Frankrijk : overheid intensiveert controles op misleidende herkomstetikettering
In een tijd waarin consumenten steeds meer belang hechten aan de herkomst en kwaliteit van hun voeding, neemt de Franse overheid hardere maatregelen tegen misleiding op etiketten. De zogenaamde ‘francisatie’—het onterecht aanduiden van buitenlandse producten als Frans—komt nog te vaak voor in de voedingssector. Deze praktijken ondermijnen niet alleen het vertrouwen van de consument, maar schaden ook Franse producenten. Met intensievere controles en strengere sancties wil de overheid deze fraude een halt toeroepen en transparantie in de voedselketen herstellen.
Strijd tegen ‘francisatie’ van voedingsmiddelen
In 2024 heeft de Franse dienst voor fraudebestrijding, de DGCCRF (Direction générale de la concurrence, de la consommation et de la répression des fraudes), 10.000 controles uitgevoerd op voedingsmiddelen die als Frans werden gepresenteerd. Uit deze controles bleek dat in 34% van de gevallen sprake was van onregelmatigheden, wat leidde tot 1.802 waarschuwingen, 588 bevelen tot stopzetting van illegale praktijken en 562 processen-verbaal in de ernstigste gevallen.
Waarborgen Franse voedselsoevereiniteit
Om deze praktijken aan te pakken, heeft de Franse overheid de controles geïntensiveerd, met name in de distributieketens van groenten, fruit, vlees en alcohol. In de regio Occitanië werden bijvoorbeeld meer dan 1.000 controles uitgevoerd, waarbij ernstige overtredingen, zoals het verkeerd etiketteren van geïmporteerde uien als ‘origine France’, werden vastgesteld.
De Franse ministers van Landbouw en van Handel benadrukken dat het bestrijden van francisatie essentieel is voor het waarborgen van de zogenaamde voedselsoevereiniteit (vermindering afhankelijkheid van import en versterken Franse productie) en het beschermen van zowel consumenten als producenten. Door transparantie over de herkomst van producten te bevorderen, streeft de overheid naar een eerlijkere markt en versterking van de binnenlandse landbouwproductie.
De Franse consument wil producten van Franse oorsprong
De afgelopen jaren zijn Franse consumenten steeds meer geïnteresseerd in producten van “Franse oorsprong”. De marketing van Franse producten is daarmee een strategische kwestie geworden voor fabrikanten en distributeurs.
Sommige oneerlijke bedrijven komen daarom in de verleiding om buitenlandse producten als Franse producten te presenteren.
Voorbeelden van francisatie: groot- maar ook kleinschalig
Franse producenten hameren op het belang van traceerbaarheid van de oorsprong van voedingsmiddelen en ingrediënten, om concurrentievervalsing tegen te gaan.
In 2020 rapporteerde de DGCCRF al over diverse fraude gevallen. De gevallen van misleidende etiketten krijgen regelmatig aandacht in de Franse media.
Honing
Dankzij samenwerking met de douane heeft de DCCRF bijvoorbeeld handel in honing met Bulgarije opgespoord. De onderzoeken brachten inconsistenties aan het licht:
- de onverenigbaarheid van het productievolume met het aantal opgegeven korven,
- het gebrek aan traceerbaarheid en de aanwezigheid van stuifmeel van Oost-Europese bloemsoorten in de geanalyseerde honing,
- en het onderzoek bracht ook aan het licht dat de Oost-Europese honing werd geleverd door een Bulgaars bedrijf, waarvan een van de partners ook directeur of bestuurder was van verschillende Franse bedrijven, waaronder een groothandel in bijenteeltproducten.
Andere praktijken hadden betrekking op kleinere structuren. Zo werd in het departement Moselle een valse honingproducent geïdentificeerd die een tiental bijenkorven beheerde. Zijn modus operandi bestond eruit honing te kopen bij een groothandelaar, deze te verpakken in zijn atelier en vervolgens door te verkopen op lokale markten en in winkels, waarbij hij beweerde dat de honing van zijn boerderij afkomstig was.
Appelsap
Met een vergelijkbaar proces, maar op een ander terrein en op een heel andere schaal, franciseerde een producent van appelsap ook enkele van zijn producten. Het bedrijf gaf aan dat de biologische appels uit eigen boomgaarden verwerpt werden. Op de etiketten stond gedrukt dat de appels lokaal waren geoogst en dat het transport daardoor was beperkt. Maar met hulp van de douaneautoriteiten werd vastgesteld dat een deel van het sap in werkelijkheid in tankwagens uit Italië en Duitsland aankwam.
Onbewerkt fruit en groenten
Andere misleidende handelspraktijken waarbij Franse labels werden gebruikt, was bijvoorbeeld knolselderij die eigenlijk afkomstig was uit België. Dit werd ontdenkt dankzij laboratoriumanalyses die de aanwezigheid van in Frankrijk niet toegestane stoffen aan het licht brachten.
Hoe gaat men bij de controle te werk?
Het directoraat-generaal Concurrentie, Consumentenzaken en Fraudebestrijding (DGCCRF) heeft de afgelopen jaren, in samenwerking met de Franse douane en de belastingdienst, overal in Frankrijk onderzoeken ingesteld om deze verdachte praktijken te bestrijden.
De Franse dienst voor fraudebestrijding DGCCRF zal haar inspanningen voortzetten om misleidende praktijken te bestrijden en de integriteit van de Franse voedselmarkt te waarborgen.
Om dit te bereiken worden diverse acties ondernomen: boekhoudkundige controles, steekproeven en laboratoriumanalyses, en kruiscontroles, aldus de website van de overheid.