SeedNL wil zaadketens ontwikkelen voor meer voedselzekerheid

Klimaatverandering

Volgens Schoustra is er een directe relatie tussen goed zaaizaad en voedselzekerheid. Dat werd hem in Vietnam duidelijk. “Klimaatverandering heeft een enorme impact op de voedselproductie in de Vietnamese Mekong-delta. Boeren kampen daar met droogte, overstromingen en verzilting. Dat vraagt om een transitie in de voedselketen. Dat begint met klimaatbestendige gewassen en dus om droogte- en zouttolerant zaaizaad. Ik ben ervan overtuigd dat we daar vanuit Nederland een bijdrage aan kunnen leveren.”

Zaaizaadketens professionaliseren

Dat SeedNL zich wereldwijd wil inzetten om de zaaizaadketens te verbeteren, vindt Schoustra logisch. “Nederlandse kweekbedrijven zijn wereldwijd koploper in de handel in zaaizaad en pootgoed. De jaarlijkse exportwaarde bedraagt ongeveer €2,5 miljard. De economische belangen zijn dus groot. Maar die zijn niet bepalend voor de inspanningen van SeedNL. Het gaat ons primair om voedselzekerheid en het inkomen van boeren. Dat begint bij de betaalbaarheid en beschikbaarheid van goed uitgangsmateriaal en een goed functionerende zaaizaadketen.”

Kengetallen Nederlandse zaadsector: cijfers van website SeedNL

●    150 bedrijven
●    Exportwaarde €2,4 miljard per jaar
●    11.000 arbeidsplaatsen
●    40% aandeel in mondiale handel in groentezaden
●    60% aandeel in mondiale handel in pootaardappelen

Privaat/publiek

Kweekbedrijven zoals Rijk Zwaan en East West Seed zijn al langer betrokken bij de professionalisering van de zaaizaadketens in landen waar zij actief zijn. Agrico en HZPC zijn onder meer actief in Kenia en India. Met SeedNL wordt een volgende stap gezet, zegt Schoustra. “De privaat/publieke samenwerking in SeedNL geeft een impuls. Door de samenwerking tussen overheid en bedrijfsleven kunnen we meer bereiken in landen waar we aan de slag gaan.”

Gebrekkige regelgeving

Boeren in lage inkomenslanden hebben vaak nauwelijks toegang tot kwaliteitszaden voor groente en aardappelen. Er is sprake van een gebrekkige regelgeving, trage registratie van zaden en onvoldoende handhaving. De regels zijn niet helder of ze zijn er helemaal niet. Dat geeft ook weer problemen bij de import en export van uitgangsmaterialen. Waar de markt voor groentezaden vaak geliberaliseerd is, is de markt voor pootgoed strikt gereguleerd. Dat laatste geeft problemen bij de import van uitgangsmaterialen. Het distributienetwerk is in sommige landen onbetrouwbaar en vaak kunnen boeren hoogwaardig uitgangsmateriaal simpelweg niet betalen.

Multi-stakeholder model

Schoustra: “Op al die punten kunnen wij vanuit SeedNL ondersteuning bieden. Omdat wij in eigen land ervaring hebben met publiek/private samenwerking kennen wij de meerwaarde daarvan. Ons multi-stakeholder model heeft ertoe geleid dat we in de wereld van de uitgangsmaterialen vooroplopen. De opgedane kennis willen we wereldwijd beschikbaar stellen. SeedNL brengt een uniek netwerk van betrokkenen bijeen vanuit overheid, kennisinstellingen, bedrijfsleven en NGO’s.”

Focus op Afrika

Dat lukt natuurlijk niet overal. SeedNL richt zich op lage- en middeninkomenslanden en dan vooral op landen in de Hoorn van Afrika, de Sahel en het Midden-Oosten, maar ook daarbuiten. Hierbij is de nieuwe beleidsnota van het ministerie van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking Doen waar Nederland goed in is leidend. In twee landen is het platform nu concreet aan de slag met een bredere aanpak: Nigeria en Ethiopië.

Nigeria en Ethiopië

Het inmiddels opgerichte Nigeria-Netherlands Seed Partnership (NNSP) neemt maatregelen om de zaaizaadsector in dit West-Afrikaanse land op een hoger plan te brengen. Via het Ethiopia-Netherlands Seed Partnership ondersteunt SeedNL private en publieke partijen, zowel lokaal en Nederlands om de keten in Ethiopië te professionaliseren.

Seed for Change

Schoustra nog recent deel aan het NSSP Platform dat alle projecten gericht op zaaizaadontwikkeling bij elkaar brengt. “Hier werden de resultaten van het impactcluster Seed for Change gedeeld waarin verschillende Nederlandse zaaizaadbedrijven deelnamen om de toegang van hoge kwaliteit zaaizaad te verbeteren. De evaluatie van dit project was uitstekend, daar kunnen andere landen dan weer van leren.”

Gepolitiseerde discussie

Het werd Schoustra al snel duidelijk dat zaai- en pootgoed onderwerp is van stevige debatten. “Het gaat om economie en ideologie, bijvoorbeeld om kwekersrechten versus boerenrechten. Ik zie tegenstellingen tussen arme en rijke landen, tussen overheden, NGO’s en kweekbedrijven. De discussie is gepolitiseerd. Vanuit SeedNL willen we de tegenstellingen overbruggen door het belang van boeren en voedselzekerheid centraal te stellen. NGO’s zoals Oxfam Novib en SNV zitten bij ons in de SeedNL klankbordgroep. Zij houden ons scherp en helpen ons om de kwaliteit van projecten te verbeteren.”

Budget voor onderzoek

Vanuit de zogeheten Seed Laws Toolbox stelt SeedNL budget beschikbaar om onderzoek te doen naar het functioneren van de zaaizaadketen in landen, maar ook om bijvoorbeeld trainingen te geven en missies te organiseren. Schoustra geeft aan dat de ‘enabling environments’, namelijk regelgeving en de implementatie daarvan verbeteren, centraal staat. Vier aanvragen zijn afgelopen jaar gehonoreerd. Het gaat om onderzoek in Benin, Mozambique, Tanzania en Irak.

Samenwerken met ambassades

SeedNL wil graag samenwerken met de Nederlandse ambassades. Schoustra: “Dan heb ik het vooral over de landbouwteams en de Food and Nutrion Security Experts. Zij kennen de lokale situatie. De teams weten welke partijen ertoe doen als het gaat om uitgangsmaterialen. Dat helpt enorm om de verbinding met SeedNL te maken.“ Hij roept hen dan ook op om SeedNL te betrekken bij samenwerkingsprogramma’s in de verschillende landen.

Bijeenkomst

SeedNL houdt op 30 november zijn jaarlijkse bijeenkomst in Amsterdam. De bijeenkomst kan zowel fysiek als digitaal worden bijgewoond. Thema is de meerwaarde van publiek/private samenwerking. Meer informatie