallen gebruikt de traditionele groenteteler in Myanmar nog zelf bewaard zaad dat is overgehouden uit een gewas van het voorgaande seizoen. Populaire groentegewassen in Myanmar zijn tomaten, pepers, uien, kolen, aubergine en verschillende Aziatische Cucurbitaceae gewassen. Ook is er door lokale producenten geproduceerd zaaizaad op de markt. Ten slotte is er in de agrowinkel keus uit een sortiment laagwaardige rassen. Het gebruik van slechte kwaliteit goedkoop zaaizaad heeft als grote nadeel dat de opkomst, uniformiteit en productiepotentie van een gewas onvoorspelbaar (laag) is. Een slecht presterend gewas vraagt wel veel arbeid, beslaat veel land en kost water, maar levert geen winst voor de boer.

Hogere opbrengst met minder risico’s

Verbeterde rassen met hoge kwaliteit zaad brengen een revolutie met zich mee. De opbrengst stijgt en het productierisico wordt verlaagd, mits de teler beschikt over kennis en informatie en vanzelfsprekend de goede teeltmaatregelen neemt. Een goed ras dat niet op de juiste manier wordt verzorgd in de teelt zal nooit het productiepotentieel bereiken. Het is daarom van het grootste belang dat de introductie en promotie van verbeterde rassen gepaard gaat met het ontwikkelen en verspreiden van kennis en informatie onder de groentetelers.

De kosten voor verbeterd zaaizaad zijn relatief laag. Gemiddeld zijn slechts 8% van de productiekosten voor zaaizaad. Veel grotere kostenposten zijn met name arbeid, kunstmest en gewasbeschermingsmiddelen. Er is veel voor te zeggen dat de telers beter een kleiner perceel goed doen, dan op een groter oppervlakte een sub-optimaal gewas verbouwen. Van groot belang is ook de opkweek van zaailingen in een verbeterd opkweeksysteem. Dan is het risico klein dat het goede zaad of de jonge plant iets overkomt in een traditioneel zaaibed op het veld. De moderne commerciële groenterassen garanderen een opkomst die nadert tot 100% waarna een hoog producerend uniform gewas verwacht kan worden. Dit lukt alleen als de boeren voldoende kennis en teeltvaardigheid hebben om het maximale uit hun teelt te halen. Het is om deze reden dat de zaadbedrijven en de beleidsmakers werken aan voorlichting en informatievoorziening voor kleine boeren om zo ook de introductie van moderne rassen en zaden te bespoedigen.

Twee Nederlandse projecten

Nederland steunt de ontwikkeling van de kleinschalige groentesector in Myanmar via een tweetal projecten die allebei in december 2016 van start zijn gegaan. Wageningen Plant Research voert het “Vegetable Sector Capacity Building Myanmar” uit. Hier ligt de nadruk op kennisoverdracht rond verbeterde opengrondsteelt van groentegewassen en het helpen ontwikkelen van een voorlichtingsdienst in de belangrijkste teeltgebieden in Myanmar.

Parallel daaraan is het “Vegetable Impact Cluster Myanmar Project” gestart wat gecoördineerd wordt door Advance Consulting. Een consortium van zes Nederlandse bedrijven werken met boeren en andere lokale bedrijven aan een viertal pilots in de groentesector gericht op productie- en afzetverbetering. Naast de zaaizaadbedrijven Bejo en East West Seeds dragen ook bedrijven als Omnivent, Orgaworld, Impact Terra en Evers Special bij aan het slagen van die pilots. Hierdoor is het mogelijk via een geïntegreerde ketenaanpak te laten zien wat er mogelijk is als het gebruik van verbeterd zaaizaad wordt gecombineerd met vernieuwingen op het vlak van teelt, opslag en afzet. Meer informatie over deze twee RVO-gefinancierde projecten is beschikbaar bij flip.vankoesveld@wur.nl en jasna@advanceconsulting.nl.

Landbouwteam Myanmar

Juni 2017