Gevolgen coronaviruscrisis voor de Britse zuivelsector

De coronaviruscrisis heeft grote gevolgen voor het dagelijks leven in het Verenigd Koninkrijk. Het land is sinds 23 maart in lockdown: de bevolking wordt opgedragen zo veel mogelijk binnen te blijven en niet-essentiële bedrijven moeten hun deuren sluiten. Door het sluiten van restaurants, pubs en cafés is een groot gedeelte van de vraag naar melk opgedroogd. Een toename in de vraag naar melk vanuit de supermarkten heeft dit verlies enigszins opgevangen, maar de gevolgen voor de zuivelsector zijn desalniettemin aanzienlijk.

Coronavirus
Beeld: Image by Olga Lionart from Pixabay

Vraag naar melk

De Britse markt voor (verse) melk is verdeeld tussen ongeveer 85% melk die naar de retailsector gaat en ongeveer 15% melk die bestemd is voor de foodservicesector. In de eerste drie weken van maart dit jaar was er, vooral vanwege de coronaviruscrisis, een stijging van 15-20% in de vraag naar verse melk vanuit de retail. Arla, de grootste zuivelverwerker in het VK, heeft in die fase meer dan een kwart van z’n productvarianten geschrapt. Daardoor heeft het z’n capaciteit voor basisproducten vergroot met 25% (“because at the end of the day, people just want milk”).

In de foodservice nam de vraag echter met 70% af omdat consumenten thuis bleven en niet langer naar cafés en restaurants gingen. De Agriculture and Horticulture Development Board (AHDB) schat dat over het geheel genomen een 10% stijging van de verkoopvolumes in supermarkten daarvoor compensatie zou moeten kunnen bieden.

De toename in de vraag vanuit de retail ving het verlies in de vraag vanuit de foodservice dus behoorlijk op, maar sommige bedrijven zijn in veel grotere mate afhankelijk van de foodservicesector dan anderen: het verlies van bestellingen plus late of zelfs geannuleerde betalingen voor eerdere bestellingen heeft een serieus effect op de cashflow van deze bedrijven. Bovendien hebben niet alle zuivelverwerkers toegang tot inkopers uit de retailsector en is het geen eenvoudig proces om te schakelen tussen productie voor foodservice naar productie voor retail (denk aan problemen rondom verwerking, verpakking en etikettering).

In de laatste week van maart hebben zuivelverwerkers weer een lichte daling gezien in de vraag vanuit de retailsector. Redenen hiervoor zijn dat consumenten minder vaak naar de supermarkt gaan vanwege het advies om zoveel mogelijk thuis te blijven, consumenten hun eerder ingekochte voorraad aan het opmaken zijn en supermarkten kooprestricties hebben ingesteld op melk en andere zuivelproducten.

Melkprijs

Doordat het aanbod van melk nu hoger is dan de vraag is ook de prijs per liter gedaald. Volgens de AHDB is de spotprijs in de laatste week van maart gevallen van 20 pence per liter tot 15 pence per liter. Op 7 april rapporteerde het vakblad The Grocer dat de spotprijs zelfs tot onder de 10 pence per liter is gevallen. Zuivelverwerkers en leveranciers hebben door de daling van de spotprijs ook de prijzen aangepast die ze aan de boer betalen. Freshways, Graham’s the Family Dairy, Dairy Partners en Pensworth hebben in de laatste weken allemaal hun prijzen verlaagd. Medina Dairy was deze week de volgende zuivelverwerker die zijn prijzen voor de maand mei naar beneden bijstelde met 2 pence per liter, naar 23,75 pence per liter. Er zijn echter ook zuivelverwerkers die hun melkprijs op hetzelfde peil houden, zoals Arla (30,79 pence) of, in het geval van Muller, zelfs met 1 pence per liter verhogen (27,75 pence). Deze zuivelverwerkers leveren dan ook vooral aan supermarkten.

Maatregelen?

Door het instorten van de vraag naar melk uit de foodservice en een lagere capaciteit bij zuivelverwerkers (vanwege personeelstekorten en restricties op de werkplaats i.v.m. Covid-19) zien boeren zich nu genoodzaakt om overtollige melk te lozen. Voor melkveehouders en zuivelverwerkers zijn bovendien de onderdelen van het steunpakket van de regering veelal niet toegankelijk of niet geschikt. De National Farmers’ Union (NFU) schat in dat al 2.000 melkveehouders in zware financiële problemen zijn gekomen en dat dat aantal met de dag sneller groeit.

De NFU vroeg met succes om crisisoverleg met minister Eustice en wil de volgende acties zien van de regering:

  1. Voor alle door coronagerelateerde marktverstoringen geraakte bedrijven in de agrarische sector toegang tot het Retail and Hospitality Grant Scheme (tot 25.000 pond cash) of een vergelijkbare regeling;
  2. Overleg met de Europese Commissie over het activeren van interventiemaatregelen;
  3. Nalopen van inkoopcontracten van de overheid om ervoor te zorgen dat zorg, defensie en gevangenissen verse melk afnemen;
  4. Eventueel vervroegen van uitbetaling van de directe inkomenssteun;
  5. Bevestiging dat de tijdelijke versoepeling van de mededingingsregels ruimte biedt voor aanbodregulering.

Ook brancheorganisaties Dairy UK en Royal Association of British Dairy Farmers vragen de regering om een steunpakket, met bijvoorbeeld een rechtstreeks uitbetaalde vergoeding van de productiekosten. Ook de invloedrijke Conservatieve MP Tom Tugendhat, voorzitter van de Lagerhuiscommissie voor Buitenlandse Zaken, roept landbouwministerie Defra op met maatregelen te komen.