'Deel Argentijnse boeren is allang actief met kringlooplandbouw'
De agrarische sector is de economische motor van Argentinië. Ondanks de moeilijke financieel-economische situatie wordt er toch geïnvesteerd in de voedselketen. “Er blijven daarom kansen voor Nederlandse bedrijven, maar makkelijk is het niet”, zegt landbouwraad Léontine Crisson. Zij is sinds juli 2017 namens het ministerie van LNV werkzaam voor de Nederlandse agrofoodsector in Argentinië, Chili, Uruguay en Paraguay. Zij werkt vanuit de Nederlandse ambassade in Buenos Aires.
Dit artikel maakt deel uit van een serie over de landbouwraden in het buitenland. Lees meer over wie zij zijn en wat ze doen. Deze keer in gesprek met landbouwraad Léontine Crisson in Buenos Aires. Lees de andere interviews.
Net als bij alle andere Nederlandse landbouwraden staan de werkzaamheden van Crisson dit jaar voor een belangrijk deel in het teken van Covid-19. Zij kan niet de stad uit, overleg met bedrijven en overheden vindt louter digitaal plaats, bezoek van handelsdelegaties uit Nederland is onmogelijk. “Het is een zoektocht. Wat is een goede manier om de onderlinge contacten tussen Nederland en bedrijven en overheden hier in stand te houden? Ik ben niet ontevreden, het lukt steeds beter.”
Nederlandse sprekers op een grote internationale landbouwconferentie afgelopen augustus in Argentinië konden natuurlijk niet komen. De conferentie werd noodgedwongen online gehouden. Dan zou de minister allicht ook wel kunnen spreken, bedacht het team. “Dat deed Schouten inderdaad, met haar videospeech kon ze erbij zijn. Ze hield een geweldig verhaal over circulaire landbouw. Ook een aantal experts van de WUR en andere Nederlandse organisaties gaven een presentatie. Zo werd het een Nederlandse circulaire landbouwdag. Voor ons was dit uiteindelijk een van de hoogtepunten van het jaar.”
Wat is de impact van corona op de voedselketen in Argentinië?
“In de beginperiode waren er wel problemen, vooral qua logistiek in het land zelf. Sommige provinciegrenzen werden gesloten, vrachtwagens stonden vast of moesten omrijden. Maar dat was tijdelijk. De keten heeft gewoon doorgewerkt, de situatie is onder controle. Dat geldt niet voor arme bevolkingsgroepen. We kennen hier een grote informele economie, veel mensen zijn hun handel kwijt en zijn nu afhankelijk van voedselhulp. Gaat om miljoenen mensen. Een lockdown is voor hen niet vol te houden. Inmiddels zijn de coronamaatregelen her en der versoepeld, maar bepaalde provincies hebben nog met veel besmettingen te kampen.”
Lees verder onder foto
Wat zijn belangrijke ontwikkelingen in de agrosector?
“Voor de Argentijnse economie is export van producten als soja, tarwe en rundvlees van essentieel belang. Deze ketens beginnen zich te realiseren dat afnemers in Europa en Noord-Amerika belang hechten aan duurzame productie en bijvoorbeeld dierenwelzijn. Producenten van bijvoorbeeld rundvlees willen nu hun duurzame unique selling points inzetten, bijvoorbeeld de vastlegging van koolstof in de bodem. Zo willen zij hun positie op de internationale afzetmarkten versterken.
Een andere opvallende trend is de ontwikkeling van de varkenssector. Mede door de toegenomen vraag uit China zet de Argentijnse overheid in op modernisering van deze sector. Een cluster van Nederlandse bedrijven heeft de krachten gebundeld om zich op de Argentijnse markt te positioneren. In september is daarvoor een RVO-programma gestart dat hen daarbij ondersteunt. Kwaliteitsverbetering, dierenwelzijn en marketing zijn daarin belangrijke onderdelen, duurzaamheid staat voorop. Lokale spelers in deze keten willen graag samenwerken met Nederlandse bedrijven en kennisinstellingen. De planning is dat de betrokken Nederlandse partijen in maart 2021 naar Argentinië komen. Ik hoop dat dat gaat lukken. Eerder ging hun missie niet door vanwege de pandemie.
