Vooruitzichten voor de Zuid-Afrikaanse landbouwsector

Absa presenteerde afgelopen december haar vooruitzichten voor de Zuid-Afrikaanse landbouwsector. In tegenstelling tot afgelopen jaren beperkte ze zich nu tot een specifiek aantal (vooral plantaardige) sectoren. Tevens gaf ze een globaal overzicht voor een aantal andere afrikaanse landen (Kenia, Zambia). Hierna volgen een aantal adviezen/conclusies van Absa. Veel hoop is gevestigd op herstel van de sector na de verkiezingen van 2019.

  • Zuid Afrika stijgt komende jaren 1 plek en gaat naar de 23ste plek als het gaat om de totale bevolkingsomvang. Zuid Afrika telt nu zo’n 56,8 mln inwoners.
  • Absa adviseert voor de groei van de exportmarkt te kijken naar die landen/regio’s waar de grootste groei is te verwachten in BBP per hoofd van de bevolking. Dat betekent Azië en Afrika, niet Europa.
  • Komende 5 jaren wordt een negatief reeël BBP verwacht voor bijvoorbeeld Nigeria en Angola. Absa is positiever over Zuid Afrika vanaf 2020. Ze hoopt dan op meer politieke stabiliteit, waardoor er ook op economisch terrein meer vertrouwen zou komen.
  • Om de inkomensongelijkheid te verminderen en de levensstandaard te verhogen heeftZuid Afrika jaarlijks een economische groei nodig van minstens 5%. Dit wordt de komende jaren zeker nietgehaald. Voor 2018/2019 wordt een maximale jaarlijkse groei van 1,0 – 1,5% voorspeld.
  • Zuid Afrika is een voedsel zeker land, toegang tot voedsel is verzekert door lage voedselprijzen.
  • De zwakke rand en gevolgen van de droogte beïnvloeden de agrarische bruto productiewaarde. Inkomsten en winstmarges blijven onder druk staan omdat grondstoffen/meststoffen/materialen duurder worden en schuldnivo’s stijgen. Ook hier wordt herstel verwacht na de verkiezingen van 2019.
  • Het klimaat maakt adaptatie noodzakelijk. Voor de komende jaren wordt meer regenval voorspelt voor de westelijke delen van het land en juist minder voor de oostelijke productiegebieden.
  • Absa adviseert op de hoogte te blijven van trends in de relevante export markten. Men verwacht in de US bijvoorbeeld meer aandacht voor de eigen productie. Zuid Afrika zou dan ook moeten gaan voor preferentiële afspraken met nieuwe markten in Afrika en Azië waar ze zal concurreren met andere wereldspelers.
  • Pas de nieuwste technologieën toe op productiviteit te bevorderen.

Dan de sectoren:

  • Aardappelen en tomaten zijn de grootste sectoren voor de lokale markt. Productiekosten zullen de komende jaren stijgen (kunstmest, pesticiden, arbeid) en zetten winstmarges onder druk.
  • Uien (derde product voor de lokale markt) komen onder druk door weersomstandigheden de afgelopen jaren en daardoor een verminderd aantal in productie zijnde hectares. Het prijsnivo zou tot consumentenontevredenheid kunnen leiden.
  • Bij (soft) citrus bestaat de vrees dat door de recente extra aanplant het aanbod de globale vraag gaat overstijgen. De Zuid Afrikaanse productie van (soft) citrus kan mogelijk met 3,3% stijgen in 2018 tot 9,7% in 2023. Dat kan leiden tot lagere prijzen en winstmarges (ook afhankelijk van ontwikkeling van de rand). Dit is overigens niet het geval bij limoenen waar ook een forse groei wordt verwacht maar waar de vraag het aanbod zal blijven overstijgen.
  • Om risico’s bij de citrusproductie te beperken is de beschikbaarheid van water cruciaal. Absa adviseert uitgebreid over citrus:
    • Breidt alleen uit in die gebieden waar het klimaat optimaal is voor de productie en hoge opbrengst;
    • Plant alleen variëteiten waar in de toekomst vraag naar is;
    • Houdt rekening met het moment van oogst (vroege en late variëteiten) voor hogere opbrengst;
    • Kies exportlanden waar bilaterale preferentiële markttoegang wordt geregeld;
    • Investeer in processing (sortering, verpakking) om kwaliteit te verbeteren;
    • Regel toegang tot de toekomstige wereldmarkt, voldoe aan de laatste productie eisen om toegang te krijgen tot nieuwe markten;
    • Diversifieer in variëteiten om risico’s te spreiden.
  • De avocadoproductie is (wereldwijd) onderhevig aan klimaatinvloeden (droogte). De afgelopen tijd werd dit o.a. duidelijk in Mexico en Zuid Afrika. In Zuid Afrika is er ruimte voor uitbreiding van de productie (voor 1000 ha jaarlijks), de wereldvraag blijft groter dan het aanbod. De Zuid Afrikaanse productie gaat vooralsnog naar Nederland. Er wordt gewerkt aan nieuwe markttoegang (US, Japan, China, India).
Beeld: ©ABSA
  • Zuid Afrika en Australië zijn de grootste producenten van macadamia’s. Door de droogte van de afgelopen jaren in Zuid Afrika is Australië nu de grootste. Er is wereldwijd grote vraag naar macadamia’s maar wil Zuid Afrika daarvan mee profiteren dan zullen net als bij citrus de risico’s beperkt moeten worden om competitief te blijven: zorg voor toegang tot water, breidt alleen uit in gebieden waar het klimaat optimaal is. Processing faciliteiten dienen ook verbeterd (noten kraken) om aan de vraag te blijven voldoen. Nederland is ook hier een grote export markt.
Beeld: ©ABSA