Kaart brengt globalisering fruitsector in beeld
De productie van fruit stijgt wereldwijd gemiddeld met ruim 2% per jaar, terwijl de handel in fruit met wel 7% per jaar is gestegen. Rabobank heeft met de World Fuit Map 2018 de globalisering van de fruitsector in kaart gebracht.
De wereldwijde handel in fruit neemt sneller toe dan de productie. Op dit moment wordt ongeveer 9% van het geteelde fruit in de wereld internationaal verhandeld. De Rabobank verwacht dat de handel stevig blijft groeien. Nederland is klein als productieland van fruit, maar groot als doorvoerland voor de EU-markt. Van een sterk in populariteit gestegen fruitsoort als avocado zien we bijvoorbeeld dat Nederland momenteel ’s werelds derde grootste exportland is.
Fruit vaak verwerkt
De drie grootste fruitproducerende landen ter wereld zijn China, India en Brazilië, samen goed voor 48% van de mondiale productie. Veel meer dan groente wordt fruit verwerkt, onder meer tot sap, conserven en in toenemende mate ook tot diepvriesfruit. Vooral de sterk gestegen populariteit van zachtfruit (o.a. blauwe bessen, frambozen) heeft bijgedragen aan de wereldwijd groeiende consumptie van en handel in diepvriesfruit.
Logistiek en bewaring
Bewaring en logistiek zijn extreem belangrijk voor de handel in fruit. Door ‘controlled atmosphere’-bewaring kunnen sommige soorten fruit zoals appels en peren langdurig bewaard worden, omdat het zuurstofgehalte kunstmatig wordt verlaagd en het koolstofdioxidegehalte verhoogd. Door goede kwaliteitscontrole, bewaring en conditionering kan fruit over lange afstanden op een relatief duurzame manier per schip worden vervoerd. Hierdoor hebben landen als Chili, Zuid-Afrika, Nieuw-Zeeland en Peru wereldwijd afzetmarkten kunnen vinden voor hun fruit. Daarnaast hebben deze landen het geografische voordeel van een gunstige klimaat en de ligging op het zuidelijk halfrond. Hierdoor teelt men in het tegengestelde seizoen van landen op het noordelijk halfrond.
Chileens fruit
Chili exporteert relatief veel verschillende soorten fruit, zoals druiven, appels, blauwe bessen, kersen, kiwi’s, avocado’s en citrusfruit naar bestemmingen over de hele wereld. Daarbij profiteert deze fruitgigant sterk van de opkomende Aziatische markt. Spanje en de VS zijn weliswaar grotere fruitexportlanden dan Chili, maar exporteren vooral naar buurlanden binnen respectievelijk de EU en de NAFTA.
Bananenhandel
Het meest gegeten en verhandelde fruit ter wereld is al sinds jaar en dag de banaan. Ecuador, Guatemala, Costa Rica, Colombia en de Filipijnen zijn de belangrijke exportlanden van bananen. De VS, Duitsland en Rusland zijn de grootste importlanden. De stroom bananen die van Ecuador naar de EU gaat is ongeveer even groot als de stroom naar Rusland.
Nederland maakt inhaalslag
België is het grootste doorvoerland van bananen in Europa, maar de Nederlandse havens zijn in de afgelopen jaren aan een opmars bezig geweest. Dit heeft deels te maken met de toegenomen containerisatie: in plaats van complete schepen vol bananen worden steeds meer bananen in containers vervoerd. Met containers is er meer flexibiliteit in transporthoeveelheden en in keuze van havens. Hier profiteert Nederland van.
Nederlandse fruithandelsbedrijven
Voor Nederlandse fruithandelsbedrijven bestaan er verschillende factoren die de gunstige doorvoerpositie bepalen. Denk aan goede relaties met bedrijven in de herkomstlanden, efficiënte havens, goede infrastructuur en soepele handelsvoorwaarden binnen de EU. De Brexit zal afhankelijk van de uitkomsten van de onderhandelingen vooral Nederlandse exporteurs van peren en zachtfruit in meer of mindere mate raken. Een andere uitdaging vormt de groeiende markt buiten Europa. Doordat opkomende markten als China en India steeds meer fruit importeren, neemt de beschikbaarheid van fruit voor de Europese markt af. Hierdoor kan inkopen vanuit overzeese gebieden dus complexer of duurder worden.
Vooruitzicht
Rabobank verwacht dat de wereldwijde handel in fruit zal blijven groeien. Daar zijn meerdere oorzaken voor. Denk bijvoorbeeld aan de bevolkings- en welvaartsgroei in grote delen van de wereld, de groeiende jaarrond vraag naar ‘nieuwe’, betere en andere producten die niet in eigen land geteeld kunnen worden. Daarnaast worden teeltmethodes, koudeketens, bewaring, verpakking en transport steeds duurzamer, waardoor verdere globalisering voor de hand ligt. Mogelijke bedreigingen voor de internationale handel zijn ziektes die op grote schaal kunnen uitbreken, zoals schimmelziektes in de bananenteelt, en handelsbelemmeringen door bijvoorbeeld politieke spanningen.
Toegevoegde waarde
De positie van Nederland als productieland in het mondiale speelveld is miniem. Voor telers in Nederland betekent dit dat men zich zoveel mogelijk zal moeten blijven richten op de productie van hoogwaardige onderscheidende fruitsoorten en het leveren van toegevoegde waarde en diensten voor de lokale markt. Denk daarbij aan bewerkt fruit, nicheproducten, fruit voor nieuwe afzetkanalen (snackboxen, maaltijdsalades) en voorverpakte fruitsnacks.
Waarde blijven toevoegen
Voor de vele fruitimporteurs in Nederland blijft vanwege de havens een rol weggelegd in het inkopen van fruit voor het Europese achterland. De groei hiervan zal echter afnemen door meer rechtstreekse export naar andere EU- lidstaten en door sterke groei van de fruitvraag in opkomende markten in Azië en het Midden-Oosten. Voor fruitimporteurs is het daarom zaak om waarde toe te blijven voegen, aan leveranciers én afnemers.