Door klimaatverandering en menselijke druk neemt het risico op droogte wereldwijd snel toe. Uit het recente rapport van de OESO, Global Drought Outlook, blijkt dat het aardoppervlak dat getroffen wordt door droogte sinds 1900 is verdubbeld. In een wereld die steeds droger wordt, roept de OESO op tot een veel bredere en proactieve aanpak, waarbij landbouw, landgebruik en waterbeleid centraal staan.
Beeld: © Canva
Droogte: sluipend maar destructief
In tegenstelling tot overstromingen of stormen ontwikkelt droogte zich vaak langzaam, maar de impact is niet minder ernstig. Zo leidde droogte in Californië in 2021 tot ruim 1 miljard dollar schade in de landbouw, terwijl de langdurige droogte in Centraal-Amerika in 2024 het scheepvaartverkeer door het Panamakanaal tot stilstand bracht. In Afrika blijft de menselijke tol het grootst: 23 miljoen mensen leden in 2023 honger als gevolg van extreme droogte.
De economische schade van droogte-incidenten is vandaag tot zes keer hoger dan in 2000 en stijgt volgens de OESO nog met ten minste 35% tegen 2035.
Klimaatverandering als motor van droogterisico
De oorzaak? Een combinatie van stijgende temperaturen, veranderende neerslagpatronen, afnemende sneeuwvoorraden én menselijke activiteiten zoals ontbossing, urbanisatie en inefficiënte irrigatie. Vooral landbouw verergert het probleem: circa 70% van alle wateronttrekking wereldwijd is voor irrigatie, waarvan een groot deel niet duurzaam gebeurt. In stedelijke gebieden zorgt verharding van de bodem voor minder infiltratie van regenwater, waardoor aquifers niet worden aangevuld.
Landbouwsector hard getroffen
De landbouwsector is wereldwijd het zwaarst getroffen. In droge jaren kunnen oogstopbrengsten tot wel 22% lager uitvallen. In de VS leidde de droogte in 2021 tot een verlies van ruim een miljard dollar in de landbouwproductie. Door droogte nemen ook de opbrengsten van hernieuwbare energie (zoals waterkracht) en binnenvaart af, met bredere economische gevolgen.
Ook Nederland en andere OESO-landen ontkomen niet aan dit probleem. In ruim de helft van de OESO-landen is meer dan 50% van het landoppervlak de afgelopen decennia droger geworden.
Van crisisbeheer naar veerkracht
De OESO roept op om niet pas te reageren op droogte, maar te investeren in structurele aanpassing en risicobeheersing. Elk geïnvesteerde dollar in droogtepreventie levert gemiddeld twee tot drie dollar aan baten op – en in sommige gevallen zelfs tien keer zoveel.
De sleutel ligt in een sectoroverstijgende aanpak:
- Waterbeleid moet de balans tussen onttrekking en aanvulling herstellen, met eerlijke en toekomstbestendige verdelingsmechanismen.
- Landbouwpraktijken moeten duurzamer worden, met meer inzet op bodemkwaliteit, waterbesparing en droogteresistente gewassen.
- Natuurgebaseerde oplossingen zoals het ontharden van stedelijke gebieden en het herstellen van ecosystemen blijken bijzonder effectief in het vasthouden van water.
- Beprijzing en hergebruik van water verdienen meer aandacht: in Europa wordt nu gemiddeld slechts 2 à 3% van de werkelijke waterschaarstekosten doorberekend.
Internationale samenwerking cruciaal
De gevolgen van droogte stoppen niet bij de grens. Migratie, voedselzekerheid en handel worden beïnvloed door droogte-incidenten elders in de wereld. De OESO benadrukt daarom het belang van kennisuitwisseling, gezamenlijke planning en internationale financieringsmechanismen om droogterisico’s wereldwijd aan te pakken.
De boodschap van de OESO is duidelijk: zonder ingrijpende maatregelen zullen droogtes steeds vaker leiden tot economische verliezen, ecologische schade en sociale instabiliteit. Maar met gerichte beleidsmaatregelen, slimme landbouwpraktijken en investeringen in veerkracht is een duurzamer en waterzeker toekomstbeeld wel degelijk haalbaar.
Bron: OECD (2025), Global Drought Outlook – Trends, Impacts and Policies to Adapt to a Drier World: Global Drought Outlook | OECD