5 jaar Macron: van 'beter produceren' naar 'meer produceren'
In de Franse krant Le Monde werd de balans opgemaakt van de 5 jaar landbouwpolitiek onder het presidentschap van Emmanuel Macron. Kenmerkend daarbij is de verschuiving van "beter produceren" (met dus alle nadruk op verduurzaming) naar "meer produceren " (met nadruk op zogenaamde ‘voedsel soevereiniteit’).
Dit is een hele ontwikkeling. Zo werd Emmanuel Macron tijdens zijn bezoek aan de landbouwbeurs ´salon de l’agriculture´ in 2017, toen hij voor het eerst officiële presidentskandidaat was van de partij La Republique En Marche (LREM), door een ei geraakt uit protest tegen zijn ideeën over “beter produceren” en de voor boeren neerbuigende klank daarvan. Een incident dat overigens door de belanghebbende als "deel van de folklore" van de beurs werd beschouwd.
Dit jaar heeft de Franse president slechts een kort bezoek gebracht aan de beurs. Maar lang genoeg om op te merken dat hij er welkom was en het vertrouwen van de Franse agrarische sector voor zich had gewonnen. Het bezoek was slechts van korte duur vanwege de inval van Rusland in Oekraïne. Echter Macron stond erop de traditie in ere te houden door in eigen persoon de grootste publieke landbouwbeurs van Frankrijk officieel te openen.
In zijn openingsspeech dit jaar gaf de president de volgende drie boodschappen door aan de boeren: hij bedankte de boerengemeenschap "die stand heeft gehouden tijdens de Covid-19 pandemie"; vervolgens prees hij de voedselsoevereiniteit, "de ambitie die we moeten hebben voor onze landbouw", en tenslotte de voedselwet ´EGAlim 2´ voor prijsvorming in de keten. Ook benadrukte hij in zijn speech het feit dat de inval van Rusland in de Oekraïne zeker gevolgen zal hebben voor de landbouwwereld. Met name noemde hij de gevolgen hiervan op de export in de belangrijkste sectoren, zoals wijn, granen en veevoeder. De Franse regering werkt aan plan om de economische gevolgen van deze crisis op te vangen, zo vermelde hij.
Van 'beter produceren' naar 'meer produceren'
De landbouwpolitiek in Frankrijk staat altijd hoog op de agenda. Tijdens het afgelopen ambtstermijn van Macron is een duidelijke verschuiving in de landbouwvisie waar te nemen. Eerst was deze gefocust op “beter produceren”. Maar op het moment dat de Covid-19 crisis uitbrak kwam de focus op “ meer produceren” te liggen.
Toen president Macron in 2017 begon als president, nam hij het initiatief voor de zogenaamde ‘Etats Generaux de l`Alimentation’, een soort burgerparticipatieproces over voedsel en landbouw. Een van de resultaten hiervan was de EGAlimwet, die in 2018 werd ingevoerd en een oplossing moest bieden voor een hoop vraagstukken in de landbouw. Dit zou ook de wrijvingen tussen boeren, voedselverwerkende industrie en supermarkten moeten voorkomen. De nadruk lag echter helemaal op verduurzaming van de landbouw: minder gewasbeschermingsmiddelen, antibiotica, kunstmest, meer biologische productie, dierenwelzijn en landschap. Boeren moesten het anders gaan doen, en Frankrijk moest in Europees verband voor de troepen uit lopen met verduurzaming. Nationale regels, die verder gaan dan de Europese, waren in de eerste jaren van het presidentschap van Macron geen probleem. Zo moest glyfosaat bijvoorbeeld worden verboden in Frankrijk.
Na het uitbreken van de Covid-19 pandemie noemde Macron de landbouw "strategisch" en werd voedselsoevereiniteit het motto in Frankrijk.
Na het uitbreken van de Covid-19 pandemie trad echter een koerswijziging op. In Brussel heeft Macron, geholpen door Europese herstelplannen, onderhandeld over een quasi-stabiliteit van de begroting voor het landbouwbeleid (GLB) voor de periode 2023 – 2027, tot grote tevredenheid van de Franse boeren. Vervolgens omschreef hij de landbouw als "strategisch", en werd “voedselsoevereiniteit” het devies. "De Covid crisis veroorzaakte dus wel degelijk een verandering in Emmanuel Macron's beleid. Hij heeft rekening gehouden met de landbouw," zegt Christianne Lambert, voorzitster van de landbouwvakbond FNSEA. En zij noemt het Corona herstelplan, het investeringsplan "Frankrijk 2030" of de vrijstelling voor neonicotinoïden voor de teelt van bieten, als besluiten die in de goede richting gaan.
Wat betreft de belofte om het gebruik van glyfosaat te verbieden; deze is verdwenen. Geen verbod meer op glyfosaat tenzij er een geloofwaardig alternatief is, is nu de officiële boodschap, en de kwestie wordt doorverwezen naar Brussel. De regering aarzelde ook niet om 1 miljard euro vrij te maken voor steun aan fruit-, wijn- en graantelers, die werden getroffen door de hevige vorstepidemie van april 2021, maar ook 270 miljoen euro voor varkensfokkers, en steun aan de eenden sector, die werd getroffen door de vogelgriep.
Ja tegen nieuwe genetische technieken, nee tegen kweekvlees
De "beter produceren"-aanpak heeft geleidelijk plaats gemaakt voor "meer produceren". Een partituur op muziek van Julien Denormandie, benoemd tot minister van Landbouw in juli 2020, de vierde van het mandaat na Jacques Mézard (mei-juni 2017), Stéphane Travert (juni 2017-oktober 2018), en Didier Guillaume (oktober 2018-juli 2020).
Een mooie illustratie daarvan zijn de uitspraken van Denormandie over nieuwe genetische technieken in de plantenteelt (NBTs), waar hij uitgesproken voorstander van is. Een gewaagd standpunt in een land dat traditioneel anti-GGOs is.
Afgelopen jaar heeft hij ook de aanzet gegeven tot de hervorming van de oogstverzekering, die een antwoord moet bieden op de uitdaging van de klimaatverandering, heeft hij de "Varenne de l'eau" georganiseerd - met als doel de opslag van water door landbouwers te bevorderen -, heeft hij het nationaal strategisch plan voor het volgende GLB opgesteld, met een beperkte "vergroening", en heeft hij de EGalim-wet omgewerkt, die EGalim 2 is geworden, aangezien eerlijke vergoeding van landbouwers nog steeds niet is gerealiseerd.
Om de boeren te plezieren sprak Denormandie zich ook uit tegen kweekvlees, terwijl de nodige startups en onderzoekers in Frankrijk heel actief zijn op dit vlak.