Roemenië tegen verandering GLB

Over de vernieuwing van het Gemeenschappelijke Landbouwbeleid (GLB) verschillen de meningen tussen de lidstaten. Roemenië verzet zich tegen veranderingen die leiden tot daling van boereninkomens. In gesprek met Arie Veldhuizen. Hij is sinds juli 2018 als landbouwraad werkzaam in Roemenië en Bulgarije.

Arie Veldhuizen
Arie Veldhuizen

De agrarische sector in Roemenië is nog erg kleinschalig georganiseerd. Het land telt zo’n 3,8 miljoen agrarische bedrijven, waarvan 2,8 miljoen met minder dan 1 hectare grond. In grote delen van dit landen rijden boeren nog met paard en wagen.

Geen enkel land in de Europese Unie kent zoveel kleine boeren. Het plattelandsbeleid is niet goed georganiseerd door de overheid, en ook nog eens ondergebracht in verschillende programma’s.

Maatregelen voor jonge boeren

Roemenië pleit voor concrete maatregelen voor achterstandsgebieden, want het platteland ontvolkt. Veel jonge mensen die vaak goed zijn opgeleid, verlaten het platteland vanwege een gebrek aan perspectief. Zo ook de jonge boeren. De Roemeense overheid pleit daarom voor maatregelen om het percentage jonge boeren te vergroten en de economie verder te moderniseren.

Aankoop van land

Schaalvergroting in de landbouw wordt toegejuicht, maar Roemenië wil ook kleine familiebedrijven steun blijven bieden. Daar valt ook vrije aankoop van land onder. Er is onlangs een wet aangenomen die de vrije verhandelbaarheid van land sterker reguleert waardoor jonge Roemeense boeren meer mogelijkheden hebben om land te kunnen kopen.

Voor deze hervormingen en moderniseringen is het land sterk afhankelijk van EU-fondsen. In de huidige periode krijgt Roemenië €30 miljard structuursteun en €10 miljard landbouwsteun.

Jonge boeren verlaten het platteland door het ontbreken van perspectief

Klein aantal grote bedrijven

Het land kent overigens ook een klein aantal zeer grote bedrijven. Eén daarvan is het varkensbedrijf met 140.000 dieren (met een Nederlandse eigenaar), dat onlangs is geruimd vanwege een uitbraak van Afrikaanse varkenspest.

De agrarische structuur in Bulgarije verschilt weinig van die in Roemenië. Ook Bulgarije telt een enorm aantal kleine bedrijven naast een klein aantal grote, intensieve landbouwondernemingen.

Steun zwakke bedrijven

De belangen van het grote aantal kleine boeren spelen een belangrijke rol bij de standpuntbepaling van de Roemeense regering over het GLB 2021 – 2027, zegt Veldhuizen. “Roemenië is voorstander van steun aan zwakke bedrijven. De GLB-toeslagen zijn voor het inkomen van verreweg de meeste boeren cruciaal. Ze produceren voor de lokale markt en houden het hoofd nauwelijks boven water. Maar daarnaast wil het land ook graag nieuwe exportmarkten openen.”

Behoud gekoppelde steun

Veldhuizen sprak onlangs een aantal Roemeense volksvertegenwoordigers, onder meer over het Europese landbouwbeleid. In het gesprek werd de bovenstaande Roemeense positie bevestigd.

Roemenië is voor behoud van gekoppelde inkomenssteun en op het gebied van duurzaamheid wil Roemenië alleen maatschappelijke doelen opnemen als deze ook worden gecompenseerd. De Roemeense overheid verwacht dat de concurrentiepositie van boeren in het land nog verder verslechtert als de focus sterker op maatschappelijke doelen wordt gelegd.

Vergroening

De voorgestelde vergroening wordt door Roemenië dan ook kritisch benaderd. Veldhuizen: “De analyse is hier dat de traditionele bedrijfsvoering nauwelijks impact heeft op het klimaat en de biodiversiteit. Verduurzaming van de bedrijfsvoering is daarom in dit land eigenlijk niet nodig. De vrees is dat de boeren extra kosten moeten maken, maar daarvoor geen hogere GLB-premie krijgen. In tegenstelling tot Nederland is verduurzaming van de landbouw hier eigenlijk nauwelijks een discussiethema.”