Precision breeding door nieuwe genomische technieken die sinds het begin van deze eeuw zijn ontwikkeld, maakt het mogelijk om sneller nieuwe gewasvariëteiten en dierenrassen te ontwikkelen. Nieuwe wetgeving in Engeland betekent dat precision bred organisms (PBO’s) niet langer worden gereguleerd als genetisch gemodificeerde organismen. De Britse regering wil hiermee meer onderzoek en innovatie bevorderen en ook zorgen voor de commercialisering van PBO’s waarin consumenten kunnen vertrouwen. Vorige maand trad in Engeland nieuwe regelgeving in werking waarmee voor het eerst gene-edited planten kunnen worden geïntroduceerd en een marktautorisatie kunnen krijgen. Biotechnologie en zaadbedrijven kunnen vanaf nu een market authorisation aanvragen voor de teelt, verkoop en invoer van precision bred zaden en planten, voedsel en diervoeders van deze herkomst.
Beeld: Wikimedia Commons
In 2023 nam het Britse parlement de Genetic Technology (Precision Breeding) Act aan. Deze wet creëert een nieuwe categorie van genetisch bewerkte organismen, de zogenoemde precision bred organisms (PBO’s). De wet definieert PBO’s als planten of dieren waarvan door moderne biotechnologietechnieken, zoals gene-editing, op een precieze wijze veranderingen in het DNA zijn gemaakt die ook uit traditionele methodes van veredeling zouden kunnen voortkomen. De wet voorziet in nieuwe secundaire regelgeving voor de introductie in het milieu en markttoelating van PBO’s in Engeland. De regering investeert hiernaast £2,2 miljoen in veldproeven met twee gene-edited tarwevariëteiten en een gerstvariëteit waarmee volgend jaar telers ook veldproeven kunnen starten. Etikettering van PBO’s wordt niet verplicht, maar bedrijven kijken wel naar etikettering als een van de manieren om de acceptatie van PBO’s onder consumenten te bevorderen. Naar verwachting zullen de eerste PBO’s in 2027 op de markt verschijnen. Sinds 2022 hebben onderzoekers meer dan 33 veldproeven genotificeerd.
Op 13 november jl. trad de secundaire regelgeving voor planten in werking. Veredelaars kunnen nu bij het ministerie Defra een marketing notice indienen om de plant als precision bred aangemerkt te krijgen en een marketing authorisation te verkijgen. Na het voltooien van deze stappen zal voor het gebruik in voedsel of diervoeders vervolgens ook een Precision Bred Organism (PBO) food and feed marketing authorisation moeten worden aangevraagd bij de Food Standards Agency. De Genetic Technology (Precision Breeding) Act 2023 voorziet in twee categorieën PBO’s met ieder een eigen procedure: een procedure voor laagrisico* PBO’s waarvoor het bij de aanvraag alleen nodig is om de Food Standards Agency te notificeren, en een procedure voor PBO’s met eigenschappen die niet volledig worden begrepen, vooral als veranderingen in de compositie de toxiciteit of allergeniciteit kunnen beïnvloeden, waarbij de Food Standards Agency een op maat gemaakte veiligheidsbeoordeling zal uitvoeren.
* Aanvragers stellen zelf vast dat hun PBO vergelijkbaar is met traditioneel veredelde gewassen waarvan potentiële veiligheidsrisico’s bekend zijn.
Alleen in Engeland, maar wel verkrijgbaar in de rest van het VK
De Genetic Technology (Precision Breeding) Act 2003 is alleen in Engeland van kracht. De regeringen van Schotland, Wales en Noord Ierland hebben geen vergelijkbare aanpassingen in de wet gemaakt (en vooralsnog ook geen plannen hiervoor), wat betekent dat de introductie en marktautorisatie van PBO’s in Schotland en Wales onder ggo-regelgeving blijven vallen.
Wel zullen producten (zoals voedingsmiddelen) van PBO’s verkocht kunnen worden in Schotland en behoeven deze ook niet te worden gelabeld. Onder de United Kingdom Internal Market Act geldt immers dat producten die verkocht mogen worden in een deel van het VK in het gehele land verkrijgbaar moeten zijn. De Britse regering stelt ook dat als een precision bred variëteit eenmaal is geaccepteerd op de proposed variety list en zaad van deze variëteit is gecertificeerd in Engeland, dit zaad in ook Schotland en Wales verkocht kan worden, tenzij een uitzondering van kracht is. Maar voordat het zaad van precision bred variëteiten in Schotland en Wales mag worden geteeld en in deze landen kan worden gecertificeerd zal het zaad wel eerst moeten voldoen aan de ggo-regelgeving van deze landen. Wat betref Noord Ierland geldt dat het Windsor Framework voorrang heeft op de United Kingdom Internal Market Act met dientengevolge andere vereisten in lijn met EU-regelgeving met betrekking tot ggo’s.
Publieke steun, vooral onder jongeren
Een meerderheid van 69% van de bevolking in het VK zou het gebruik van gene-editing steunen volgens een enquête van British Sugar. De geënquêteerden gaven hiervoor vooral de milieu- en klimaatbaten als redenen alsmede een betere prijs van voedsel. Vooral onder de ondervraagden van Generatie Z is er veel steun (80%) voor de nieuwe techniek.