Ethiopië in transitie biedt nieuwe ruimte voor duurzame samenwerking met Nederland

Aan de start van Alwin Quispel als LVVN-raad in maart van dit jaar gaat een verhaal vooraf. Zijn liefde voor Ethiopië stamt uit de tijd dat hij Internationale Betrekkingen studeerde aan de Universiteit van Amsterdam. ‘Ik raakte geïnteresseerd in de gedachte dat je met handel, in plaats van met hulp, echt duurzame verandering kunt bereiken,’ vertelt hij. ‘Samen met een Nederlandse ondernemer die plannen had om in Afrika een bedrijf te starten, hebben we destijds een businessplan ontwikkeld om in Ethiopië een viskwekerij op te zetten.’

Het plan was ambitieus: een nieuwe sector ontwikkelen, werkgelegenheid creëren en lokale kennis opbouwen. Quispel: ‘We hebben eerst een haalbaarheidsstudie gedaan, daarna het bedrijf opgezet en zelf gemanaged. Op het hoogtepunt werkten er ongeveer zeventig mensen. Alleen hadden we een groot probleem: de vis groeide niet snel genoeg, omdat het water te koud was op onze locatie. Na zes jaar hadden we veel bereikt, maar het rendement bleef te laag. We wilden verhuizen naar een betere locatie, duizend kilometer verderop, maar ik was inmiddels getrouwd en had kinderen en zocht wat meer stabiliteit. Toen heb ik besloten terug te keren naar Nederland.’

Terug in een veranderde stad en land

Dat gebeurde midden in de eerste coronaperiode. ‘Geen ideale timing,’ zegt hij. ‘Nederland zat grotendeels op slot. Gelukkig vond ik werk bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO), als Business Developer voor een aantal Afrikaanse landen. Daar kon ik de ervaring die ik in Ethiopië had opgedaan goed inzetten. Maar na vier jaar bij RVO begon het te kriebelen en merkte ik dat ik terug wilde naar Afrika. Toen mijn voorganger Meeuwes Brouwer wegging uit Addis Abeba, viel alles op zijn plaats. Het profiel, de regio en de thema’s pasten goed bij mijn ervaring.’

Sinds de zomer van 2025 woont Quispel met zijn gezin opnieuw in Ethiopië. ‘Mijn band met dit land komt vooral doordat ik hier lang heb gewoond,’ vertelt hij. ‘Mijn vrouw komt er vandaan en ik voel me er thuis. Addis Abeba is een bijzondere plek — eigenlijk de hoofdstad van Afrika, zoals Brussel dat is van Europa. De stad ontwikkelt zich razendsnel; elke dag verandert er iets.’

Hij gaat verder: ‘Afrika en Ethiopië zijn rauw en echt. De veranderingen zijn tastbaar; elke dag zie je nieuwe stappen vooruit. Toen ik hier eerder woonde, kon je bijna nergens pinnen; nu kun je overal met je bank-app betalen. De stad is schoner en groener geworden, de infrastructuur beter. Natuurlijk zijn er ook keerzijden – mensen moeten bijvoorbeeld verhuizen om plaats te maken voor nieuwbouw. Maar wat ik hier waardeer zijn de energie, de vooruitgang en het gevoel dat er elke dag iets beweegt.’

Het LAN team in Addis Abeba

Op de Nederlandse Ambassade in Addis Abeba werkt Quispel samen met een klein maar ervaren LAN (LVVN Attaché Netwerk) team dat bestaat uit landbouwadviseur Mahlet Mekuria Dessie en beleids- en financieel ondersteuner Nablies Bitew Hailemariam ‘We hebben een duidelijke rolverdeling,’ legt hij uit. ‘Mahlet en ik sparren veel over inhoud en strategie. En Nablies zorgt dat alles financieel en organisatorisch klopt, en houdt de planning strak. We zijn een efficiënt team. We kunnen elkaar kritisch bevragen, maar ook goed samenwerken en veel lachen.’

Vanuit die hechte samenwerking binnen het team werkt Quispel aan de bredere relatie tussen Nederland en Ethiopië. Nederland is een belangrijke economische partner en de grootste Europese investeerder in het land. ‘De bloemensector is een goed voorbeeld van succesvolle samenwerking,’ vertelt Quispel. ‘Die is twintig jaar geleden ontwikkeld met sterke Nederlandse betrokkenheid en is nu een van de belangrijkste exportsectoren, naast de vele banen die zijn gecreëerd. De volgende stap is verbreding naar groenten en fruit, bijvoorbeeld avocadoteelt. Daar ligt veel potentie.’

Landbouw, biodiversiteit en kennisuitwisseling

Een nieuw speerpunt van het LAN team is de verbinding tussen landbouw en biodiversiteit. ‘We werken aan een agribiodiversiteitsstrategie, die moet helpen landbouwproductie en natuurherstel beter te combineren,’ zegt Quispel. ‘Daarbij sluiten we expliciet aan bij de eigen beleidskaders van Ethiopië en zetten we in op samenwerking met lokale partijen.’

Een concreet voorbeeld is het zogeheten Church Forests-project. ‘In het noorden van Ethiopië liggen duizenden kleine bosgebieden rondom kerken. Die zijn door de jaren heen kleiner geworden. We helpen ORDA Ethiopia financieel om die bossen weer met elkaar te verbinden via agroforestry en herbeplanting. ORDA Ethiopia is een non-profit organisatie die werkt aan het terugdringen van armoede en voedseltekorten in Ethiopië, met projecten die duurzame ontwikkeling op het platteland bevorderen.’

