Innovatieve droogmethode voorkomt voedselverlies in Kenia

Er is een grote paradox in het Keniaanse voedselsysteem. Veel mensen lijden honger, en tegelijkertijd gaat veel oogstopbrengst verloren voordat het de eindconsument bereikt. Om dit grondig aan te pakken, zullen overheden, bedrijven en maatschappelijke organisaties samen nieuwe oplossingen voor de voedselketen moeten verzinnen. Met behulp van een Nederlandse innovatie levert het bedrijf NatureLock in partnerschap met Farm to Feed een bijdrage aan de oplossing van deze paradox.

In Kenia lijden 1,4 miljoen mensen honger (stand april 2021). Een inefficiënte voedselketen en een onregelmatig regenseizoen drijven de voedselprijzen op. In de grote steden zijn veel mensen door de lockdowns vanwege corona en de economische stagnatie hard in hun inkomen getroffen. Om honger te voorkomen, schrappen ze dure groenten en fruit uit hun dieet ten gunste van goedkope koolhydraten. Daarmee lopen vooral opgroeiende kinderen essentiële voedingsstoffen mis. 26% van de kinderen lijdt aan chronische ondervoeding. Dat heeft een verwoestende en onomkeerbare impact op de cognitieve en fysieke ontwikkeling van deze kinderen.

Tekst gaat onder foto verder

Tei Mukunya Oundo en Wilco Vermeer van NatureLock
Tei Mukunya Oundo en Wilco Vermeer van NatureLock

Grote voedselverliezen

Tegelijkertijd kent Kenia grote voedselverliezen. De schatting is dat tot wel 50% van de geoogste groente en fruit vergaat voordat het bij de eindconsument terechtkomt. In de mangosector bijvoorbeeld gaat zo’n 390.000 ton verloren, ofwel 26.000 vrachtwagens vol mango’s. De belangrijkste redenen voor deze enorme verliezen zijn ongeschikte oogstmethoden, onvoorspelbare regenpatronen, slechte opslag en transport en gebrek aan infrastructuur. Ook marktinformatie ontbreekt.

Nederlandse ondernemers

Om deze problemen op een effectieve manier aan te pakken moeten bedrijven, overheden en NGO’s anders te werk gaan. Het Keniaanse bedrijf NatureLock – opgezet door de Nederlandse ondernemer Wilco Vermeer en zijn Keniaanse medeoprichter Tei Mukunya Oundo, laat zien dat bedrijven een bijdrage kunnen leveren aan de oplossing van de paradox van voedselverlies en -onzekerheid in het Keniaanse voedselsysteem.

NatureLock heeft patent op een droogmethode waarmee smaak, geur, kleur en micronutriënten van fruit, groente en vis via een mild conserveringsproces uitzonderlijk goed behouden blijven. Dat resulteert in betaalbare, 100% natuurlijke, lekkere en gezonde voeding. Het proces is in Nederland ontdekt, door onderzoekers van de Wageningen UR positief beoordeeld en nu voor de Keniaanse markt geperfectioneerd.

NatureLock werkt samen met Farm to Feed, een bedrijf dat is opgericht door de Nederlandse Claire van Enk tijdens de eerste corona-lockdown. Farm to Feed richt zich op het tegengaan van voedselverspilling en –verlies in Kenia. Door overtollige en misvormde groenten en fruit van kleine boeren op te kopen, maken zij gezond voedsel betaalbaar, wordt de toegang tot een gezond dieet verbeterd en krijgen de boeren een prijs voor producten die anders verloren zouden gaan. In het afgelopen jaar heeft het bedrijf een netwerk aan supply-hubs voor overtollige groenten opgezet.

Tekst gaat onder foto's verder

Focus op consument met laag inkomen

NatureLock en Farm to Feed willen voedselverlies tegengaan en tegelijkertijd gezonde voedingsproducten voor een brede laag Keniaanse consumenten toegankelijk maken, vooral de armsten. De behoeften van de groeiende stedelijke bevolking in Kenia veranderen snel. Door de coronapandemie zijn veel mensen zich bewust geworden van het belang van gezond eten. De vele forenzen en jonge mensen met soms meerdere banen vinden gebruiksgemak nog belangrijker. Voedingsproducten die deze twee behoeften dekken én betaalbaar zijn, zijn daarom kansrijk.

NatureLock lanceerde om die reden in mei 2021 een instant-variant van linzen-stews die overal in Kenia gegeten worden, maar erg tijdrovend zijn om te bereiden. Het bedrijf creëert een nieuwe productcategorie, die qua prijs en gemak lijkt op de veel verkochte IndoMie noodles, maar dan vol verse groenten, gemaakt van oogsten die anders verloren zouden gaan.

