Frankrijk: versoepelde lockdown en gevolgen COVID-19 op consumentengedrag en prijzen

Frankrijk heeft met ingang van 11 mei een geleidelijke versoepeling van lockdown maatregelen in gang gezet. Mensen mogen nu zonder verklaring naar buiten zonder tijdslimiet en tot een afstand van maximaal 100 km, maar wel binnen het eigen departement en men dient een bewijs van woon- of verblijfadres te kunnen aantonen.

Winkels en markten mogen weer open. Horeca blijft voorlopig gesloten, zeker tot 2 juni. In het openbaar vervoer is het dragen van mondkapjes verplicht. In Ile-de-France (regio Parijs) heb je een verklaring van je werkgever nodig als je in de ochtendspits en avondspits wilt reizen.

Van woensdag 20 mei 2020 om 16.00 uur tot donderdag 21 mei 2020 middernacht staat Frankrijk, in het kader van de Covid-19, uitzonderingen toe op de rijverboden voor vrachtwagens > 7,5 ton.

Deze uitzondering geldt voor de volgende voertuigen:

  • voertuigen voor het exclusief vervoer van voedingsmiddelen en diervoeders, producten voor hygiëne en gezondheid van mens of dier, alsmede alle producten, materialen of bestanddelen die nodig zijn voor de bereiding, vervaardiging en levering ervan;
  • voertuigen voor het vervoer van materialen, producten, uitrusting, machines, installaties in het kader van het uitvoeren van openbare werken of de bouw van openbare gebouwen.

Het leeg terug rijden van deze voertuigen is in deze periode toegestaan.

Meer verkoop van biologische producten

Het coronavirus komt de verkoop van biologische producten ten goede. In supermarkten steeg de omzet van het bio-segment in 2019 al met 19%; sinds het begin van de lockdown op 17 maart is het verschil in groei vergeleken met gangbare producten verder gestegen (van 14 punten begin februari naar soms wel 20 punten begin april). Ook buiten de supermarkten groeit de biologische markt flink in speciaalzaken zoals Biocoop, Naturalia, La Vie Claire, Bio C’Bon en Naturéo. De gemiddelde waarde van een winkelmandje is met 48% gestegen van 40 euro naar 59 euro sinds half maart. De hele distributieketen rondom grootwinkelbedrijven profiteert van deze groei van de biologische sector, die echter het meest winstgevend is voor supermarkten, buurtwinkels en drives (online bestellen en zelf afhalen). Ook de gangbare producten doen het enorm goed bij de drives, die binnen een mand 500.000 nieuwe huishoudens tot klant hebben gekregen.

De groeiende bio-tendens is enerzijds te danken aan het feit dat de consument natuurlijke producten zoekt tijdens deze periode van onrust, maar heeft ook baat bij de tekorten onder gangbare producten. Bovendien is er een structureel groter aanbod van biologische producten in e-commerce en buurtwinkels. Ook de verkoop van biologische basisproducten als rijst, pasta, suiker, meel en eieren, waar men zou kunnen verwachten dat de consument voor gangbare producten zou gaan kiezen, blijft groot. Gezinnen die al een voorkeur voor biologisch hadden, eten nu vaker thuis en gaan daarom ook daar vanzelfsprekend meer biologisch consumeren. Geografisch gezien was de groei eind maart sterker in de departementen waar veel gezinnen wonen en minder sterk in Parijs, aangezien veel gezinnen die gewend zijn biologisch te eten de stad inruilden voor het platteland.

Het zou goed kunnen dat in de toekomst ook andere alternatieve producten (plantaardig, ecologisch, lokaal, …) gaan profiteren van de crisis. Ecologisch papier en schoonmaakmiddelen stegen flink de afgelopen maand (+62%, vergeleken met +25% reguliere producten in dezelfde categorieën). Nieuwe doelgroepen en verandering van gewoontes (drive) doen de markt veranderen. Onderzoeksbureau Nielsen voorziet een grote nadruk op hygiëneproducten, net als in Azië, en een verdere reorganisatie van de distributie van versproducten aan huis (minder reizen, meer thuiswerken, minder uiteten). Dit alles zou de biologische sector nog verder kunnen bevoordelen, mits zij hierop in weet te spelen.

Prijzen van groente en fruit stegen

Volgens consumentengids UFC-Que Choisir is de prijs van groente en fruit ongeveer 9% gestegen tussen de metingen in de periode 2-9 maart en 6-11 april. Voor biologisch is dit + 12%, voor reguliere producten + 6%. De prijs van biologische trostomaten is nu 5,32 €/kilo (= 25% duurder dan een maand eerder). Prijzen van biologische bananen en grapefruit stegen 12% en van citroenen 11%. Door invoer- en transportperikelen en de oproep om louter Franse producten te (ver-)kopen, is de import (Frankrijk importeert normaal gesproken bijna 39 miljard € aan voedingsmiddelen) ernstig gereduceerd en worden nu Franse producten verkocht die duurder en kwalitatief beter zijn. Een voorbeeld is de Spaanse aardbei, die gemiddeld 70% goedkoper is dan de Franse aardbei. Frankrijk heeft zich de afgelopen jaren meer dan buurlanden gespecialiseerd op eersteklas kwaliteit en bijvoorbeeld biologisch.

Daarnaast zijn er reële prijsstijgingen. Arbeidskosten in de tuinbouw liggen in Frankrijk 1,7 keer hoger dan in Spanje en 1,5 keer hoger dan in Duitsland. Bovendien wordt er normaal gesproken een beroep gedaan op buitenlandse seizoenarbeiders. Tijdens deze crisis is men genoodzaakt duurdere en vooral minder voor de hand liggende arbeidskrachten in te zetten. Verder zijn er hogere transportkosten (+ 30%), als gevolg van o.a. veiligheidsrestricties zoals extra schoonmaak, die in de consumentenprijs worden verrekend. Tot slot drijft extra verpakking van versproducten - om de consument gerust te stellen – de verkoopprijs op. De prijsstijgingen zijn ook relatief: er is een grote stijging over één maand gemeten, maar die is minder belangrijk over een langere periode (2 tot 3% over een jaar). Én het voorjaar is het seizoen van de primeurs, wanneer de prijzen sowieso hoger zijn.

Veranderingen in consumentengedrag

Het coronavirus verandert het consumentengedrag. Volgens onderzoeksbureau Kantar is 66% van de Fransen van mening dat het coronavirus effect zal hebben op het besteedbaar inkomen. 33% let meer op de prijzen bij het boodschappen doen. 10% van de Franse consumenten kocht voor het eerst levensmiddelen of dranken online, wat het begin kan zijn van nieuwe gewoontes. 18% van de Fransen heeft gehamsterd, uit angst voor tekorten tijdens de crisis. Dat is een lager percentage dan het gemiddelde in de bestudeerde G7 landen, namelijk 29%. 19% van de ondervraagden geeft minder uit aan alcoholische dranken (wijn andere dranken). Dit segment is één van de vijf productcategorieën die het minst gekocht worden;  de anderen zijn mode, huishoudelijke artikelen, reizen in voorjaar/zomer en openbaar vervoer. Daarentegen geven de Fransen meer uit aan voeding, ontspanning en hygiënische/gezondheidsproducten.