De Westelijke Balkan staat voor grote landbouwopgaven terwijl landen toewerken naar EU-lidmaatschap. Vanuit de Nederlandse Ambassade in Belgrado, Servië monitort LVVN-raad Michiel van Erkel de voortgang op landbouwregels en ondersteunt hij Nederlandse kennisinstellingen en bedrijven in de regio. Met thema’s als regeneratieve landbouw en bedekte teelt verbindt hij regionale behoeften aan Nederlandse expertise.
Michiel van Erkel
Voordat hij op 1 september begon in Belgrado, bezocht Michiel van Erkel in Den Haag alle ambassades van de zes landen waarvoor hij verantwoordelijk is: Albanië, Bosnië en Herzegovina, Kosovo, Montenegro, Noord-Macedonië en Servië. Zo wilde hij zich meteen zichtbaar maken. Zijn keuze voor deze regio komt niet uit de lucht vallen: zijn studie-achtergrond en ervaring liggen in Midden- en Oost-Europa, vertelt hij. ‘Ik heb bijvoorbeeld Russian Studies gedaan aan de Universiteit van Amsterdam. Dus ik voel me hier zeer thuis.’
Daarvoor werkte hij vierenhalf jaar als LVVN-raad in India. Die periode noemt hij intens en leerzaam. ‘De thema’s waar we in India aan werkten – zoals duurzaamheid, bodemkwaliteit, waterbeheer – spelen hier ook.’
Belgrado
Belgrado als werk- en woonplek
Michiel spreekt met enthousiasme over zijn nieuwe standplaats. ‘Belgrado is een stad met veel gezichten. Je hebt de grandeur van de oude stad, met art-nouveaugebouwen en brede lanen die doen denken aan Wenen of Parijs. Maar ook de sporen van de recente geschiedenis – de bombardementen van de NAVO tijdens de Joegoslavië-oorlog - eind vorige eeuw zijn nog zichtbaar.’
Wat opvalt is dat het vooral een warme, vriendelijke stad is. ‘Mensen zijn nieuwsgierig en willen helpen. En er wordt verrassend veel Engels gesproken.’
Klein LAN team met een groot werkgebied
Het LVVN Attaché Netwerk (LAN) team op de Nederlandse Ambassade in Belgrado is klein, maar ambitieus. Michiel werkt er samen met twee lokale medewerkers: Mila Mirkovic, die als landbouwadviseur al twintig jaar voor de ambassade werkt en het netwerk en de lokale context door en door kent, en Dragana Radovanović, die sinds oktober 2025 als beleidsondersteuner het team versterkt. ‘Dragana heeft veel ervaring met EU-twinningprojecten, waarbij overheden in kandidaat-lidstaten ondersteuning krijgen om Europese regelgeving toe te passen,’ vertelt Michiel. ‘Dat is een belangrijk thema voor de komende jaren.’
Het LAN team in Belgrado, Servië, met v.l.n.r. Mila Mirkovic, Michiel van Erkel en Dragana Radovanović
Het drietal werkt volgens het One-team-principe van de Nederlandse overheid, waarbij samenwerking binnen de gehele ambassade centraal staat. ‘We doen veel samen met de andere afdelingen,’ zegt Michiel. ‘De plaatsvervangend ambassadeur had laatst een gesprek over het recyclen van oude autobanden. Omdat ik eerder veel met circulaire economie en handelsbevordering heb gewerkt, dacht ik mee over de inhoud. Zo versterken we elkaar en benutten we elkaars expertise.’
De weg naar EU-toetreding
De zes landen in Michiels portefeuille bevinden zich op verschillende punten in het EU-toetredingsproces. ‘De Europese Commissie kijkt naar de formele voortgang,’ legt hij uit, ‘wij kijken juist naar de praktijk. Hebben landen voldoende dierenartsen om de veterinaire regels uit te voeren? Hoe is de voedselveiligheid geregeld? Hoe wordt natuurbeheer georganiseerd? Soms kunnen de rapporten uit Brussel wat rooskleurig overkomen, dan is het onze taak om dit aan de realiteit te toetsen.’
Hij noemt Montenegro als voorbeeld. ‘Op papier loopt het goed, maar hun uitvoeringscapaciteit is beperkt. Ze hebben bijvoorbeeld te weinig dierenartsen en boswachters. Dan gaat het er niet alleen om dat je de regels overneemt, maar dat je ze ook kunt uitvoeren. Daar ligt ook een kans voor Nederland: we kunnen helpen met kennis, training en het koppelen van instellingen. Bijvoorbeeld door een nationaal park in Montenegro te verbinden met De Hoge Veluwe.’
