Forse groei omzet plantaardige alternatieven in het VK
In het Verenigd Koninkrijk is de omzet van plantaardige alternatieven, inclusief voor eiwitten, de afgelopen vijf jaar meer dan verviervoudigd. Het land is na Duitsland de tweede grootste markt voor plantaardige alternatieven in Europa. Op deze markt schuilen potentiële kansen voor innovatieve Nederlandse bedrijven.
Hoe de Britse landbouwsector in de komende jaren gaat inspelen op de toegenomen vraag naar plantaardige of geheel alternatieve eiwitten, is nog onduidelijk. Onderzoekers geloven dat er een groot potentieel is voor lokaal geproduceerde, plantaardige eiwitten en eiwitinnovaties. De regering stimuleert verder onderzoek en innovatie op dit terrein. Ondanks het ontbreken van een eiwitstrategie, werken onderzoekers en het bedrijfsleven met overheidssteun aan nieuwe innovaties. Hierin schuilen potentiële kansen voor Nederlandse bedrijven.
Lees verder onder foto
Toegenomen vraag naar alternatieve eiwitten
Onderzoek van de University of Oxford laat zien dat in het VK de dagelijkse consumptie van vlees sinds 2010 met 17% is afgenomen. Het aandeel van de bevolking in het VK dat probeert minder dierlijke producten te consumeren, is gegroeid tot ongeveer 25%. Dit komt door een groter bewustzijn over de duurzaamheidsaspecten van de productie en consumptie van dierlijke eiwitten, maar ook door een groter aanbod van plantaardige alternatieven. Het VK is na Duitsland de tweede grootste markt in Europa voor plantaardige alternatieven. Britse producenten behoren hiermee tot de koplopers in deze markt.
'De Britse overheid heeft geen specifieke strategie voor de duurzaamheids- en gezondheidsaspecten van de eiwitproductie en -consumptie'
Klimaatambities voeren de boventoon
Onduidelijk is nog hoe de Britse landbouwsector zal inspelen op de verschuiving van de consumptie naar meer duurzaam geproduceerde of geheel alternatieve eiwitten. De landbouwsector noch de overheid heeft een specifieke strategie voor de duurzaamheids- en gezondheidsaspecten van de eiwitproductie en -consumptie. Voor de duurzaamheidsdoelstellingen op de lange termijn oriënteert de landbouw- en voedingsmiddelensector zich vooral op de in september 2021 gepubliceerde Net Zero Strategy. Daarin presenteert de regering haar ambities voor het terugdringen van de koolstofemissies in de sector en belooft ze investeringen in R&D.
De National Farmers Union gaat een stap verder dan de regering met de ambitie om de uitstoot van klimaatgassen in de Britse landbouw terug te dringen tot netto-nul in 2040, tien jaar eerder dan het nationale doel van de regering.
Lees verder onder foto
Nieuwe milieuwet en voedselstrategie
De landbouw- en voedingsmiddelensector oriënteert zich daarnaast ook op de in november 2021 aangenomen nieuwe milieuwet, de Environment Act 2021. De regering voert hiermee strengere milieueisen in, alsook tegen ontbossing met betrekking tot bepaalde grondstoffen zoals geïmporteerd soja. Britse boeren oriënteren zich de komende jaren op de nieuwe nationale voedselstrategie die de regering volgend jaar zal presenteren. De adviescommissie voor deze strategie pleit voor 30% afname van vleesconsumptie in 2030, 1 miljard pond voor onderzoek, inclusief op het gebied van duurzame eiwitten, startup-subsidies en een nieuw R&D-cluster voor eiwitinnovatie. Het is nog onduidelijk in hoeverre de regering deze aanbevelingen zal overnemen.
Soja in diervoeders
Het ontbreken van een geïntegreerde strategie, zoals de Nederlandse, betekent geenszins dat de Britse landbouw niet voor vergelijkbare uitdagingen staat als in Nederland. De Britse veehouderij heeft niet alleen een belangrijke rol in de strijd tegen klimaatverandering, maar is net als de Nederlandse veehouderij ook veelal afhankelijk van geïmporteerde eiwitten waarvan de productiemethoden beperkt duurzaam zijn vanwege het beslag op natuurlijke hulpbronnen, de druk op natuur en biodiversiteit, en energiegebruik.
Lees verder onder foto
Risico op ontbossing
Net als in Nederland is de Britse veehouderij deels afhankelijk van de invoer van soja vanwege de gunstige prijs-kwaliteitverhouding. Het VK importeert jaarlijks in totaal ongeveer 3,5 miljoen ton aan sojaboon-equivalenten waarvan zo’n 2 miljoen ton in de vorm van sojameel. Het meeste van de geïmporteerde soja is afkomstig uit Brazilië, Argentinië, Paraguay en de Verenigde Staten. Ongeveer 90% van de geïmporteerde soja is bestemd voor de productie van diervoeders voor de pluimvee- en varkenshouderij en visteelt. Hiervan was in 2019 ongeveer twee derde afkomstig uit gebieden met een potentieel risico op ontbossing. Naar schatting 32% van de geïmporteerde soja in 2019 was gecertificeerd conversie- of ontbossingsvrij en nog eens zo’n 30% afkomstig uit gebieden met een laag risico op ontbossing.
