Frankrijk : klimaatverandering zorgt opnieuw voor droogtecrisis
In augustus 2025 heeft het Franse ministerie van Ecologische Transitie bekendgemaakt dat vijfenveertig Franse departementen zich geheel of gedeeltelijk in een droogtecrisis bevinden.
Crisissituatie twee keer zo erg als vorig jaar
Tijdens de vergadering van het Franse comité voor hydrologische anticipatie en monitoring (CASH) op 22 augustus werd officieel geconstateerd dat twee keer zoveel departementen dit jaar te maken hebben met een droogtecrisis (ter vergelijking, vorig jaar waren dat er 21). Dit leidt tot aanzienlijke beperkingen in de toegang tot water, zo heeft het ministerie van Ecologische Transitie bekendgemaakt.
Het jaar 2025 lijkt opnieuw een jaar van extreme droogte te zijn, net als het jaar 2023, toen 48 departementen op dezelfde datum in crisissituatie verkeerden.
Deze ernstige droogte volgt op een bijzonder warme zomer en een lente met weinig regen in een groot aantal regio's, wat een illustratie is van de klimaatverandering.
Het gaat vooral om midden en zuid Frankrijk
De betrokken departementen liggen voornamelijk in de regio's Limousin en Centre, evenals Languedoc-Roussillon, volgens de website VigieEau van de overheid.
Naast deze 45 departementen in crisissituatie zijn er 22 die geheel of gedeeltelijk in verhoogde alarmfase verkeren (tegenover 9 in 2024 op dezelfde datum en 22 in 2023), 16 die in alarmfase verkeren (tegenover 14 in 2024 en 2023) en 11 die in waakzaamheid verkeren (tegenover 11 in 2024 en 9 in 2023).
Tijdens een droogtecrisis is alleen prioritair watergebruik toegestaan voor bijvoorbeeld:
- drinkwatervoorziening,
- gezondheid,
- civiele veiligheid
Wateronttrekking is gedurende een droogtecrisis verboden voor landbouw (geheel of gedeeltelijk), maar ook voor bepaalde huishoudelijke toepassingen en voor openbare ruimtes.
Bosbranden
Net als andere Zuid-Europese landen zoals Spanje, Portugal en Griekenland, werd ook Frankrijk dit jaar opnieuw geconfronteerd met hevige bosbranden.
Autoriteiten in heel Zuid-Europa geven nu toe dat het probleem structureel is: naarmate de klimaatverandering ernstiger wordt, zullen ook de branden heviger worden.
De gigantische brand die een groot oppervlakte van de Aude heeft verwoest, past in een fundamentele trend: in 2025 is het aantal hectaren bos dat in vlammen is opgegaan 3,5 keer hoger dan het gemiddelde van de afgelopen achttien jaar.
In 2025 werd meer dan 2.000 hectare landbouwgrond verwoest in Frankrijk, waarvan zo’n 1.000 hectare wijngaarden. Volgens de gegevens van EFFIS [1] over 2025, was er op 7 augustus meer dan 36.000 hectare bos verwoest in Frankrijk.
[1] European Forest Fire Information System
Herstel landbouwgrond als beschermende maatregel
De vraag is hoe landen zich kunnen aanpassen en hoe landbouwgrond zelf kan worden gebruikt voor brandpreventie. In veel regio's was het namelijk juist de landbouwgrond die ervoor zorgde dat de branden zich niet verder konden verspreiden.
“In gebieden met verwaarloosd bos of struikgewas verspreidde het vuur zich razendsnel”, vertelde de Franse minister van Landbouw Annie Genevard aan journalisten. Dorpen die midden tussen de wijngaarden lagen, waren beter beschermd. Genevard dringt aan op het herstel van “beschermende landbouw rondom dorpen” als belangrijke maatregel om toekomstige bosbranden te beperken.
Interministerieel herstel- en toekomstplan
Na de historische brand die deze zomer 17.000 hectare van het Corbières-massief (gelegen in Zuidoost Frankrijk in het departement Aude) verwoestte, lanceerde toenmalig premier François Bayrou op 5 september een “interministeriële missie” die moet leiden tot een “reddings- en toekomstplan” voor de Aude.
Concreet betekent dit dat inspecteurs van het CGAAER (ministerie van Landbouw) en het CGEDD (Ecologische Transitie) de prefect van de Aude zullen ondersteunen. Samen met professionals en lokale overheden zullen zij een strategie uitwerken voor een veerkrachtiger wederopbouw van het getroffen gebied.
Enkele van de thema's die aan bod zullen komen zijn:
- aanpassing van de landbouwpraktijken aan de klimaatverandering,
- verstandig waterbeheer,
- betere bescherming van habitats.
De ambitie is om van de Corbières streek een “laboratorium” te maken voor aanpassing aan de klimaatverandering.
De inspecteurs moeten hun rapport op 1 december indienen.
Financiële middelen voor noodmaatregelen
Per 8 september j.l. heeft het Franse ministerie van Landbouw een noodfonds van 8 miljoen euro vrijgemaakt.
Daarnaast heeft de regionale raad van Occitanië ingestemd met 27 regionale noodmaatregelen voor de land- en wijnbouw in het Aude departement en langs de Middellandse Zeekust, met een bijbehorend budget van 10 miljoen euro.
Er zijn met name vier soorten financiële steun door de regio voorzien:
- steun voor “investeringen in landbouw- en wijnbouwmateriaal” om de productie weer op gang te brengen;
- terug te betalen voorschotten aan wijncoöperaties (in geval zij meer dan 30 % verlies geleden hebben);
- de inzet van de reeds bestaande Foster-regeling (garanties voor leningen voor werkkapitaal);
- en ten slotte specifieke steun voor de vereniging van getroffen landbouwers in de Aude, die niet door de staat in aanmerking worden genomen.
Daarnaast zal de regio Occitanië verschillende verzoeken indienen bij de Franse staat, met name om het noodfonds van de regering (8 miljoen euro) uit te breiden. En zullen de regionale volksvertegenwoordigers van Occitanië tijdens de plenaire vergadering in november een roadmap bespreken, genaamd “Occitanie Résilience” (Occitanië Veerkracht), waarvoor de regio zowel de steun van de Franse staat als van de EU vraagt [1].
[1] Dit initiatief staat los van het “plan de sauvegarde et d'avenir” (reddings- en toekomstplan) dat door de regering-Bayrou werd gelanceerd.