De vergrijzing stelt zowel de Nederlands als Vlaamse zorg voor grote uitdagingen. Om die uitdagingen te kunnen aangaan is het essentieel om naast curatieve zorg ook in te zetten op preventie. Voeding kan daarbij een grote rol spelen, ook binnen zorginstellingen. Met het driejarige Partners-for-International-Business (PIB) project Nutrition2Health willen wij de uitwisseling van kennis en inzichten tussen Nederland en Vlaanderen stimuleren. Het doel? Een patiëntgericht voedingsbeleid dat bijdraagt aan beter welzijn én beheersing van zorgkosten. Uiteraard kan dat niet zonder een klankbordgroep van Vlaamse voedingsprofessionals in zorginstellingen. Daartoe vond op 8 juli 2025 een eerste bijeenkomst in Kortrijk plaats.
Presentatie rapport
Tijdens de bijeenkomst van 8 juli j.l. gaven de Nederlandse Alliantie Voeding in de Zorg (AViZ) en het Vlaamse Nutrition Health Care System (NuHCas) een korte presentatie van het rapport ‘Samen richting bieden over voeding in de zorg in Nederland en Vlaanderen’ uit 2023.
Dit gezamenlijke rapport beschrijft het zorglandschap in Vlaanderen en Nederland in termen van verschillen en overeenkomsten, als ook de verschillende aspecten rondom voedingsaanbod, bereiding en voedingsadviezen in de zorg. De voedingscommunicatie is in Nederland en Vlaanderen vergelijkbaar, maar de uitvoering van het beleid verschilt tussen de twee regio’s.
Zowel overgewicht als ondervoeding vormen in beide regio’s een grote uitdaging. Gemeenschappelijke barrières voor betere voeding in de zorg zijn draagvlak, commitment, tijd en middelen. Versnellers zijn dan weer geaccordeerde en gestandaardiseerde visies en ambassadeurs.
Panelgesprek over de rol van preventiebeleid
Onder leiding van moderator Diederik Bruins van Healthy Impact werd vervolgens een discussie gevoerd over de functie en het belang van een preventiebeleid in de zorg met een panel bestaande uit Menrike Menkveld (AViZ), Charlotte Destoop (NuHCaS), Patrick Blockmans (AZ Sint-Maria Halle) en Peter Rikkelman (PRTM en liaison binnen Nutrition2Health). De panelleden waren het erover eens dat wil men de transitie van curatief naar preventief inzetten, de voedselomgeving gezonder moet worden, o.a. door nudging in plaats van het verbieden van bepaalde producten. Ook is het daarvoor belangrijk dat de data die ziekenhuizen verzamelen tijdens opnames, beschikbaar worden gesteld aan huisartsen. Verder zou het volgens hen ook helpen als diëtisten toegang tot patiëntendossiers krijgen.
Voor de zorgsector is het daarentegen lastig om gedurende de korte opnametijd de levensstijl van een patiënt structureel te veranderen, terwijl dat wel nodig is om de in Nederland zogeheten ‘draaideurpatiënt’ te voorkomen. Voor de huisarts ligt hier daarom een belangrijke rol van opvolging, maar gezien zijn/haar werkdruk schiet dit er vaak bij in. Nederland heeft als voordeel dat het een zorgnetwerk buiten het ziekenhuis kent, in tegenstelling tot Vlaanderen, waar dit minder centraal wordt gestuurd en daardoor meer lokaal van aard is. Ook vormt het financiële aspect soms een belemmering voor preventie, immers aan het einde van het jaar moeten de rekeningen van de zorginstellingen wel sluitend zijn.
Daarentegen kan het gebruik van data helpen bij het echt van de grond te krijgen van preventie – mits het bewaken van privacy en veiligheid van gegevens. De patiënt moet ten alle tijden eigenaar blijven van zijn eigen data.
Vragenlijst ‘Inventarisatie voeding in Vlaamse ziekenhuizen en zorginstellingen’
De Alliantie Voeding in de Zorg voert het Nederlandse landelijke programma Goede Zorg Proef Je® uit, waarin zorgorganisaties werken aan een gezond en duurzaam voedingsaanbod voor patiënten, medewerkers en bezoekers. Binnen dit programma onderzoekt de Alliantie Voeding in de Zorg momenteel ook wat de noden, barrières en opportuniteiten ten aanzien van voeding in Vlaamse ziekenhuizen en zorginstellingen zijn. Bent u een manager facilitair, teamleider of coördinator voeding in een Vlaamse instelling? Vul dan zeker deze vragenlijst in!
Achtergrondinformatie bij Partners-for-International-Business ‘Nutrition2Health’
Aangezien zowel Nederlandse als Vlaamse organisaties over veel kennis over voeding in de zorg beschikken, biedt dit concrete mogelijkheden tot grensoverschrijdende samenwerking in het kader van een beter voedingsbeleid in ziekenhuizen en zorginstellingen. Daarom ondertekenden de Vlaamse en Nederlandse landbouwministers in januari 2023 een Memorandum Of Understanding (MoU) op het vlak van voeding en zorg; samenwerking tussen Nederland en Vlaanderen versterkt deze kennisvoorsprong immers.
De focus van deze MoU lag op malnutritie en het gebrek aan de juiste voedingsstoffen voor elke patiënt. Een niet onbelangrijk deel van deze kennis ligt ook bij productontwikkelaars, die met innovatieve voedingsproducten de zorgsector kunnen helpen bij het aangaan van bovengenoemde uitdagingen.
Op 27 maart 2024 ging de Partners-for-International-Business (PIB) ‘Nutrition2Health’ in Nederland officieel van start. De PIB ‘Nutrition2Health’ is een publiek private samenwerking van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland met kennisinstellingen en bedrijven, die beschikken over expertise op het vlak van eiwit verrijkte voeding, smaakbehoud en persoonlijk voedingsadvies, pre- en postbehandeling. De PIB ‘Nutrition2Health’ heeft een duur van 3 jaar.
In Nederland is de kennis rond voeding in de zorg geconcentreerd bij het expertisecentrum en living lab ‘Alliantie Voeding in de Zorg’ (AViZ), in Vlaanderen bij het open innovatie- en expertisecentrum Nutrition Health Care System (NuHCaS). De AViZ vervult zijn voortrekkersrol door voeding voor, tijdens en na een ziekenhuisopname op te nemen in het behandelplan van een patiënt. Daarbij koppelt het voeding aan gezondheid en levensstijl. Het Vlaamse NuHCas bundelt ook kennis rond zorg en voeding om het vervolgens te delen in de gemeenschap. De praktijk heeft aangetoond dat het uitwisselen van ervaring en kennis tussen deelnemers van grote toegevoegde waarde is.
Deelname aan de PIB Nutrition2Health?
Bent u als producent van een innovatief voedingsproduct ook geïnteresseerd in deelname aan deze PIB? Contacteer onze ambassade via het emailadres bru-lvvn@minbuza.nl .
Meer informatie kan ook gevonden op de website van de PIB Nutrition2Health.