Aanpak regering
De Britse overheid stimuleert op verschillende manieren de verhoging van het aandeel van duurzame soja in de import. De overheid richtte in 2018 de UK Roundtable on Sustainable Soy op om samenwerking te ondersteunen tussen de belangrijke spelers in de Britse sojamarkt voor de verduurzaming van de soja-aanvoer. Als onderdeel van het 25 Year Environment Plan heeft de overheid ook een taakgroep, de UK Global Resource Initiative, ingesteld voor het maken aanbevelingen voor het terugdringen van de milieuvoetafdruk van het Britse grondstoffengebruik, met een focus op ontbossing. En middels de eerdergenoemde Environment Act 2021 eist de regering extra due diligence en wordt het voor grote bedrijven illegaal om bepaalde grondstoffen te gebruiken tenzij bij de productie de lokale natuurwetgeving is nageleefd.
'Verschillende Britse retailers hebben zelf het initiatief genomen voor het verminderen of vervangen van soja in diervoeders'
Vrijwillige standaarden
Tegelijkertijd hebben verschillende retailers zelf het initiatief genomen voor het verminderen of vervangen van soja in diervoeders. Lidl UK koopt RTRS-kredieten ter compensatie van het gebruik van soja in hun hele toevoerketen. Tesco kondigde aan dat vanaf januari 2022 leveranciers moeten rapporteren over de herkomstlanden van gebruikte soja. Daarnaast volstaat voor Tesco niet langer het gebruik van RTRS-kredieten.
De supermarktketen Marks & Spencer kondigde vorig jaar aan dat bij de productie van haar zogeheten RSPCA Assured melk geen soja meer wordt gebruikt. In samenwerking met 44 Britse melkveehouders vermijdt M&S jaarlijks 4.000 ton soja door deze te vervangen door alternatieven als suikerbiet en koolzaadolie. Begin dit jaar kondigde de dierenwelzijnsorganisatie RSPCA aan nog strengere eisen te gaan stellen aan de producten waarin soja is verwerkt.
Op de klimaattop in Glasgow ondertekenden 27 bedrijven, waaronder ook alle grote supermarktketens in het VK, de UK Soy Manifesto, met de belofte alleen nog maar soja in veevoeders of productieketens te gebruiken die niet aan ontbossing of landdegradatie bijdraagt.
Lokale teelt van eiwitgewassen
De laatste jaren groeit de belangstelling in het VK voor de teelt van eiwitgewassen in eigen land. Decennialang is er weinig geïnvesteerd in de teelt van peulvruchten, deels vanwege de focus op tarwe, gerst en koolzaad, door de relatief goedkope toevoer van kunstmest, en vanwege de beleidsfocus op de productie van koolhydraten en plantaardige oliën. De teelt van peulvruchten bleef daarom vooral beperkt tot erwten en tuinbonen. Het merendeel van de Britse erwten wordt nog altijd gebruikt in de bereiding van voer voor huisdieren. De tuinboonproductie is grotendeels bestemd voor de export naar het Midden-Oosten en Afrika.
Lees verder onder foto
Nieuwe initiatieven lokale teelt
Maar het Britse klimaat is zeker ook geschikt voor de teelt van andere peulvruchten zoals linzen, kikkererwten, lupinen en gewone bonen. De Processors and Growers Research Organisation pleit daarom al jaren voor meer publiek gefinancierd onderzoek naar de veredeling en gewasbescherming. Dat moet meer investeringen in de kweek en teelt van deze peulvruchten gaan stimuleren. Inmiddels zijn enkele stappen in deze richting gezet: in 2017 werden de eerste Britse commercieel geteelde linzen op de markt gelanceerd en het VK produceert al ongeveer 17.500 ton lupinen op circa 7.000 hectare. De overheid in Noord-Ierland is een proef begonnen met een toeslag van 330 pond per hectare voor de teelt van bonen, erwten en niet-bittere lupines.
Meer onderzoek en innovatieprojecten
Onderzoekers naar nieuwe teelten of technologieën voor eiwitproductie geloven dat er een groot potentieel is voor innovatie op dit terrein. Het John Innes Centre, University of Reading, NIAB en de Processors and Growers Research Organisation werken samen in een onderzoeksproject, gefinancierd door de overheid, voor de genetische verbetering van peulvruchten in het VK. De overheid stimuleert ook de ontwikkeling van nieuwe innovatieve eiwitten. Het agentschap UK Research and Innovation (UKRI), bedrijven en andere stakeholders werken samen aan de ontwikkeling van een roadmap voor een innovatiesysteem voor alternatieve eiwitten.
UKRI heeft daarnaast vorig jaar 5,9 miljoen pond toegekend aan een consortium onder leiding van Entocycle voor een demonstratieproject met de zwarte soldatenvlieg voor het omzetten van voedselafval van bedrijven in diervoerders en bio-mest. UKRI investeert ook in het REACT-FIRST-project dat voeders door de pluimveehouderij en visteelt gaat produceren uit CO2 en in het AGRI-SATT project voor de automatisering en kwaliteitsverbetering van algenproductie.
Landbouwteam Verenigd Koninkrijk
Mail: lon-lnv@minbuza.nl
Twitter: @AgriLondon
November 2021