Hennepteelt en -verkoop in Frankrijk: what’s new?

Er zijn volop ontwikkelingen gaande in Frankrijk op het gebied van hennepteelt. Lees in dit artikel meer over nieuwe regelgeving en marktontwikkelingen.

Hennep

Hennep kent een breed scala aan toepassingen en wordt in Frankrijk al veel gebruikt in de industrie, in de bouw en in voedingsmiddelen. Maar sinds enige tijd is de markt voor zogenaamd recreatief gebruik volop in ontwikkeling. Bovendien is het te verwachten dat het gebruik van medicinale cannabis op het punt van autorisatie staat, na een periode van onderzoek en experimenteren. Een nieuw ministerieel besluit zal het gebruik van bloemen en blaadjes inkaderen en nieuwe afzetmogelijkheden scheppen.

Franse hennepteelt

Hennep wordt al eeuwen geteeld, het is zelfs één van de eerste planten die door de mens gecultiveerd werd. Sinds enkele jaren is er, ook in Frankrijk, hernieuwde aandacht voor hennep (Cannabis sativa) en zijn drie ondersoorten:

  • Cannabis sativa subsp. sativa, industriële hennep
  • Cannabis sativa subsp. indica, Indische hennep
  • Cannabis sativa subsp. rudelaris, wilde hennep

De hennepteelt in Frankrijk is groot vergeleken met andere Europese landen. Er wordt bijna 20.000 ha hennep verbouwd door zo ongeveer 1300 boeren. Zij mogen uitsluitend soorten van het gewas verbouwen die een zeer laag tetrahydrocannabinol ofwel THC gehalte bevatten (niet boven de geautoriseerde 0,2 %). De gehele keten moet traceerbaar zijn en dit wordt gecontroleerd.

Frankrijk is met 20.000 ha de grootste hennepproducent van Europa en staat op de derde plaats wereldwijd, na Noord-Amerika (ruim 100.000 ha) en China (ruim 65.000 ha).

Volgens sectororganisatie Interchanvre is Frankrijk goed voor bijna 40 % van de Europese hennepteelt en 6,5 % van de wereldwijde teelt. De meeste henneptelers leveren hun oogst aan de industrie. De opbrengst is gemiddeld 1 ton hennepzaad en 7 ton stro per hectare. Het graan wordt verwerkt voor menselijke en diervoeding en ook gebruikt in, bijvoorbeeld, de cosmetische industrie. Het stro dient als bodembedekker in hokken en stallen, wordt gebruikt als biomateriaal in de bouwsector en ook verwerkt tot textiel.

Oogst en verwerking van cannabisbloemen is vooralsnog verboden in Frankrijk.

Beeld: Nicolas Michaud

Innovatie en nieuwe toepassingen

Het plantaardig innovatiecluster Innov’Alliance in Zuid-Frankrijk wijdde afgelopen zomer een studiedag aan de hennepteelt, waar diverse presentaties werden gegeven over plantkunde, agrarische teelt, productie en toepassing.

Ook bij het plantaardig innovatiecluster Vegepolys Valley in West-Frankrijk is er aandacht voor nieuwe teeltvormen en voor nieuwe toepassingen van bestaande teelt, die een aanvullend inkomen voor de boer kunnen verschaffen. Dit zal zelfs één van de centrale thema’s zijn tijdens de vakbeurs SIVAL, die plaatsvindt in Angers van 11 tot 13 januari 2021.

Er ontstaan steeds meer nieuwe toepassingen. Hennep wordt in Frankrijk nu ook in de bouw gebruikt, verwerkt in isolatiemateriaal en in hennepbeton. Deze materialen zullen bijvoorbeeld toegepast worden bij de bouw van het Parijse olympische dorp voor de Spelen in 2024.

Frankrijk experimenteert met medicinale cannabis

De Franse autoriteit voor veiligheid van geneesmiddelen ANSM [1] heeft een tijdelijk wetenschappelijk onderzoeksteam (CST) opgericht dat diverse vraagstukken omtrent medicinale cannabis bestudeert. Sinds begin maart 2021 wordt er in Frankrijk geëxperimenteerd op dit gebied en worden 3.000 patiënten, bij wijze van proef, met cannabis behandeld.

Vertegenwoordigers van de ministeries van landbouw, volksgezondheid, economische zaken en binnenlandse veiligheid zijn betrokken bij deze CST taskforce, evenals het agro onderzoeksinstituut INRAE, de nationale orde van apothekers CNOP en experts op het gebied van medicinale planten.

Eén van de vraagstukken die zij behandelen betreft de voorwaarden omtrent Franse productie, die binnenkort gelegaliseerd zou kunnen worden, en met name de traceerbaarheid in de keten. Ook houdt dit team zich o.a. bezig met de maximale waarden qua THC en CBD-gehalte in de planten.

[1] L'Autorité nationale de sécurité du médicament (ANSM)

Legalisering van medicinale cannabisteelt in zicht?

Momenteel zijn zes Franse laboratoria nog afhankelijk van import uit Europa (Denemarken, Spanje, Portugal en VK), uit Israël, Australië en Canada. Daar zou binnenkort verandering in kunnen komen: er is een decreet in de maak dat medicinale cannabisteelt in Frankrijk onder specifieke voorwaarden zou toelaten en inkaderen.

Het experiment met gebruik van cannabis op therapeutische basis loopt tot maart 2023 en zal eind 2022 tussentijds geëvalueerd worden. Er wordt de komende maanden bestudeerd of en hoe de THC houdende cannabis in Frankrijk geteeld en verwerkt kan worden.

Nieuwe CBD ketens: verkoop in de lift

De Franse markt in allerhande CBD producten groeit explosief de laatste tijd. In één jaar is het aantal CBD verkopers (e-commerce uitgezonderd) verdrievoudigd tot ongeveer 400, zo verklaarde de Franse hennepvereniging in februari 2021. En dat aantal blijft flink groeien.

