Cuba: 63 nieuwe maatregelen om de landbouwsector te hervormen
Tijdens het vijfjaarlijkse congres van de Cubaanse Communistische Partij, dat het afgelopen weekend van 16 april plaatsvond, trad de Cubaanse leider Raul Castro af als eerste Secretaris-General van de Communistische Partij. Zijn opvolger Miguel Diaz-Canel, die al sinds 2018 President is, zet het beleid van de Castro’s, die ruim zestig jaar aan de macht waren, voort. Drie dagen voor het partijcongres kondigden de Cubaanse autoriteiten maar liefst 63 maatregelen aan die de Cubaanse landbouwsector nieuw leven moeten inblazen en de landbouw- en voedselproductie moeten vergroten. Van deze 63 maatregelen zouden er 30 met de hoogste prioriteit worden ingevoerd. Volgens Vice-Premier Tapia Fonseca bieden de maatregelen een antwoord op de grote problemen waarmee de Cubaanse landbouwsector momenteel kampt.
Lagere tarieven voor publieke diensten en een vrijere markt voor rundvlees
Hoewel de maatregelen nog niet officieel zijn gepubliceerd, hebben de Cubaanse autoriteiten de belangrijkste maatregelen wel al gecommuniceerd, wellicht om alvast de reacties te peilen. Onder de meest in het oog springende maatregelen zijn een verlaging van de elektriciteits- en watertarieven; een verlaging van tarieven van door de overheid geleverde landbouwinputs en –diensten; en nieuwe bankmogelijkheden voor de landbouwsector. Twee van de populairste maatregelen zijn de autorisatie voor zelfstandige boeren hun rundvlees vrij op de markt te verhandelen (mits zij hebben voldaan aan hun verplichte verkoop aan de Staat) en de verlaging van de (door de Staat bepaalde) inputprijzen voor de varkensveehouderij. Ook zijn de Cubaanse autoriteiten voornemens principes uit de circulaire economie in te voeren in Cuba.
Economische, landbouw- en voedselcrisis
De maatregelen moeten worden gezien in de context van de diepe economische crisis, waarin Cuba zich momenteel begeeft. De toch al benarde economische situatie van het eiland werd het afgelopen jaar verder verslechterd door de COVID19-pandemie en de daaropvolgende ineenstorting van de toerismesector. Veel geïmporteerde voedingsmiddelen zijn nauwelijks meer verkrijgbaar, de agromarkten in de steden zijn nog leger dan vóór de pandemie en de Cubanen moeten het doen met een eenzijdig menu. Daarnaast kampt de grotendeels door de Staat gestuurde landbouwsector met een gebrek aan productiemiddelen en inputs, lage productiviteit en opbrengsten, en een tekortschietend distributiesysteem. In reactie hierop kondigden de Cubaanse autoriteiten ook in 2020 al verschillende keren aan de landbouwsector te gaan hervormen en (enigszins) te willen liberaliseren.
Reacties uit de sector
Experts en boeren hebben vooralsnog afwachtend gereageerd op de nieuwe maatregelen, aangezien er nog weinig bekend is gemaakt over de exacte uitwerking in de praktijk. Daarnaast zijn in het verleden vaker hervormingen aangekondigd, die in de praktijk weinig veranderden. Een belangrijk struikelblok voor liberalisering en modernisering van de sector blijft het feit dat Cubaanse boeren niet zelfstandig mogen importeren en exporteren zonder tussenkomst van de inefficiënte en bureaucratische staatbedrijven. Hierin worden vooralsnog geen veranderingen verwacht.
Nieuwe Minister van Landbouw
Op dezelfde dag dat bovenstaande maatregelen werden afgekondigd, werd ook de Minister van Landbouw gewisseld. Landbouwminister Gustavo Rodríguez Rollero moest plaatsmaken voor voormalig Vice-Minister van Landbouw Ydael Jesus Pérez Brito. Pérez Brito, een 48-jarige agronoom, wordt door insiders bestempeld als flexibeler en opener dan zijn voorganger en staat volgens hen dichter bij boeren en tuinders. Verwachtingen van de nieuwe Minister zijn hoog, maar experts geven aan dat het niet makkelijk zal zijn de Cubaanse landbouwsector daadwerkelijk te hervormen binnen het huidige systeem, niet in het minst gezien het feit dat het Ministerie van Landbouw bekend staat als één van de meest inefficiënte Ministeries op het eiland.