Nieuwe droogtechnologie gooit logistieke keten om

Omdat de infrastructuur voor koude ketens in veel landen in sub-Sahara Afrika nauwelijks bestaat, is er ruimte voor betere oplossingen. Doel van deze ketens is het behoud van zoveel mogelijk voedingswaarde, maar het vereist enorme investeringen in opslag, koelvrachtwagens en wegen om geoogste producten te verplaatsen. Daarnaast veroorzaakt de koude keten een grote CO2-voetafdruk en maakt het producten duurder voor de consument.

´Het droogproces conserveert de voedingswaarde voor twee jaar´

Tot nu toe waren er geen alternatieven; in reeds bestaande droogmethodes bijvoorbeeld verliezen de producten smaak, vitamines en andere voedingsstoffen. Het droogproces van NatureLock conserveert de voedingswaarde van groenten en fruit daarentegen voor twee jaar. De gedroogde producten zijn gedehydrateerd en hebben zodoende 70% minder gewicht. Dat levert een forse kostenbesparingen op in transport en opslag. Dit leidt ook tot een verkleining van de klimaatvoetafdruk.

Natuurlijk blijft de vraag naar verse producten bestaan, en koeling is daarvoor uitermate belangrijk. Echter, de voorsprong die Europa heeft op het gebied van koude ketens is niet een-op-een overdraagbaar naar een land als Kenia. Met de innovatie zoals die van NatureLock kunnen de beperkingen van de huidige lange distributieketens en de ermee gepaard gaande voedselverliezen worden opgelost.

Verwerking zo dicht mogelijk bij productie

Op dit moment produceert NatureLock zijn producten voor de Keniaanse markt op een locatie nabij Nairobi. Dat voorkomt al veel voedselverlies. Doel van het bedrijf is echter om, met behulp van het netwerk van Farm to Feed, de verwerking te laten plaatsvinden vlakbij kleine boerengemeenschappen, zodat oogstoverschotten direct verwerkt kunnen worden en een vaste marktwaarde behouden. Op dit moment dragen deze overschotten voor een groot deel bij aan verliezen na de oogst. Naast een waardecreatie voor gemeenschappen, stijgt ook direct hun inkomen, en wordt voedselverlies vanaf het begin van de keten voorkomen.

De focus van NatureLock en Farm to Feed op kleine boeren geeft ook kansen om positieve effecten voor het klimaat, bodemkwaliteit en biodiversiteit te genereren door aanvullende kennisoverdracht over agro-ecologie, combinatieteelt en bijvoorbeeld boslandbouw. Deze interventies leiden tot meer werkgelegenheid, hogere landbouwopbrengsten en zijn per definitie kleinschalig, dus erg geschikt voor veel regio’s in Afrika. Er liggen kansen voor bedrijven en kennisinstellingen om de juiste koppeling te vinden tussen deze kleinschaligheid en schaalbare modulaire units.

Tekst gaat onder foto verder

Boeren kunnen verse maar onverkoopbare groente zoals deze kool verkopen bij de supply-hubs van Farm to Feed.
Boeren kunnen verse maar onverkoopbare groente zoals deze kool verkopen bij de supply-hubs van Farm to Feed.

Landbouwteam bij ambassade

Het landbouwteam bij de Nederlandse ambassade in Nairobi ondersteunt slimme innovaties die tegelijkertijd bijdragen aan de Sustainable Development Goals. Dit wordt onder andere gedaan door bedrijven, zoals NatureLock, die zich willen vestigen in Kenia in contact te brengen met relevante stakeholders. Daarnaast informeert het landbouwteam bedrijven over financiële instrumenten van RVO waar zij gebruik van kunnen maken.

“Wij werken graag samen met bedrijven die een bijdrage willen leveren aan een transformatie van het Keniaanse voedselsysteem: een scenario waarin kleinschaligheid, decentrale lokale netwerken en lichte, schaalbare technologie de huidige voedselverliezen kunnen verminderen”, zegt Ingrid Korving, landbouwraad in Kenia en Tanzania.

Voor meer informatie over NatureLock of Farm to Feed kunt u contact opnemen met Michael Vermeer of Claire van Enk  

Landbouwteam Kenia
E-mail: nai-lnv@minbuza.nl
Twitter: @NLAgriKenya

Juni 2021

Deze bijdrage maakt deel uit van de Agrospecial Mondiale aanpak van voedselverliezen. Via onderstaande link kunt u alle overige bijdragen lezen over dit thema.