Frankrijk telt op het moment 7 miljoen CBD consumenten, dat is bijna 10 % van de bevolking (ter vergelijking: in Europa is dat 16 %).  Volgens een onderzoek door Brightfield wordt de totale verkoopwaarde van CBD in Frankrijk voor 2021 geschat op 300 miljoen euro.

Cannabidiol (CBD) is een niet-psychoactieve cannabinoïde en maakt circa 3-4% van een cannabisextract uit. Laag gedoseerde CBD wordt hoofdzakelijk geproduceerd op basis van de hennepplant. In Frankrijk is de maximaal geautoriseerde THC waarde van hennepproducten 0,2 %.

Er zijn verschillende productieprocessen en extractiemethodes per eindproduct, zoals CBD olie of CBD-capsules. Afhankelijk van die methodes, bijvoorbeeld CO2-, olie- of alcohol-extractie, wordt bijna de gehele plant of alleen de toppen (hennepbloemen en/of bladeren) van de plant gebruikt. Tot nu toe wordt de CBD molecule, buiten enkele eerder in dit artikel genoemde geautoriseerde experimenten, overigens nog niet in Frankrijk geproduceerd.

De meest gangbare toepassingen met CBD zijn:

  • kruidenthee
  • olie voor uitwendig gebruik
  • olie geschikt voor levensmiddelen (te gebruiken in cocktails, vruchtensappen, pancakes, etc)
  • cosmetica
  • dranken
  • snoep en kauwgum

Er gaat geen week voorbij of er komen nieuwe producten bij. Een slager in Marseille adverteert groot op zijn etalage met CBD-worst; in Parijs kun je pizza met CBD bestellen en in de Bordeaux-streek is Burdi W. ontwikkeld, een met CBD-aftreksel gearomatiseerde wijn houdende drank, die online te koop is.

In Frankrijk staan de CBD-softdrinks in de schappen bij supermarkten als Casino of Monoprix. Laatstgenoemde winkelketen heeft sinds april 2021 bij 250 verkooppunten een specifieke CBD hoek ingericht waar de merken Kaya, Peace and Skin, Harmony en What the Hemp beschikbaar zijn. Maar ook bij andere supermarkten zoals Carrefour en E. Leclerc zijn op het moment juridische en kwaliteitscontroles gaande, om binnenkort dergelijke producten in hun assortiment op te kunnen nemen.

De reglementaire situatie is nog onduidelijk. Tot het moment dat er een officiële legalisering zal plaatsvinden, zijn levensmiddelen met CBD in Europa niet verboden. Wat enigszins voor verwarring schept. Intussen groeit de sector door en er zijn inmiddels duizenden banen mee gemoeid, zowel in de landbouw als bij startups en in de detailhandel.

Regelgeving omtrent “Novel Food”

Bij het Europese agentschap voor voedselveiligheid EFSA lopen meer dan 400 aanvragen voor erkenning als “Novel Food”.  Deze erkenning is nodig om voedingsmiddelen of ingrediënten op de markt te mogen brengen die voor 15 mei 1997 niet in aanzienlijke mate geconsumeerd werden in Europa. In de US is er al een meerjarige ervaring met diverse CBD-houdende ingrediënten in voedingsmiddelen.

Uitspraak Europese Hof beïnvloedt recreatieve CBD markt

Het is een gevolg van de uitspraak van het Europese Hof, dat de verkoop aan consumenten van CBD producten voor recreatief gebruik zich zo sterk ontwikkelt in Frankrijk. Het ging om een zaak waarbij het Franse bedrijf KanaVape, dat CBD-houdende vloeistof voor elektronische sigaretten verkoopt, betrokken was. Op 19 november 2020 stelde het Europese Hof van Justitie dat vrij verkeer van goederen als CBD-producten binnen de EU mogelijk moet zijn, ook in Frankrijk.

De Franse wetgever reageert

Het einde van het CBD verhaal is nog niet in zicht; de Franse wetgever legt zich niet zomaar neer bij deze situatie. Er ligt inmiddels een Frans wetsvoorstel op tafel, dat de verkoop van cannabidiol bloemen en blaadjes in Frankrijk toch aan banden moet leggen.

Frankrijk heeft op 20 juli 2021 bij de Europese Commissie een wetstekst gedeponeerd, die de teelt, import en export en industrieel en commercieel gebruik van hennep legaliseert, maar met uitzondering van de bloemen en blaadjes – die, al dan niet verwerkt, gerookt kunnen worden of als kruidenthee dienen. Uiteengezette redenen voor deze uitzondering betreffen de openbare orde en volksgezondheid.

De Franse wetsherziening heeft “het meerledige doel om de ontwikkeling van nieuwe sectoren mogelijk te maken in Frankrijk, de consumenten te beschermen en de daadkracht van de binnenlandse veiligheidstroepen op peil te houden in de strijd tegen drugshandel”.

Kwaliteit en veiligheid

Er zijn in Frankrijk zowel binnen als buiten de hennepsector voorstanders van strenge kwaliteitseisen, die de consumenten beter moeten beschermen en de ontwikkeling van gevaarlijke producten moet tegengaan.

Vanuit de medische hoek worden CBD producten soms aangeraden als pijn bestrijdende of stress reducerende middelen. Maar men vraagt tegelijkertijd om een duidelijker juridisch kader, dat de verkoop van “tovermiddelen” tegen ernstige aandoeningen als Alzheimer, MS, kanker, etc. moet tegengaan. Er worden nu soms allerhande gezondheidsclaims gedaan die niet op wetenschappelijk onderzoek gebaseerd zijn.