Regeneratieve landbouw als sleutelthema
Een belangrijk aandachtsgebied van Michiel is regeneratieve landbouw – een aanpak waarbij boeren werken aan herstel van bodem en biodiversiteit, het ecosysteem in balans brengen. ‘In Vojvodina, het agrarische hart van Servië, werken bedrijven als Nestlé en Ahold Delhaize met dertig boeren aan een pilotproject. Ze gebruiken technieken als minimale grondbewerking, gewasrotatie, permanente bodembedekking en efficiënter waterbeheer. Met een nulmetingvan de biodiversiteit aan het begin van het project willen we latenzien wat er echt verandert.’
Agrarisch landschap in de buurt van het Servische dorp Takovo
De financiering komt van het European Institute of Innovation and Technology (EIT) en de deelnemende bedrijven. ‘Wij ondersteunen zulke initiatieven graag,’ zegt hij. ‘Nederland heeft wereldwijd veel kennis van duurzame landbouw, en ik zie het als onze rol om die kennis maar ook de technologie te verbinden met lokale praktijk. In Sri Lanka heb ik gezien hoe agroforestry binnen een jaar een merkbaar herstel van de biodiversiteit opleverde. Die lessen neem ik mee naar hier.’
De rol van het LAN-team is om Nederlandse kennis van duurzame landbouw te verbinden met lokale praktijk.
Kennis en innovatie als brug
De samenwerking met kennisinstellingen speelt een centrale rol. ‘Wageningen University & Research (WUR) werkt hier samen met het bedrijf LoginEKO, dat lid is geworden van het Global Network of Lighthouse Farms van de WUR. Lighthouse farms zijn voorbeeldbedrijven voor duurzame landbouw,’ legt Michiel uit. ‘Dat soort plekken is belangrijk, omdat ze laten zien dat duurzaamheid niet alleen theorie is, maar ook praktijk. Boeren, onderzoekers en beleidsmakers werken er samen aan oplossingen die direct toepasbaar zijn.’
Hij ziet ook kansen voor het bedrijfsleven. ‘Nederlandse bedrijven hebben een sterke positie in onder andere waterbeheer, kassenbouw en voedselverwerking. Die expertise is hier hard nodig. De bodem in de Balkanregio is vruchtbaar, maar de productiesystemen kunnen efficiënter en duurzamer. Daar kunnen we elkaar echt versterken.’
Machines bekijken bij LoginEko
Bedekte teelt als tweede speerpunt
Naast regeneratieve landbouw ziet Michiel een grote toekomst voor bedekte teelt – de teelt in kassen en tunnels. ‘In India zag ik hoe kassen kunnen bijdragen aan efficiënter watergebruik en stabielere opbrengsten. In een regio als de Westelijke Balkan, waar klimaatverandering steeds vaker leidt tot droogte en extreme regenval, kan bedekte teelt een enorme positieve rol spelen.’
Hij vervolgt: ‘Het gaat niet alleen om technologie, maar ook om kennis en samenwerking. We kijken hoe Nederlandse bedrijven en kennisinstellingen lokale partners kunnen helpen met het opzetten van moderne, energiezuinige kassen. Dat kan de productiviteit vergroten, maar ook bijdragen aan voedselzekerheid en verduurzaming van de landbouwketen.’
De samenwerking met kennisinstellingen speelt een centrale rol en er zijn ook kansen voor het bedrijfsleven.
Vooruitblik en landbouwbeurs
De komende tijd werkt Michiel aan een meerjarige visie voor de landbouwsamenwerking in de regio. ‘Zoals gezegd liggen mijn prioriteiten bij EU-toetreding, regeneratieve landbouw en bedekte teelt. Die visie is overigens niet bedoeld als beleidsdocument, benadrukt hij, maar als praktisch kompas. Het gaat erom dat we partnerschappen bouwen die blijven bestaan, ook na afloop van projecten. Nederland staat bekend als een betrouwbare, constructieve partner – dat willen we vasthouden en verder uitbouwen.’
Een belangrijk moment wordt de Agrofair in Novi Sad – de tweede stad van Servië – in mei 2026. ‘Dat is de grootste landbouwbeurs in de regio,’ zegt hij. ‘We willen daar met een Nederlands paviljoen staan, met thema’s als regeneratieve landbouw en bedekte teelt. Het is een kans om te laten zien wat Nederland te bieden heeft, maar ook om te luisteren naar de vragen die hier leven. Want uiteindelijk gaat samenwerking twee kanten op.’
Details over de precieze vorm en omvang van de Nederlandse aanwezigheid volgen nog. ‘Maar,’ besluit Michiel, ‘bedrijven die belangstelling hebben voor de regio kunnen nu al contact opnemen met de Nederlandse ambassade in Belgrado.’
Contact
Voor meer informatie over regeneratieve landbouw en bedekte teelt in de Westelijke Balkan of het Nederlandse Paviljoen bij Agrofair, kunt u contact opnemen met het LAN-team in Belgrado: