Potentie tuinbouwsector Rwanda

Kansen

Met een oppervlakte van 26.338 km² en een bevolkingsdichtheid van 471 personen per vierkante meter is Rwanda een klein en dichtbevolkt land. Van de oppervlakte is door de topografie (de vele heuvels) maar een klein deel bruikbaar voor de verbouwing van gewassen. Hierdoor zijn percelen schaars en is land relatief duur. Dit alles betekent dat tuinbouw in Rwanda innovatief en efficiënt moet worden om winstgevend te zijn. Nederlandse expertise op het gebied van bedekte teelt en hoogwaardige gewassen zijn erg toepasbaar in Rwanda.

Het aanleggen van terrassen kan helpen bij het verbouwen van gewassen als aardappelen, maar op de lange termijn zijn andere oplossingen en het  telen van minder traditionele gewassen zoals rode fruitsoorten, fruitbomen, en peulvruchten nodig.

Snelgroeiende economie

Rwanda is niet alleen een van de snelst groeiende economieën van Afrika, maar ook van de wereld. Naar schatting zal het per capita BNP in 2022 gelijk liggen aan dat van Kenia. Andere meer conservatieve schattingen zijn negatiever, maar de economie groeit in ieder geval snel. Een grotere middenklasse betekent dat meer besteedbaar inkomen gespendeerd kan worden aan fruit en verwante, verder verwerkte, producten.

De top 3 groente- en fruitsoorten die worden verbouwd zijn avocado, colocasia en mango. Andere groente- en fruitsoorten die worden verbouwd zijn: pompoen, paprika, pilipili, wortelen, ui, cassave, kool, aubergine, bakbanaan, fruitbanaan, ananas, tomaat, papaja, passievrucht, en citroen. Momenteel worden de meeste landbouwproducten nog zonder enige verwerking of simpele value addition verkocht.

Trends

Niet alleen in Rwanda maar ook de rest van de Oost-Afrikaanse markt is er een groeiende vraag naar tuinbouwproducten.

De volgende trends zijn zichtbaar:

• Tegenwoordig wordt al 7.8% van al het verbouwbare land gebruikt voor groente- en fruitproductie.
• In 2016 gaf 86% van de Rwandezen aan dat zij fruit en groente als een essentieel onderdeel van hun dieet zien.
• De komende 18 maanden zal de totale export van tuinbouwproducten verviervoudigen van 15 metric ton per week naar 60 metric ton.

In deze groeiende markten zijn er onder andere kansen voor het Nederlandse bedrijfsleven in:

• Rode fruitsoorten, fruitbomen, peulvruchten en andere landbouwproducten van hoge waarde;
• kassen en irrigatiesystemen;
• zaadsoorten;
• (biologische) bestrijdingsmiddelen;
• bodemanalyses;
• kennis van verpakken, schoonmaken, en snel vervoer.

Klimaat

Het klimaat in Rwanda is geschikt voor tuinbouw. Rwanda kent twee lange regenseizoenen (september tot december en maart tot mei). Huidige klimaatmodellen voorspellen dat grote delen van Rwanda in de toekomst (tot 2099) meer neerslag zullen blijven ontvangen, maar met hogere temperaturen en langere droge periodes. In omliggende landen zal voornamelijk minder regen vallen. Dit contrast tussen de droog- en regenseizoenen en het feit dat het meeste water in Rwanda zich verzameld in de valleien tussen de duizenden heuvels maakt goede irrigatiesystemen cruciaal. Een probleem in de tuinbouwsector in Rwanda is dat te veel boeren nog geen gebruik maken van irrigatie-oplossingen.

Nederlandse expertise op het gebied van waterbeheer zou de tuinbouwsector in Rwanda kunnen helpen groeien. Hoewel zowel het klimaat als de bodem erg geschikt zijn voor het verbouwen van groente en fruit worden nog steeds veel producten geïmporteerd.

NAEB

In 2014 werd er in Rwanda drie miljoen metric ton fruit en groente geproduceerd. Het overgrote deel van de productie is voor eigen consumptie.

Om de export van landbouwproducten te bevorderen, heeft de Rwandese overheid de National Agricultural Export Development Board (NAEB) opgericht. De NAEB onderhandelt met luchtvaartmaatschappijen om transportvolumes te vergroten en prijzen zo te drukken. Een van de grootste obstakels voor de Rwandese economie zijn de hoge transportkosten - zowel over zee als door de lucht kunnen kosten tot vijf keer hoger zijn dan in, bijvoorbeeld, Kenia.

NAEB is tevens verantwoordelijk voor het bouwen van nieuwe pak- en koelhuizen waar tuinbouwproducten gemakkelijk kunnen worden opgeslagen, verpakt, gekeurd, samengevoegd, en waar nodig klaargemaakt voor transport. Hierdoor wordt het makkelijker voor producenten, afnemers, en andere belanghebbenden elkaar te vinden. Verder is NAEB, samen met de Rwandese ontwikkelingsbank, verantwoordelijk voor het uitgeven van subsidies aan bedrijven die landbouwproducten produceren of verder verwerken.

ALIS

Een obstakel voor (internationale) investeerders is het vinden van geschikt land. Om deze stap te verlichten heeft de Rwandese overheid eind 2016 het ALIS (Agriculture Land Information System) gelanceerd. Via dit online systeem kunnen potentiële investeerders zien waar in Rwanda er land beschikbaar is en met wie zie contact kunnen opnemen voor meer informatie. Op de website kunnen investeerders de minimum- en maximumgrootte van een perceel, de gemiddelde helling, en de huidige begroeiing van het land kiezen en krijgen dan te zien welke percelen er aan hun wensen voldoen. In de toekomst zal ook klimaatinformatie worden gelinkt aan dit systeem. Zie http://www.minagri.gov.rw/investorapp

Zakendoen in Rwanda

Niet alleen het klimaat, maar ook het investeringsklimaat in Rwanda is gunstig (In de Ease-of-doing-business Index van de Wereldbank scoort Rwanda de 56e plek wereldwijd en de 2e plek in Sub-Sahara Afrika). Het is een van de meest politiek stabiele landen in de regio, waardoor investeringen goed beschermd zijn. Investeerders in Rwanda kunnen gebruikmaken van verlaagde inkomstenbelastingen en kunnen importheffingsvrij rauwe producten, landbouwmachines en ander gereedschap importeren.

Maart 2017