NVWA publiceert handboek Nieuwe voedingsmiddelen
De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) heeft een handboek Nieuwe voedingsmiddelen samengesteld en gepubliceerd. Het handboek is vooral bedoeld voor het bedrijfsleven als hulpmiddel om te voldoen aan de wettelijke verplichtingen die zij hieromtrent hebben.
In het handboek wordt onder andere aandacht besteed aan wat een nieuw voedingsmiddel is, de Europese en Nederlandse regelgeving op het gebied van nieuwe voedingsmiddelen, de toelatingsprocedure voor nieuwe voedingsmiddelen en het interventiebeleid van de NVWA. Ook komen enkele specifieke nieuwe voedingsmiddelen aan bod zoals insecten, kweekvlees en levensmiddelen die bestaan uit technisch vervaardigd nanomateriaal. Het handboek is te raadplegen via de site van de NVWA.
Bent u als ondernemer van plan om een innovatief ingrediënt of levensmiddel te ontwikkelen, of een nieuw productieproces te gaan gebruiken? Of bent u een importeur van niet-gangbare ingrediënten, voedingssupplementen of kruidenpreparaten uit derde landen? Ga dan na of u, voordat u de markt op gaat, een toelating moet aanvragen als nieuw voedingsmiddel.
Nieuwe voedingsmiddelen
Nieuwe voedingsmiddelen zijn nieuwe levensmiddelen, nieuwe ingrediënten of levensmiddelen met een nieuw ingrediënt die binnen de Europese Unie vóór 15 mei 1997 niet voor menselijke voeding werden gebruikt. Ze worden ook wel aangeduid met de Engelse term ‘novel foods’. Voorbeelden van nieuwe voedingsmiddelen zijn voedingsmiddelen van nieuwe voedingsbronnen (bijvoorbeeld olie van docosahexaeenzuur (DHA) gewonnen uit micro-algen), voedingsmiddelen geïsoleerd uit of geproduceerd uit planten of delen van planten (bijvoorbeeld sap uit cacaopulp) of (delen van) dieren (bijvoorbeeld insecten), en voedingsmiddelen die afkomstig zijn van de primaire productie (bijvoorbeeld teelt) en een geschiedenis van veilig gebruik als levensmiddel in een derde land hebben (bijvoorbeeld poeder van de Maqui-bes).
Nieuwe voedingsmiddelen mogen alleen worden verkocht als ze zijn toegelaten in de EU en voldoen aan de Europese basisvoorschriften voor het in de handel brengen van nieuwe voedingsmiddelen in Verordening (EU) nr. 2015/2283 en de daarop gebaseerde EU-regelgeving. Ze moeten zijn opgenomen in de zogenoemde Unielijst van nieuwe voedingsmiddelen in Verordening (EU) 2017/2470 en voldoen aan de voorwaarden en specificaties in deze Unielijst.
De NVWA handhaaft in Nederland de Europese regelgeving voor nieuwe voedingsmiddelen.
Toelatingsprocedure
Een bedrijf dat een nieuw levensmiddel, een nieuw ingrediënt of een levensmiddel met een nieuw ingrediënt wil verkopen binnen de EU heeft de verantwoordelijkheid om zelf na te gaan of het betreffende product onder de regelgeving voor nieuwe voedingsmiddelen valt. Voordat een nieuw voedingsmiddel op de markt mag worden gebracht in de EU, moet het een Europese toelatingsprocedure doorlopen. Daarvoor moet het bedrijf een aanvraag indienen bij de Europese Commissie. De Commissie verwerkt alle aanvragen en raadpleegt de European Food Safety Authority (EFSA, Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid) om de door de aanvrager aangeleverde gegevens over de veiligheid te beoordelen. De Europese Commissie en de lidstaten nemen uiteindelijk een besluit over de toelating.
Toegelaten nieuwe voedingsmiddelen worden opgenomen in de Unielijst van nieuwe voedingsmiddelen. Een toelating is in beginsel een zogenoemde generieke toelating: een toegelaten nieuw voedingsmiddel kan door iedereen in de handel worden gebracht als wordt voldaan aan de voorwaarden en specificatie die zijn opgenomen in de Unielijst. Maar als een aanvrager om gegevensbescherming heeft gevraagd en dit wordt toegekend, dan mag alleen de aanvrager het nieuwe voedingsmiddel in de handel brengen.
Kennisgevingsprocedure
Voor traditionele levensmiddelen uit derde landen die een geschiedenis van veilig gebruik hebben en die nieuw zijn in de EU geldt de kennisgevingsprocedure. Het gaat dan om levensmiddelen die afkomstig zijn van de primaire productie, zoals teelt of oogst van wilde producten. Het betreffende product mag dan in de EU op de markt worden gebracht als kan worden aangetoond dat het meer dan 25 jaar veilig wordt geconsumeerd in ten minste één land buiten de EU én als er vanuit de Europese lidstaten of de EFSA geen veiligheidsbezwaren zijn. Als er wel veiligheidsbezwaren zijn, dan moet alsnog een toelatingsprocedure worden doorlopen, inclusief een veiligheidsbeoordeling door EFSA. De Europese Commissie en de lidstaten moeten een toelatingsbesluit vaststellen voordat het traditionele voedingsmiddel op de markt mag worden gebracht in de EU. Toegelaten traditionele levensmiddelen uit een derde land worden ook opgenomen in de Unielijst. Ze kunnen door iedereen op de markt worden gebracht als wordt voldaan aan de voorwaarden en specificatie opgenomen in de Unielijst (Verordening (EU) 2017/2470). Het Handboek nieuwe voedingsmiddelen gaat hier uitgebreid op in.
Meer informatie
Het Handboek Nieuwe voedingsmiddelen is gepubliceerd op de site van de NVWA. In het handboek wordt aan de hand van een stappenplan aangegeven hoe professionals kunnen nagaan of een product wordt gekwalificeerd als nieuw voedingsmiddel.
(Engelstalige) informatie is te vinden op de website van de Europese Commissie over Novel Foods.
Ook op de website van CBG (het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen) is meer informatie te vinden over nieuwe voedingsmiddelen.
Op de website van het Voedingscentrum staat informatie voor consumenten.