'Brazilië geeft meer ruimte aan export Nederlandse bedrijven'
De Nederlandse agrofoodsector krijgt meer markttoegang tot de Braziliaanse markt. Voor twaalf veterinaire producten zitten de bilaterale besprekingen over de certificering in de eindfase of zijn afgerond. Landbouwraad Bert Rikken spreekt over een omwenteling in de marktrelatie tussen Nederland en Brazilië.
Bert Rikken werkt sinds de zomer van 2017 als landbouwraad op de Nederlandse ambassade in Brasilia, de hoofdstad van Brazilië. Binnenkort keert hij terug naar Nederland waar hij aan de slag gaat bij de NVWA. Hij blikt terug op zijn verblijf in Brazilië.
Coronapandemie
Over de terugkeer naar Nederland heeft hij gemengde gevoelens. “Afgelopen anderhalf jaar was het door de coronapandemie niet of nauwelijks mogelijk om mensen fysiek te ontmoeten. Een landbouwraad is vooral netwerker, persoonlijk contact met mensen uit het bedrijfsleven en met ambtenaren op de ministeries is heel belangrijk. Dat geldt zeker voor Brazilianen. Dat kon dus niet.”
Bellen en zoomen
Natuurlijk, zijn werk ging door. “Bellen, zoomen, webinars, het is allemaal mogelijk. Daar hebben we met ons landbouwteam volop gebruik van gemaakt. Maar het is toch second best. Nieuwe ideeën komen tot stand als mensen bij elkaar zijn, achter het beeldscherm gaat dat een stuk moeilijker. In feite heb ik de laatste anderhalf jaar geteerd op het netwerk dat ik in de eerste twee jaar had opgebouwd.”
'De Braziliaanse overheid realiseert zich dat meer afzet naar Europa betekent dat ook de eigen grens van het slot moet'
Frisse blik
Nu alles weer langzaam opengaat, moet hij terug. “Zo gaat dat met landbouwraden, je hebt een contract voor vier jaar. Dat is trouwens ook prima, mijn opvolger (Paul van de Logt, red.) kan hier na de zomer met een frisse blik aan de slag. Ik heb afgelopen jaren ontzettend veel passie voor dit land gekregen. Daardoor ben ik wellicht minder objectief, minder kritisch. Ik vind het jammer, maar ook goed dat ik vertrek.”
Protectionistisch
Voordat Rikken in Brazilië aan het werk ging, was hij landbouwraad in Kenia. “De overgang was groot. Ik ervaar Brazilië als een moeilijker land dan Kenia, zeker in het begin. Brazilië is bureaucratischer en protectionistischer dan Kenia. Als landbouwraad moet je daarmee dealen, of je wilt of niet. Als je dan toch zaken van de grond krijgt, geeft dat extra voldoening.”
Veterinaire markttoegang
Hij geeft een voorbeeld, hij is er trots op. Brazilië is op het gebied van markttoegang voor Nederlandse producten uiterst streng. De voorgangers van Rikken hebben hun tanden erop stuk gebeten. “De laatste anderhalf jaar is er beweging. De Braziliaanse overheid realiseert zich dat meer afzet naar Europa betekent dat ook de eigen grens van het slot moet. Mijn team heeft die kans met beide handen aangegrepen.”
Exportcertificering
Met succes, zegt hij. “Voor twaalf productgroepen in de veterinaire hoek zijn we in vergaande onderhandeling over exportcertificering. Daarvan zijn zes dossiers inmiddels afgerond. Hierbij gaat het bijvoorbeeld om zuivel- en pluimveeproducten. Daar heb ik veel tijd en energie ingestopt, dat overigens samen met de NVWA, het ministerie van LNV en sectororganisaties uit Nederland. We zagen beweging bij de Braziliaanse overheid en hebben daar slim en doortastend gebruik van gemaakt.”
Verliezen in voedselketen
Terugdringen van verliezen in de voedselketen, nationaal én internationaal, is een van de topprioriteiten van het ministerie van LNV. Aan landbouwraden de taak om te onderzoeken wat in hun werkgebied mogelijk is op dat terrein. Rikken is aan de slag gegaan met de verouderde distributiecentra voor groenten en fruit. Deze gigantische centra fungeren als spil in de import, export en distributie. Op het gebied van opslag en logistiek zijn enorme verbeteringen mogelijk, weet Rikken.
Kansenrapporten
Door de inzet van het landbouwteam op de ambassade zijn zogeheten kansenrapporten opgesteld voor de groente- en fruitketen en is ook een missie naar Nederland georganiseerd. Rikken: “De technologie van het Nederlands bedrijfsleven op het gebied van agrologistiek en voedselverwerking staat hier nu volop in de schijnwerpers. Mijn opvolger kan hier een vervolg aan geven. Nederlandse bedrijven kunnen komende jaren gaan oogsten. Nog belangrijker, de voedselverliezen in dit land gaan met betere technologie fors naar beneden.”
Politieke centrum
Hij heeft vier jaar in Brasilia gewoond. “Een fantastische ervaring. Deze stad is het politieke en bestuurlijke centrum van het land, alles is hier prima georganiseerd. Het Braziliaanse ministerie van landbouw ligt op loopafstand van de ambassade. De mensen zijn open en vriendelijk. Het klimaat is prima. Kortom, een fijne plek om te wonen en te werken.”
Platform van landbouwraden
Ruim anderhalf jaar was hij voorzitter van een platform van landbouwraden van vijftig landen die in Brasilia met een ambassade vertegenwoordigd zijn. “Dat was een prachtige ervaring. Het platform heeft zich ontwikkeld tot een belangrijke gesprekspartner van de Braziliaanse overheid en agrofoodsector. Over en weer wisselen we informatie aan elkaar uit. Daardoor gaan deuren open, ook voor Nederlandse bedrijven.”
'Veel bedrijven uit de Braziliaanse agrofoodsector investeren in verduurzaming en hebben aandacht voor dierenwelzijn'
Negatief beeld over Brazilië
Hij vindt het jammer dat er in Nederland doorgaans een negatief beeld bestaat over Brazilië. Bijvoorbeeld dat boeren geen respect hebben voor natuur en milieu en roofbouw plegen ten koste van het land, de bossen en de natuurlijke vegetatie, met productieverhoging als enig doel. “Ik constateer dat de werkelijkheid vaak genuanceerder is dan wat er wordt verkondigd over dit land. Iedere boer moet hier bijvoorbeeld wettelijk 20-80% van zijn land onder natuurlijke vegetatie houden. En dat gebeurt ook; zonder enige compensatie. Veel bedrijven uit de Braziliaanse agrofoodsector investeren in verduurzaming en hebben aandacht voor dierenwelzijn, biodiversiteit en klimaat. Er is op die gebieden beweging in dit land. Door het negatieve imago komt dat niet voor het voetlicht.”
Projectcoördinator bij NVWA
Na de zomer treedt hij in dienst bij de NVWA als internationaal projectcoördinator. Daar heeft hij zin in. “De NVWA ondersteunt soortgelijke organisaties in veel landen, vooral met kennis. Capacity building leidt tot meer handel en is in het belang van die landen zelf én dat van Nederlandse bedrijven. Eervol om daar een bijdrage aan te kunnen leveren. Hopelijk kom ik vanuit die functie nog eens terug in Brazilië, want als het gaat om de facilitering van import en export is hier nog veel te doen.”
Contact
E-mail: bra-lnv@minbuza.nl
Twitter: @AgriBrazilie