In het kader van het project draagt het LAN-team concreet bij aan het versterken van de ecologische veiligheid en het vergroten van de bosbedekking door bossen te omheinen met stenen afrasteringen, aanplant op gemeenschappelijke gronden te stimuleren en de bossen te beschermen tegen begrazing door geiten, koeien en schapen van de lokale gemeenschap.

Samenwerking met lokale partners

De strategie voor agribiodiversiteit wordt ontwikkeld samen met Ethiopische partners en kennisinstellingen, waaronder het Ethiopean Biodiversity Institute,’ aldus Quispel. Dat is het nationale instituut dat de biodiversiteit van Ethiopië onderzoekt, conserveert en duurzaam benut — inclusief planten, dieren, micro-organismen en inheemse kennis. Onlangs organiseerde het team een validatieworkshop met die lokale partners, waarin de strategie werd beoordeeld en aangescherpt. Maar ook Nederlandse organisaties als Wageningen University & Research, RVO en het Netherlands Food Partnership zullen worden betrokken, bijvoorbeeld bij de verdere ontwikkeling van projecten. ‘We willen de private sector meer betrekken. Bedrijven kunnen helpen natuur te herstellen in gebieden waar ze zelf actief zijn. Dat is goed voor het ecosysteem, maar ook voor hun eigen bedrijfsvoering.’ 

Sectorbrede kansen voor Nederland in Ethiopië

Ethiopië is een land in transitie. Quispel: ‘Het beweegt zich langzaam van een staatsgeleide naar een marktgerichte economie, en dat biedt nieuwe kansen voor buitenlandse samenwerking. Door recente hervormingen – zoals het loslaten van de koppeling van de lokale munt aan de dollar – komt er meer buitenlandse valuta beschikbaar en neemt de economische dynamiek toe. Voor Nederland, dat al een sterke positie heeft als grootste Europese investeerder in Ethiopië, ontstaan daardoor nieuwe mogelijkheden op het gebied van handel, landbouw en duurzaamheid.’

De landbouw is nog altijd de ruggengraat van de Ethiopische economie. Quispel: ‘Zo’n 80% van de bevolking leeft er direct van. Nederland heeft in die sector al een stevig netwerk opgebouwd, met name in de tuinbouw en sierteelt. Tegelijkertijd groeit de belangstelling voor groente- en fruitproductie, waar Nederland kan bijdragen met kennis van zadenveredeling, kassenbouw en logistiek. Ook in de dierlijke eiwitten – melkvee, pluimvee, voerproductie en verwerking – liggen kansen voor Nederlandse technologie en machines.’

Hij gaat verder: ‘Ethiopië is landlocked en heeft dus geen directe toegang tot de zee. Betere infrastructuur is daarom cruciaal. Nederland is betrokken bij de ontwikkeling van een grote CoolPort bij Addis Abeba, een gezamenlijke investering van beide overheden die de export van landbouwproducten per zeevracht moet stimuleren. Daarmee kan de afhankelijkheid van luchttransport worden verminderd en ontstaat een duurzamere handelsroute. Hierin willen wij nadrukkelijker met Ethiopië gaan samenwerken.

Inspiratie voor Nederland

Nederlanders kunnen bovendien een en ander van Ethiopië leren, aldus Quispel. ‘Het land laat zien dat je met duidelijke keuzes ook vooruitgang kunt boeken. De overheid durft soms besluiten te nemen waarover we in Nederland ellenlang zouden polderen, zoals het stimuleren van elektrisch vervoer door de import van benzineauto’s te verbieden.’

 

Ook wijst hij op de sociale kant. ‘De samenleving hier is sterk community-based. Mensen zorgen voor elkaar. Dat zie je in hoe projecten worden uitgevoerd, maar ook in het dagelijks leven. Daar kunnen we inspiratie uit halen.’

Deelname aan evenementen en beurzen

De afgelopen maanden was het LAN-team actief betrokken bij diverse initiatieven en evenementen in Ethiopië. Quispel: ‘We zijn net terug van de Addis Ababa Livestock Exhibition & Conference die begin november 2025 plaats vond en waar we met tien Nederlandse partners aanwezig waren. Het evenement bracht bedrijven, kennisinstellingen en beleidsmakers samen om te praten over duurzame productie, dierenwelzijn en efficiënt gebruik van grondstoffen. De belangstelling was groot en het paviljoen werd goed bezocht.’

Daarnaast is Nederland voor de tweede keer hoofdsponsor van de 5th All Africa Postharvest Congress and Exhibition. Deze is uitgesteld en zal in december 2025 plaatsvinden in Addis Ababa. ‘Tijdens het congres geven Nederlandse experts presentatie. Zo zullen we onder andere een speciale sessie organiseren onder de titel Innovative Solutions for Better Postharvest Management towards Food Loss and Waste Reduction.’

Handelsmissie in maart 2026

Wat staat er verder de komende tijd op de agenda van het LAN team? Quispel: ‘Voor de maand maart 2026 staat een Nederlandse handelsmissie naar Ethiopië gepland, gericht op tuinbouw en logistiek. Het is al een tijd geleden dat er een handelsmissie heeft plaatsgevonden, omdat reizen naar bepaalde regio’s wordt ontraden’ zegt Quispel. ‘Nu willen we kijken of er weer ruimte is om dat op te pakken. We willen bedrijven en instellingen met elkaar in contact brengen en verkennen waar kansen liggen voor samenwerking. Wie meer informatie wil, kan contact opnemen met ons LAN team op de Nederlandse ambassade.’

Contact

Voor meer informatie over de kansen voor Nederland in landbouw en biodiversiteit in Ethiopië, neem contact op met het LAN team op de Nederlandse Ambassade in Addis Abeba:  

• Email: ADD-LVVN@minbuza.nl. 
• Telefoon: +251-113 170 360 ext. 202.