Kennisuitwisseling met Duitsland zeer vruchtbaar
In Duitsland stond ook het jaar 2019 weer in het teken van kennisuitwisseling en kennisdeling tussen Nederland en Duitsland. Zo bezochten onder meer jonge boeren, agro-ondernemers en docenten uit het groen onderwijs dit jaar meerdere regio’s in ons buurland én grootste handelspartner op het gebied van agri-food. Er ontstonden nieuwe inzichten, inspiraties en partnerschappen.
Er is bij bezoeken vanuit de Nederlandse agrifoodsector aan Duitsland al snel sprake van een vriendschappelijke, open sfeer waarin zonder moeite tot op hoog niveau wordt uitgewisseld. Samen met de vergelijkbare uitdagingen in de agrarische sector leiden de bezoeken bijna altijd tot concrete vervolgafspraken: er komen tegenbezoeken, er worden handelsrelaties en zelfs school-partnerschappen opgezet. Zo kunnen Nederlandse beroepsopleidingen binnenkort zelfs begeleiding van een Berlijnse start-up in aquaponics verwachten!
Jonge boeren
De jonge boeren van Nederland en Duitsland staan voor grote uitdagingen: de markt vraagt om betaalbaar eten en stelt tegelijkertijd steeds strengere eisen aan kwaliteit en duurzaamheid. Het veranderende milieu eist innovaties op het vlak van klimaat, biodiversiteit en het gebruik van grondstoffen. Hoe ga je daarmee om en hoe maak je daarbij de verbinding met de consument en maatschappij? Kan digitalisering helpen? Of samenwerking met startups?
Met deze vragen en veel nieuwsgierigheid reisden in mei vijftien jonge Nederlandse boeren naar de deelstaten Mecklenburg-Voor-Pommeren en Brandenburg om daar Duitse collega’s te ontmoeten. Samen bezochten ze een aantal bedrijven, waarbij de Nederlandse deelnemers hun ogen uitkeken als het ging om de bedrijfsgrootten, die in deze voormalig Oost-Duitse deelstaten regelmatig boven de 2.000 hectare liggen.
Geïnspireerd geraakt
Voor deze bedrijven is modernisering, digitalisering en het aantrekken van voldoende goedgeschoold personeel topprioriteit. Zij raakten op hun beurt geïnspireerd door de manier waarop hun Nederlandse collega’s met ondernemerschap de verbinding met de maatschappij zoeken.
Als kers op de taart haakten Koning Willem-Alexander en Koningin Maxima aan tijdens hun werkbezoek aan Brandenburg. Bij de gesprekken met de Koning en Koningin kregen de deelnemers de unieke kans om direct met de eveneens aanwezige deelstaatpresident en -ministers uit te wisselen over de toekomst van de landbouw in Brandenburg en Nederland.
Op zoek naar feiten over bio-sector
Met meer dan de helft van de Duitse inwoners en hun grote koopkracht is Zuid-Duitsland een grote, belangrijke markt in Europa. Om te ontdekken of dat ook zo is voor Nederlandse biologische producten gingen twaalf Nederlandse bio-ondernemers in juni op ‘fact-findingmissie’ naar München in de deelstaat Beieren. Een reeks workshops over zakendoen in Zuid-Duitsland en de Duitse biologische sector werd afgewisseld met bezoeken aan supermarkten en een bezoek aan een biologische groothandel, inclusief gesprekken met inkopers. De deelnemers konden zich zo uitgebreid over de markt in Zuid-Duitsland laten informeren. Deze oriënterende reis bood de deelnemers de mogelijkheid om te kijken welk handelsconcept bij de producten en bij de filosofie van hun eigen bedrijf past. Niet elk product is voor elke potentiële afnemer even geschikt.
Studiereis groen onderwijs
De zaadjes voor een innovatieve, toekomstbestendige landbouw worden gezaaid in het groen onderwijs. De Nederlandse Vereniging Buitengewoon Groen (VBG) verenigt het groen onderwijs van 36 scholen met groene beroepsopleidingen. Zij organiseert regelmatig studiereizen en kwam in september voor de tweede keer naar Duitsland. Dit keer met 38 leraren onder leiding van voorzitter Cees de Jong. Beroepsopleidingen in zowel Nederland als Duitsland worstelen voor een groot deel met gelijke vragen: hoe maken we de beroepen aantrekkelijk? Hoe bereiden we de leerlingen zo goed mogelijk voor op het bedrijfsleven? En hoe houden we de snel ontwikkelende technologische mogelijkheden ingebed in de opleidingen?
In Duitsland volgen jaarlijks circa 12.500 leerlingen aan ruim 350 beroepsscholen een opleiding in een van de zogenaamde ‘groene beroepen’. De studiereis van de VBG ging naar een nieuw demonstratie- en opleidingsbedrijf in Noordrijn-Westfalen, naar startups in Berlijn en naar beroepsscholen rondom Berlijn.
Duale opleidingsmodel
De groep was zeer onder de indruk van het vakmanschap aan de Duitse beroepsscholen. Hier kun je een beroepsopleiding tot bachelorniveau volgen: de meesterbrieven geven deze belangrijke beroepen extra status en aantrekkingskracht. Wat ook in het oog sprong was het duale opleidingssysteem: een deel van de opleiding wordt op school gevolgd en een deel tijdens lerend werken. Daarvoor sluit de scholier een ‘leercontract’ af met een geaccrediteerd bedrijf. Daar zijn er duizenden van, wat het opleidingssysteem zeer toegespitst en divers maakt. Met de keuze van het opleidingsbedrijf wordt gekozen voor een passende specialisatie.
Voor- en nadelen
De Nederlanders spraken met hun Duitse collega’s over de voor- en nadelen van het duale opleidingssysteem. De grootste voordelen zijn dat de leerlingen snel in het ondernemerschap worden meegenomen en het bedrijfsleven zeer nauw betrokken is bij de invulling van de opleidingen. Een belangrijk nadeel is het accreditatiesysteem: daardoor komen leerlingen vooral in gevestigde bedrijven terecht en dat zijn niet automatisch de meest innovatieve. Daarom bezocht de groep ook agrifood-startups in hartje Berlijn, om te zien en te horen hoe zij de verbinding met de beroepsopleidingen zoeken.
Wilt u meer weten over deze bezoeken en de rol die het landbouwteam Duitsland en RVO.nl daarbij spelen?
Blijf dan de landpagina Duitsland van deze website met regelmaat bezoeken en bekijk ook de website RVO Internationaal Ondernemen
Merijn Bos & Nikki Third
Landbouw Attaché Netwerk Duitsland
Twitter: @AgriBerlijn
bln-lnv@minbuza.nl
November 2019