25 jaar WBSO in praktijk: voeding en duurzame landbouw

Wat heeft 25 jaar WBSO opgeleverd? Lees over inspirerende voorbeelden in de categorie voeding en duurzame landbouw.

Vissen met een visie

Het Urker vissersbedrijf Ekofish vist met een visie: zo duurzaam mogelijk met oog voor milieu, dier, visser en consument. Zo is de vloot uitgerust met speciale twinrig netten die zorgen voor minder bijvangst en weinig bodemberoering. Na de vangst wordt de vis direct aan boord verdoofd en pijnloos verwerkt in de zelf ontwikkelde mechanische verwerkingslijn. Hierdoor bereikt de gekoelde of ingevroren vis zo vers mogelijk de consument zonder onnodig veel bewerkingen en energiekosten. Het Urker vissersbedrijf Ekofish ontwikkelt nu met steun van de WBSO en de subsidieregeling Demonstratie Energie-Innovatie (DEI) het schip van de toekomst met een energiezuinige, elektrische aandrijving. Het schip moet een voorbeeld worden van innovatie en duurzaamheid.

App tegen voedselverliezen

Door warmte, opstootjes, slecht wegdek, steekpenningen en overvallen gaat een derde van het voedsel in Afrika verloren. Om de verliezen te beperken ontwikkelde Ujuizi met behulp van de WBSO de app Cheeta. Op een kaart kan de vervoerder zien welke belemmeringen hij kan verwachten. Dat gebeurt real time, doordat chauffeurs informatie direct doorgeven. In 2016 hebben ongeveer 175 chauffeurs de app getest. Daarnaast ontwikkelde Ujuizi een fruitdroger voor het drogen van mango’s. Veel mango’s gaan verloren omdat ze in korte tijd in grote hoeveelheden worden geoogst. Door het fruit te drogen zijn de mango’s langer houdbaar en kunnen de mangostukjes als snoepje worden verkocht.

Betere oogst met datalogger

Dacom ontwikkelde met steun van de WBSO een datalogger voor telers die de kwaliteit van hun gewassen willen optimaliseren. Zij kunnen door een combinatie van sensortechnologie, internet en satellietbeelden de teelt volgen en de levering van water, bestrijdingsmiddelen en meststoffen optimaliseren. Het resultaat? Een betere oogst, minder kosten en een duurzaam gebruik van hulpstoffen. De datalogger zit op een geavanceerd bodemvochtstation en verstuurt de vochtgegevens met behulp van een simkaart naar de database.

Innovatieve minikasjes

Varenkwekerij Vitro Plus automatiseerde de productie op zo’n manier dat er minder mankracht en vierkante meters nodig zijn. Belangrijk daarbij was de invoering van verticale teelt, in lagen boven elkaar, met zuinige ledlampen. De plantjes zelf zitten in een soort minikasjes (pluggen), met daarop speciale folie. Deze techniek is ruimtebesparend én schoon. De plantjes hebben nauwelijks last van ziektes en schimmels en hebben veel minder water nodig dan bij traditionele teelt. De innovatieve minikasjes zijn ook te gebruiken voor andere gewassen, zoals sla. Daarmee boort de ondernemer nu een nieuwe markt aan. Vitro Plus werkte zo’n 7 jaar aan de ontwikkeling met steun van de WBSO.

'Hufterproof' aardappelen

Met hulp van de WBSO werkt aardappelveredelaar Biemond aan aardappels die overal kunnen groeien. Boerenaardappels die weinig meststoffen en beschermingsmiddelen nodig hebben, resistent zijn tegen aardappelmoeheid, wratziekte, virussen en bacteriën en goed tegen extreme weersomstandigheden kunnen. Kortom: aardappels die ‘hufterproof’ zijn. Ook leverde Biemond een bijdrage aan de ontwikkeling van een aardappelsoort die kan groeien op verzilte landbouwgrond. Aardappelveredeling is een langdurig en continu proces van kruisen, zaaien, verspenen, poten, rooien, selecteren, beoordelen, koken en proeven. Het uiteindelijke doel is een ras te kweken dat in veel voedingsmiddelen toepasbaar - en overal ter wereld te koop is.

Productielijn voor wormen

Proti-Farm in Ermelo kweekt meer dan 10 verschillende soorten insecten voor toepassingen in diervoeding. Sinds 2007 kweekt het bedrijf ook 5 insectensoorten die mensen kunnen eten. Dit is een handmatig en arbeidsintensief proces. Om de productie te kunnen vergroten en schaalvoordelen te behalen, ontwikkelde het bedrijf met behulp van de WBSO een volledig gemechaniseerde en geautomatiseerde productielijn voor het produceren van voedingstoffen (o.a. eiwitten en oliën) uit één soort insect, namelijk de buffaloworm. Insecten zijn zeer duurzaam om te kweken en gebruiken vele malen minder voer, land en water dan bestaande veeteelt. Voor een optimaal kweekresultaat houdt een controlesysteem de temperatuur, kweekbodem, gezondheid en de groei van de buffalo kevers en larven in de gaten. Proti-Farm ontving, naast hulp van de WBSO, ook subsidie uit o.a. Eurostars en Horizon 2020 voor een aantal internationale R&D-projecten.

Meer fotosynthese met ledlicht

Rood licht is goed voor de fotosynthese in tomatenplanten, maar waarom krullen de bladeren? Het is onder andere deze vraag die de onderzoekers van Plant Dynamics bezighoudt. De WBSO ondersteunt dit vierjarig technisch wetenschappelijk onderzoek naar de effecten van ledlicht op de fotosynthese en productiviteit van tomatenplanten. Het bedrijf onderzoekt hoe de plant het licht optimaal kan benutten voor groei, met als motto: “De plant centraal”.

Duurzame champignonkwekerij

Champignonkwekerij 't Voske heeft de ambitie om een energie- en klimaatneutrale paddenstoelenkwekerij te worden. Een belangrijke stap in deze richting is het benutten van de eigen afvalstoffen. In samenwerking met Vegatech en met steun van de WBSO ontwikkelt 't Voske een kleinschalige gecombineerde verbrander-droog installatie voor de restproducten uit eigen teelt. Vernieuwend aan dit systeem is het gebruik van gesmolten zout in plaats van stoom als medium voor de warmteoverdracht. Dit proces is minder storingsgevoelig en levert een hoger rendement op. Daarnaast onderzoekt ‘t Voske of ze ook de vrijgekomen CO₂ nuttig kunnen hergebruiken. Het innovatieve bedrijf ontvangt ook steun van de EIA, SDE, Topsector Energie (TSE) en Green Deals.

Zeewier als duurzame grondstof

Seaweed Harvest Holland (SHH) kweekt en verhandelt zeewier. De Nederlandse marktleider is ervan overtuigd dat zeewier op termijn een belangrijke duurzame grondstof wordt voor voedsel gerelateerde producten, maar ook voor bijvoorbeeld bioplastics, oplosbare visnetten, bodemverbeteraars, diervoeding en biogas. Het bedrijf wil zo’n 30 tot 40 ton nat zeewier per dag gaan verwerken. Daarom ontwikkelt het bedrijf met steun van de WBSO een nieuwe geautomatiseerde verwerkingslijn voor het wassen en drogen van zeewier. Zeewier levert bovendien milieuwinst op: het haalt CO₂ uit de lucht en zet die om in zuurstof.