Ik constateer dat bedrijven in de Argentijnse agrofoodsector wel willen investeren. Probleem is dat de huidige regering handelsbarrières opwerpt, zowel bij de import als bij de export. Op veel agrarische producten wordt een exportbelasting geheven van 30% of meer. Zulke fiscale maatregelen remmen de ontwikkelingen.”
'Er is hier grote behoefte aan innovatieve technieken om water efficiënter te gebruiken'
Op welk terreinen liggen er kansen voor Nederlandse bedrijven?
“De Argentijnse landbouw kampt met langdurige droogteperioden en extreme regenval. Watermanagement staat daarom hoog op de agenda. Er is bijvoorbeeld grote behoefte aan innovatieve technieken om water efficiënter te gebruiken. Nederland loopt hierin voorop. Ik noemde de varkensketen al even.
Verder zie ik kansen in de bedekte tuinbouw. Deze sector is vooral gericht op de interne markt en zoekt naar methoden om de productie duurzaam te verhogen. Ik zet wel vraagtekens bij de investeringsmogelijkheden in deze sector, gezien de moeilijke economische situatie. Voor hightech-technieken is op dit moment zeker geen geld.”
Staat circulaire landbouw op de agenda?
“Niet alleen op de agenda, het wordt in de praktijk al regelmatig toegepast. Op veel akkerbouwbedrijven wordt bijvoorbeeld gewerkt met directe inzaai van gewassen zonder te ploegen. Dat heeft positieve invloed op de bodemstructuur en dus op de biodiversiteit in de grond. Op dit terrein kunnen Nederlandse boeren leren van hun Argentijnse collega’s. Het was de bedoeling om afgelopen zomer met een delegatie boeren naar Nederland te gaan om kennis te delen, maar helaas kon dat vanwege corona niet doorgaan.
Ook op het gebied van precisielandbouw worden hier stappen gezet. Ondernemers op grote bedrijven zijn technologisch ingesteld, ze werken vaak met GPS. De volgende stap is om op basis van sensoren en satellietbeelden het gebruik van meststoffen en chemische middelen te verlagen. Op dit terrein kunnen Nederlandse bedrijven ondersteuning bieden.”
'Lastig is toch wel de financieel-economische instabiliteit in Argentinië'
Loopt u in uw werk aan tegen cultuurverschillen?
“Argentijnen hechten veel belang aan persoonlijk contact. Ook in werkoverleggen gaat het eerst over je familie, je persoonlijke ervaringen, bijvoorbeeld nu over corona. Socializen is belangrijk en kost dus veel tijd. Een ander verschil is dat Argentijnen meer gericht zijn op oplossingen voor de korte termijn en Nederlanders verder vooruit kijken. Heel opvallend is de veerkracht van de bevolking. Dat geldt net zo goed voor Chili, Uruguay en Paraguay. Ondanks alle economische problemen en de coronapandemie gaat het leven gewoon door. Het aanpassingsvermogen van Zuid-Amerikanen is enorm.”
Wat is er mooi aan uw werk als landbouwraad?
“De afwisseling in het werk maakt elke dag interessant, er is altijd wel weer een uitdaging. Soms kun je echt iets bereiken, soms lukt het niet. Ik vind het ook geweldig om een tijd in Zuid-Amerika te werken. Hier in Buenos Aires denk je in eerste instantie dat er niet veel verschil is met Europa, maar dat is er wel degelijk. Het leven hier is erg informeel. En Argentinië is weer een totaal ander land dan Chili.”
En wat vindt u moeilijk aan het werk?
“Alles went, maar lastig is toch wel de financieel-economische instabiliteit in dit land. Het overheidsbeleid zwabbert, de regelgeving is niet stabiel. Dat maakt het voor bedrijven lastig om handel te drijven, zowel voor Argentijnse als voor Nederlandse bedrijven die hier actief zijn of willen worden. En dus ook voor mij en mijn team.”
Hoe wordt in uw werkgebied aangekeken tegen de Nederlandse landbouw?
“Ik hoor alleen maar positieve geluiden. Bijvoorbeeld over de samenwerking tussen overheid, bedrijven en kennisinstellingen, zoals in het topsectorenbeleid van Nederland. Daar is men hier echt jaloers op.”